rechtsstaat in gevaar door afluisteren?

[bona fides]

Er is gefinancierde rechtsbijstand, zodat ook minder draagkrachtigen hun rechten ten volle kunnen benutten. En zo zijn we weer terug bij waar de draad om gaat.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[bolletje]

Even weer on-topic, met jullie welnemen.

Wat zou er toch eigenlijk gebeuren - rechtsstatelijk gesproken - wanneer informatie uit gesprekken tussen advocaat en verdachte wél in het proces gebruikt mocht worden?

Stel nu eens dat de verdachte dan inderdaad, bij gebrek aan 'derde hersenhelft' (mooi beeld) juridisch het onderspit delft en moet brommen. (We zitten hier toch exclusief over strafrecht te praten, vermoed ik.) Maar daarmee komt de rechtsstaat toch niet in gevaar? Ja, ok, verdachte had misschien een lichtere (of: geen) straf gekregen met hulp van een advocaat, maar is dat dan een meer gepaste straf? (Ik zie even af van het punt van door advocaat aan te dragen redenen voor een lichtere straf, want het ging over afluisteren ja of nee.)

Of stuiten we hier op het gebruik van 'trucjes' door het OM, waartegen de verdachte beschermd moet worden. Maar dan zou ik zeggen: pak die 'trucjes aan''.

[bona fides]

Het punt is dat een verdachte dan niet meer in vertrouwen met zijn advocaat zal kunnen praten. De advocaat is dan niet meer in staat om zijn cliënt te verdedigen.

De verdachte heeft dan op papier nog wel rechten, maar hij kan er geen gebruik meer van maken.

Het gaat dus niet om die ene verdachte die moet brommen, maar om het hele systeem dat in elkaar dondert. De rechtsstaat die in gevaar komt.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[bolletje]

Ik aanvaard dat de niet-juridisch geschoolde verdachte een "derde hersenhelft" ofwel advocaat (onafhankelijk, goed geschoold, etc.) nodig heeft om te kunnen "navigeren" in het hachelijke gebied van het strafrecht, het procesrecht etc.

Maar waarom moet het contact met die advocaat gegarandeerd "in vertrouwen" zijn? De advocaat kan verdedigen, hij kan zelfs voor de onschuld van zijn cliënt pleiten - maar als het OM een saillant telefoontje heeft onderschept waarin advocaat en cliënt spreken over bijv. alibi of getuige à décharge en daaruit blijkt dat er een toneelstukje in de rechtszaal opgevoerd gaat worden... tja, dient het weglaten van dat telefoontje in de strafzaak dan de bescherming van de rechtsstaat?

Is de rechtsstaat niet beter gediend wanneer de advocaat tegen zijn cliënt zal zeggen: "Beste man, als je tegen mij bekent zal ik nog steeds mijn best voor je doen, maar je moet er rekening mee houden dat het OM ons gesprek kan beluisteren en jouw bekentenis tegen je zal gebruiken." Komt dit de loop van het recht niet ten goede, en daarmee dus de rechtsstaat?

Of moeten we verwachten dat door zulke "onvertrouwelijke" communicatie meer onschuldigen worden veroordeeld? (Dat zou ik een serieuze bedreiging voor de rechtsstaat vinden, uiteraard.)
Het risico dat het OM vanuit "scoringsdrift" zgn. "trucjes" uithaalt om mensen veroordeeld te krijgen, kan "afgewend" worden door een goed functionerende advocaat, die de rechter hierop attendeert - het maakt daarbij niet uit of die advocaat in gesprek met zijn cliënt afgeluisterd kan zijn. Vertrouwelijkheid van de gesprekken is immers geen voorwaarde voor de professionaliteit van de advocaat.

[bona fides]

Is in ieder geval mijn redenering duidelijk? (Zo nee, op welk punt niet?)

1. Een verdachte, schuldig of onschuldig, heeft rechten. Deze heeft hij niet per ongeluk. Het is de bedoeling dat hij er optimaal gebruik van kan maken.

2. Om er optimaal gebruik van te kunnen maken, heeft een verdachte een advocaat nodig.

3. Die advocaat kan zijn cliënt pas optimaal verdedigen, als hij van zijn cliënt alle relevante informatie krijgt.

4. Een verdachte zal echter niet open met zijn advocaat spreken, als hij moet vrezen dat wat hij tegen zijn advocaat zegt, later tegen hem kan worden gebruikt.

5. Het is dus nodig dat een verdachte erop kan vertrouwen dat wat hij tegen zijn advocaat zegt, vertrouwelijk blijft. (Want als hij dat niet kan, dan volgt uit punt 4 dat hij niet alles zal vertellen, en dan volgt uit punt 3 dat de advocaat hem niet optimaal kan verdedigen.)

