Waarom zou verjaring de rechtszekerheid dienen?

[bona fides]

[lampje]

@Bernhardt

Ik trok inderdaad de vergelijking met zaken die al door een rechter zijn beoordeeld, maar mijn punt was dat die argumenten óók opgaan indien zaken dat nog niet zijn.

Ik ben nogmaals benieuwd naar de situaties waar je aan denkt. Is er een probleem met de verjaring? Als mensen zwaar getraumatiseerd zijn door een misdrijf, wachten die dan 20 jaar met het doen van aangifte? Wat kan het belang van iemand zijn om na 11 jaar nog aangifte te doen van diefstal? Mag je dan aan een slachtoffer niet de eis stellen dat hij binnen een bepaalde termijn aangifte doet?

[bernhardt]

lampje

Ik denk met name aan de gevallen van seksueel misbruik in de jeugd of andere zeer traumatische gebeurtenissen; mensen hebben vaak vele jaren nodig om te accepteren wat hen overkomen is en dan de moed te hebben het hele verhaal tegenover politie, OM etc. te moeten herhalen. Misbruik vindt meestal in de familiekring plaats, dat maakt het alleen nog moeilijker voor mensen om binnen de gestelde termijn aangifte te doen.
Hetzelfde geldt voor minder ingrijpende delicten, zoals oplichting etc..
Ik denk dat de gestelde termijnen van verjaring alleen het gemak en efficiency van het rechtsapparaat dienen, weinig meer.

Veel juristen hebben geen besef van de psychische problematiek van slachtoffers of gaan daar maar liever aan voorbij. Ze denken door koel en kil te zijn en door alleen naar de letter van de wet te kijken goed bezig te zijn. Het tegendeel is het geval.

[bona fides]

[lampje]

@ Bernhardt,

Bedenk wel dat juist in bijvoorbeeld misbruikzaken in de familiesfeer het bewijs ontzettend lastig is. Het is nauwelijks mogelijk om na 20 jaar nog te achterhalen wat er gebeurd is: betrokkenen zijn overleden, zijn dingen vergeten, etc. 'Teruggevonden' herinneringen zijn helemaal een lastig probleem. De vraag is: zal de rechter überhaupt nog tot een bewezenverklaring kunnen komen na 20 jaar? Heeft het slachtoffer er wat aan zijn verhaal op te rakelen voor een vrijspraak?

Toegegeven, dergelijke problemen spelen überhaupt vaak in misbruikzaken. Maar het verstrijken van de tijd maakt het er niet makkelijker op.

Over je opmerking dat juristen niet geïnteresseerd zijn in het leed van slachtoffers maar alleen in de letter van de wet: dat is pertinent onwaar. Het is wel waar dat juristen niet alléén geïnteresseerd zijn in de belangen van het slachtoffer. Een misdrijf bega je niet alleen tegen een slachtoffer, je begaat het tegen de hele samenleving. In de VS wordt een strafzaak daarom aangeduid als 'The People versus X.' Een strafzaak is dus niet een zaak van een slachtoffer tegen een dader, het is een zaak van de samenleving tegen een verdachte. Er komt trouwens wel steeds meer aandacht voor het slachtoffer in het strafproces.

Het tweede is dat strafrechtjuristen een inclusief begrip hebben van 'de samenleving': die bestaat niet alleen uit brave, welwillende burgers, maar ook uit daders van overtredingen en misdrijven. Als je als jurist de belangen van de samenleving wilt behartigen, zijn dat óók de belangen van daders - en nog in veel grotere mate de belangen van verdachten! Er is geen onderscheid tussen burgers en daders en iedere burger kan zomaar verdacht worden van een misdrijf - ook als je niks gedaan hebt. Dat is niet te vermijden, mensen maken fouten, maar een rechtssysteem moet dus enig wantrouwen institutionaliseren.

Ik wilde nog ingaan op je opmerking dat veel juristen alleen maar koel en kil zijn en alleen maar de wet volgen, maar die bewering is moeilijk met argumenten te bestrijden Alleen met eigen ervaringen die het tegendeel bewijzen.

[lampje]

Edit: wéér twee keer geplaatst (heb te weinig geduld)

[bernhardt]

bona fides

Ik denk niet dat jij weet wat ik denk.

