is Recht wel een wetenschap?

[lhovius]

ok, als ik het goed begrijp zijn de functies van het strafrecht dat een veroordeelde:
a) spijt krijgt van zijn daad of zodanig baalt van zijn straf dat hij het nooit weer doet;
b) anderen worden afgeschrikt om ook zoiets uit te halen;
c) slachtoffers / maatschappij genoegdoening krijgen en
d) de maatschappij tot die tijd bevrijd is van een verstorend sujet.

Nu is het zo dat a) tot en met c) op aannames berusten en van een academische studierichting als Rechten mag je verwachten dat ze haar aannames (hypotheses) toetst. Mijn vraag is: gebeurt dat eigenlijk ook?

Ad a) bepaalde groepen veroordeelden lijken niet gevoelig voor straf of behandeling. Denk aan ernstige vormen van pedosexualiteit, sociopathie en psychopathie. Of mensen die zodanig verstandelijk beperkt zijn dat het inzicht er niet is en niet komt. Natuurlijk willen forensisch psychiaters niet graag brodeloos worden en is er altijd wel een therapievorm in ontwikkeling, maar een goed wetenschapper prikt daar toch doorheen? Hoe kan het dan dat rechters nog steeds bij zulke delinquenten 'gedwongen behandeling' opleggen?

Ad b) statistieken spreken dit tegen. Doodstraf invoeren b.v. leidt op lange termijn niet tot minder criminaliteit, terwijl het toch behoorlijk afschrikwekkend is

Ad c) hier zit je met het lastige fenomeen van "ervaren rechtvaardigheid", die per definitie subjectief is. Willen we mensen zwaarder straffen als slachtoffers meer zelfmedelijden hebben? Mijns inziens gebeurt dit overigens al, als rechters in hun oordeel "maatschappelijke onrust" meenemen. Dat laat zich lezen als een beantwoorde roep om vergelding. Hoe verhoudt dat zich tot strafrecht?

Bottom line (om wat peper aan de discussie toe te voegen): is Recht eigenlijk wel een wetenschap?

[bona fides]

Het recht is geen wetenschap. De bestudering van het recht kan wel wetenschap zijn, of in ieder geval academisch niveau hebben.

En ja, er wordt wel degelijk onderzoek gedaan naar wat er klopt van a), b) en c) (al moet je dat dan misschien criminologie noemen). Maar het is niet noodzakelijk dat daar elke keer weer onderzoek naar wordt gedaan. Die punten kunnen ook gewoon dienen als uitgangspunten. Je moet ergens beginnen. Ook in harde wetenschappen wordt niet alles steeds weer van de grond af opgebouwd.

Ad a) Wil je gevaarlijke gekken dan los laten lopen? Op een gegeven moment hebben ze hun straf uitgezeten. Verder is het wat gemakkelijk om de hele psychiatrie met "daar prik je toch doorheen" van de tafel te schuiven.

Ad b) Ben je serieus van mening dat de mogelijkheid om een boete of andere straf te krijgen geen enkele invloed heeft op het gedrag van mensen? Kom nou.

Ad c) Spreekt voor zich. Gereguleerde wraak is beter dan ongereguleerde wraak (eigenrichting).

Ad d) Spreekt voor zich.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Basa]

Recht is geen wetenschap. Recht is een kunde. Waar jij op doelt is denk ik de wetgever en waar die zijn wetsvoorstellen op baseert. Dat zullen zij voornamelijk doen doormiddel van rapporten uit de wetenschap, zoals criminologie, sociologie, psychologie e.d. Verder zullen ze soms gewoon een wetsvoorstel doen omdat het kiezers trekt, beetje symbool politiek dus. Docenten hebben weleens geprobeerd mij te overtuigen dat recht wel tot de sociale wetenschappen behoord, maar tot dusver zonder succes. Op juridische opleidingen geven ze bijvoorbeeld ook geen statistiek en dat lijkt me toch wel essentieel voor een sociale wetenschap.

Antwoorden: a) hier kan ik niets over zeggen. Heb geen flauw idee of de behandelingen werken.
B) Er is altijd een grens tot waar straffen nut hebben om mensen af te schrikken om een delict te plegen. Doodstraf ligt duidelijk boven die grens en heeft dus niet meer nut dan genoegendoening voor het slachtoffer.
C) Recht blijft en is mensenwerk. Het is een middel voor en van de mensen. Emoties als genoegdoening horen daar nu eenmaal bij. Net zoals er nog veel meer emoties zijn die het recht kleuren. Indien we geen emotie zouden hebben zoals bijvoorbeeld boosheid dan zouden er wellicht geen straffen bestaan omdat we iedereen voor hen wandaden vergeven. Sterker nog, misschien zullen er dan niet eens wandaden zijn omdat mensen constant rationeel denken en dus niet meer worden beïnvloed door emoties.

[lhovius]

Goh, dat antwoord had ik niet verwacht... Recht is geen wetenschap. Want geen statistiek en zo. Hoe zit het met het ontwikkelen van kritisch-onafhankelijk denken, een wetenschappelijke blik ontwikkelen, is dat ook geen onderdeel van de studie? Waarom is het dan niet een HBO-opleiding eigenlijk?

Maar ehhh... dan bestaat rechtspraak er dus uit dat een niet-wetenschappelijk geschoolde rechter het eindoordeel velt over wetenschappelijke informatie? Denk b.v. aan de Lucia de B. veroordeling, dat stond of viel met statistiek. Om nog maar te zwijgen over alle vormen van bias, waardoor ooggetuigenverslagen onbetrouwbaar zijn.
Klopt dat dan wel?

@bonafides: ik bedoel niet dat onbehandelbare geesteszieken op straat moeten komen, integendeel juist, ik stel voor om ze direct naar een long-stay afdeling te sturen zonder kans op verlof of vrijlating, althans niet totdat we een behandeling hebben ontdekt die wel werkt.

Wat betreft het afschrikeffect, het gaat er niet om wat wij vinden, maar wat uit onderzoeken blijkt. Wellicht geldt het effect idd slechts tot een bepaald niveau, maar is daar onderzoek naar gedaan?

Kortom: als Recht kennelijk geen wetenschap is, hoe onderscheidt het zich dan van een verzameling ongefundeerde, evt historisch gegroeide (maar mogelijk achterhaalde) meningen?