6. Als de maatschappij (wij, de wetgever, rechterlijke macht, de staat, etc.) zou aanvaarden dat de inhoud van gesprekken tussen advocaat en verdachte in een strafproces tegen de verdachte kan worden gebruikt, dan kan een verdachte er niet op vertrouwen dat wat hij tegen zijn advocaat zegt, vertrouwelijk blijft. Van punt 5 komt dan niets terecht. Daardoor gaat het met de punten 3, 2 en 1 ook mis.

7. Om punt 1 te verzekeren, concludeer ik dat uit punt 6 volgt dat de maatschappij niet mag aanvaarden dat de inhoud van gesprekken tussen advocaat en verdachte in een strafproces tegen de verdachte kan worden gebruikt.

8. Ben je niet 100% overtuigd van het nut van punt 1, dan nog dit: verbreek je de vertrouwelijkheid, dan zal de verdachte over belastende feiten niet spreken (punt 4). De waarheidsvinding schiet er dus niets mee op.


De enige keer dat het wegvallen van de vertrouwelijkheid wél de waarheidsvinding ten goede zal komen is in de zaak waarin justitie voor het eerst "ongestraft" die informatie kan gebruiken. Die ene keer zal het gebruik van die informatie inderdaad helpen om een schuldige verdachte veroordeeld te krijgen. Maar vanaf dat moment weet iedereen dat hij tegen zijn advocaat moet zwijgen over bepaalde zaken.

Die ene keer is het niet waard om dingen kapot te maken die je niet meer kunt repareren.


Een variant: "Laten we alleen telefoongesprekken afluisteren. Vertrouwelijke zaken moet de verdachte dan maar met zijn advocaat onder 4 ogen bespreken."
Gevolg: de telefoongesprekken gaan voortaan nergens meer over. Afluisteren daarvan draagt dan niets bij aan de waarheidsvinding. Wel zal de advocaat veel vaker bij zijn cliënt op bezoek moeten. Dat kost alleen maar meer geld, belast alle betrokkenen en vertraagt de rechtsgang. Daar is niemand, en zeker de maatschappij niet, bij gebaat.

[Michaelm]

[Duch]

@ Michaelm: Ik kan me voorstellen dat je de discussie waar je op reageert wilt voortzetten, maar in dat geval zou ik je willen verzoeken daarover een apart topic te starten.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[bolletje]

De redenering is duidelijk en correct. Ik geloof dat er een misverstand is ontstaan over waar ik mee zit. Laat ik proberen dat op te helderen en zie evt. ook nog mijn andere berichten in deze draad voor het totaalplaatje.

Ik betwist een impliciet aspect van punt 1 uit de redenering van bona fide, namelijk de grond van het recht van een verdachte op vertrouwelijkheid.

[HenkR]

[bona fides]

[bona fides]

En wat betreft de vraag of een advocaat een verdachte wel optimaal zou moeten verdedigen, op dat punt ben ik het eens met HenkR. (Al doet de OvJ althans in theorie wel aan waarheidsvinding.)

Als wij met zijn allen zouden willen dat een verdachte zich minder goed zou mogen verdedigen, dan moeten wij de wet veranderen om aan de verdachte rechten te ontnemen. Geef de politie het recht om te martelen, en dergelijke.

De advocaat is er niet om de verdachte veroordeeld te krijgen. Hij is er ook niet om de waarheid boven tafel te krijgen. Daarvoor zijn er de OvJ en de rechter. De advocaat heeft slechts één lullige functie in het strafproces: ervoor zorgen dat de verdachte voorzien wordt van juridische kennis en vaardigheden. Maak de advocaat niet groter dan hij is.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[bolletje]

Ik heb mij begeven in een open zoektocht / dialoog naar de (wat ik noemde: rechtsstatelijke) redenen van de vertrouwelijkheid van gesprekken met advocaten.

@ HenkR: Wat ik lees van ideeën die je hebt over mij lijkt me onjuist; laat ik zeggen: ik houd de kranten redelijk bij.
W.b. de 'equality of arms': daarbij bestaat het gevaar dat een wapenwedloop ontstaat, waarbij het recht het slachtoffer wordt. Mede daarom ondernam ik deze zoektocht.

@ Bona fides: Uiteraard moet een verdachte weten dat hij het recht heeft niet gemarteld te worden, enzovoort. Het kennen van je rechten heeft met de noodzaak van vertrouwelijkheid niets te maken, denk ik dan, maar met de onbelemmerde toegang tot de advocaat.

Ik moet het hierbij laten. Het is me niet gelukt met mijn voorlaatste "post" het misverstand op te heffen. Ik geloof zelfs dat ik het misverstand vergroot heb, bijv. dat ik een speciale casus op het oog heb, wat het gevaar was van het gebruiken van een voorbeeld.

Oprechte dank aan allen hier voor het meedenken.

[bona fides]

[bona fides]

Zie ook deze visie van Prof. mr. Floris Bannier:

[HenkR]