Ik denk om te beginnen niet alleen in termen van vergelding, dat heb ik nergens beweerd, dat neem jij zomaar aan. Ik denk echter wel dat juristen te weinig rekening houden met de enorme inpact van bijv. seksuele delicten. Ze bezien dit veel te sec en zakelijk.
En ik denk dat juristen er teveel van uitgaan dat iedere burger assertief, mondig en gevoelloos is en altijd bestand is op korte termijn aangifte te doen binnen alle gestelde termijnen.
Ten derde denk ik dat alle mooie praatjes verhullen dat het hier wederom alleen om kostenbesparingen gaan; liever niet teveel aangiftes, want dat kost geld en extra personeel.
Geld is nog altijd heel wat belangrijker dan rechtvaardigheid. Voor zover ik weet is rechtvaardigheid überhaupt een hopeloos ouderwets begrip. Het recht is een efficiency-machine en vele juristen draaien er al robotten in mee en zijn daar zelfs trots op, de goede niet te na gesproken.

Maar meestal geldt, hoe jonger en onervarener, hoe meer praatjes en hoe meer geloof in de juistheid van het systeem, dat slechts een allegaartje is van regels, meestal niet vanuit rechtvaardigheid in het leven geroepen (uitzondering zijn natuurlijk de mensenrechten, EVRM etc.), maar vanuit allerlei belangen.

En ja, mensenrechten zijn ook belangen, maar dan de belangen van eenieder. Ik bedoel de belangen van groepen die toevalligerwijs aan de macht zijn geraakt en tegenwoordig vaak het bijgeloof dat 'de economie' belangrijker is dan rechtvaardigheid of menswaardigheid.

[bernhardt]

lampje

"Bedenk wel dat juist in bijvoorbeeld misbruikzaken in de familiesfeer het bewijs ontzettend lastig is."

Inderdaad, maar juist in familiesfeer komen ook getuigenissen soms veel later dan de wettelijk gestelde termijn los. In de recente misbruikzaken binnen de katholieke kerk zie je maar weer hoe decennia later opeens vele mogelijke getuigen en medeslachtoffers zich melden. En als er voldoende slachtoffers een eensluidend verhaal hebben, ondersteund door getuigen en ander bewijs, moet dat genoeg zijn. In deze hele affaire had het best nog tot een veroordeling kunnen komen, bijv. bij de bisschop van Brugge, waarvan de gehele familie op de hoogte bleek van het misbruik en waarbij twee familieleden van de bisschop door hem misbruikt zijn. De voornaamste reden dat deze meneer nog vrij rondloopt, is de verjaring. Dat valt mijns inziens niet te verdedigen.

Ik denk verder dat juristen niet de 'belangen van de samenleving' moeten behartigen, maar moeten zorgen dat er rechtvaardigheid geschiedt. Dat lijkt mij persoonlijk het enige en ultieme belang van de samenleving, niet allerlei tegenstrijdige belangen van ofwel het slachtoffer ofwel de dader.

Ik ben het met je eens dat eenieders rechten gewaarborgd moeten worden, ook die van verdachten, maar 'verjaring' lijkt me geen grondrecht.

PS: ik weet ook uit ervaring dat sommige juristen het hart op de goede plek hebben, maar dat het merendeel het recht hanteert zonder zich af te vragen of bepaalde regels wel deugen. Voorbeeld; zie de reacties hierboven, waarbij de mogelijkheid dat het rechtssysteem niet goed in elkaar zit, bij voorbaat door sommigen wordt afgedaan, middels oneigenlijke argumentaties etc.. En ook het hele discours van 'de verdachte heeft ook rechten' is een soort theoretisch afstandelijk denken van mensen die klaarblijkelijk nooit wat persoonlijk aan de hand hebben gehad. Het is zo lekker gemakkelijk te zeggen, als jonge rechtenstudent die nog nooit iets meegemaakt heeft.Een verdachte heeft ook rechten, net als iedereen, dat zijn de basale rechten. Een recht op niet-vervolging na een x aantal jaar staat bij mijn weten nergens in grondrechtenverdragen opgenomen, correct me if I'm wrong.

[bernhardt]

[lampje]

Edit: geïrriteerde reactie over het aantal vooroordelen in de posts van Bernardt verwijderd.

We dwalen erg ver af van het oorspronkelijke onderwerp wat ik zeker interessant vond, in tegenstelling tot generalisaties over juristen. Sinds de opmerking dat juristen die rechten voor verdachten bepleiten 'klaarblijkelijk zelf nog nooit iets hebben meegemaakt' heb ik niet zoveel zin meer om bij te dragen.

[bona fides]

[Ronald78]

Als eerder gezegd, een verdachte heeft recht op een eerlijk proces. Immers, een verdachte hoeft helemaal geen dader te zijn. Uit een artikel in Trouw, 29 augustus 2005 - er zijn vast ook wel recentere of betere, maar deze kwam ik tegen na even snel zoeken:

Harde cijfers over valse aangiften in zedenzaken zijn er niet. ,,Ergens tussen 10 en 40 procent is vals”, weet Van der Sleen. Een onbekend deel leidt tot niets.

En een reactie daaronder:
Ja en wat doet men met die-geen die iemand vals heeft beschuldigde,niets! Zelfs nu naar jaren heb ik nog geen rectificatie gekregen en blijf ik ondanks valse beschuldiging in het boek staan? Weet u hoe dat voelt ,nou ik wel!

Het menselijk brein is een raar ding. Als iemand in een supermarkt flauwvalt omdat zijn bloedsuikerspiegel ineens omlaag stort en iemand zegt: "Hmm, ik ruik wat", vallen er nog 10 om en wordt de boel ontruimd. Een fata morgana is niet van echt te onderscheiden.

Toen ik 5 was, heb ik een keer bij Sinterklaas op schoot gezeten. Geen idee meer wat hij precies tegen me zei en wat hij deed, maar het was wel doodeng.

Kijk, hoe erger het misdrijf, hoe groter de kans dat je het als slachtoffer na langere tijd nog precies weet. Maar op een gegeven moment vervaagt het toch. Wordt het net wat anders. Ook als je er elke nacht van droomt. Verandert het uiterlijk van de langharige hippie in een gabber. Bewijsmateriaal is vergaan of niet meer te vinden. Hoe moet je dan in hemelsnaam nog tot een sluitende veroordeling komen. Is er een harde grens nodig om te bepalen of er nog vervolgd moet worden of niet? Uiteraard moet in iedere zaak die afweging zelfstandig gemaakt worden. Maar ik denk wel dat het verstandig is om daar toch een bovengrens aan te stellen. Niet alleen vanuit doelmatigheid en om financiële redenen, maar ook om mensen te beschermen tegen willekeurigheid.

Ik kan me voorstellen dat het vervelend is om te horen dat je te laat bent als je dan eindelijk je verhaal hebt kunnen doen. Maar het lijkt me nog veel frustrerender als het OM zelf besluit niet voldoende te kunnen garanderen dat de beschuldigde ook daadwerkelijk iets gedaan heeft, of als de rechter zelfs tot vrijspraak komt: "Dat is die @##@%$^ die iemand vals beschuldigd heeft!"

En natuurlijk zit er ook een keerzijde aan: als iedereen zeker weet dat iemand iets gedaan heeft, maar hij toch niet veroordeeld kan worden. Maar ook dan geldt: hoe weet iedereen zo zeker dat hij iets gedaan heeft? Dat zal alleen zo zijn, als dat al veel eerder bekend is. En dan had er ook veel eerder actie ondernomen kunnen worden, tot en met een veroordeling bij verstek aan toe.

[bona fides]

Verjaring heeft ook een gunstig effect: het stelt de dader in staat om zonder angst voor strafvervolging schuld te bekennen. Het kan belangrijker zijn voor slachtoffer en maatschappij dat een dader erkent schuldig te zijn en spijt betuigt dan dat een dader na zo'n lange tijd heel misschien nog veroordeeld kan worden.

Zouden de katholieke geestelijken die de laatste tijd schuld hebben bekend dit ook hebben gedaan als hun nog strafvervolging boven het hoofd had gehangen? Ik denk het niet. Zou er (zonder bekentenis) ooit nog iets van kunnen worden bewezen? Beslist niet.

Zou het verhaal van die bisschop van Brugge boven water zijn gekomen? Ik denk het niet.

Waar is de maatschappij meer mee gediend? Met openheid of met langdurige strafprocessen die tot niets zouden leiden?
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[bernhardt]

Bona fides


"Als je bijv. preventie als één van de functies van straffen zou zien, dan zou je logischerwijze moeten erkennen dat er redelijke argumenten bestaan vóór verjaring."

Ik denk niet dat het ene automatisch ('logischerwijs') uit het andere voortvloeit. Ik zie nl. niet in wat de verjaring voor preventie doet.
Dat maakt nog niet dat ik straf alleen als wraak zou zien, ik zie niet het nut in van verjaring.

"Maakt een straf die impact ongedaan? Niet of nauwelijks, en zeker niet 30 of 40 jaar na de feiten."

Het zal u verbazen, maar het gevoel dat rechtvaardigheid geschied is, ook na lange tijd, heeft wel degelijk veel te bekenen voor slachtoffers.
Het argument dat een seksueel delict een grote impact heeft is juist wel een bijzonder sterk argument vóór afschaffing van verjaring, als u tenminste zou begrijpen, dat hoe sterker de impact, hoe sterker iets blijft leven voor een slachtoffer, ook na dertig jaar. Voor hen blijft het vaak als de dag van gisteren. Dit valt slecht uit te leggen aan mensen die nog nooit iets traumatisch hebben meegemaakt.


"Wat je maar kort noemt. We hebben het over 20 jaar en die gaan pas lopen op het moment dat het slachtoffer 18 jaar is geworden."

De verjaring voor seksueel misbruik is bij mijn weten niet 20 jaar, maar 10 jaar na de achttiende verjaardag.

"De middelen die ter beschikking staan zijn nu eenmaal niet onbeperkt."

Dit is in mijn ogen een dooddoener, omdat u dan alleen binnen een budget kijkt, terwijl er op de rijksbegroting genoeg geld te 'halen' valt, indien daar de politieke wil toe is.

"Het instituut van verjaring bestaat al sinds mensenheugenis."

Vrouwenmishandeling en jodenhaat bestaan ook al sinds mensenheugenis. Betekent nog niet dat ze deugen.

Ik ben wel enigzins onder de indruk van dit argument wat u geeft;

"Verjaring heeft ook een gunstig effect: het stelt de dader in staat om zonder angst voor strafvervolging schuld te bekennen." Het kan belangrijker zijn voor slachtoffer en maatschappij dat een dader erkent schuldig te zijn en spijt betuigt dan dat een dader na zo'n lange tijd heel misschien nog veroordeeld kan worden."

Aan de andere kant blijft het voor slachtoffers en vele burgers onbevredigend, dat iemand toegeeft een ernstig delict te hebben gepleegd en toch vrijuit gaat. En dat dit alleen is omwille van de 'verjaring'.

Uw opmerking over een proces na 50 jaar is begrijpelijk, aan de andere kant worden er nu nog steeds vermoedelijke kampbeulen en Nazi's vervolgd; bent u het daar dan ook niet mee eens? Ik in ieder geval wel.
Ook hier kan aan verjaring geen preventieve functie worden toegekend, denk ik.


Zou u me nog eens willen uitleggen waarom en hoe verjaring preventief werkt? Iemand anders stelde dit ook al, het blijft voor mij onbegrijpelijk, waarom men dit beweert.

[bernhardt]

lampje

Jammer dat u zich gekwetst voelt door mijn reactie, ik sprak evenwel duidelijk van 'de goede niet te na gesproken' en mag, neem ik aan, opmerkingen maken over de grote groep juristen met een bekrompen boekhoudersmentaliteit en een tekort aan levenservaring, die denken dat ze anderen begrijpen en veel te snel conclusies trekken, danwel de verkeerde conclusies trekken. Het is een erg groot probleem in ons rechtssysteem en een bron van o.a. rechterlijke dwalingen en streken van het OM.
Daarnaast zijn veel juristen zeer goed bezig, dit spreekt voor zich.

Ik heb verder nooit gezegd dat 'juristen die rechten voor verdachten bepleiten klaarblijkelijk zelf nog nooit iets hebben meegemaakt'. Ik zeg alleen dat juristen die weinig hebben meegemaakt nauwelijks oog hebben voor de problematiek van de slachtoffers en dan aan een pseudo-rechtvaardige afweging doen van verdachte versus slachtoffer, terwijl er geen symmetrische relatie kan bestaan tussen de twee en de rechten van het slachtoffer per definitie zwaarder moeten wegen, zodanig dat daarbij de grondrechten van de verdachte niet geschaad worden.