art 3:40

[dr3am04]

Hallo,

Kan iemand mij artikel 3:40 BW uitleggen? Ik blijf het lastig vinden lid 1 en lid 2 en waarvoor ik ze zou kunnen toepassen.

thnx

[bona fides]

[marja.verstralen]

Ik probeer even een samenvatting te geven van mijn aantekeningen omtrent art. 3:40 BW:

- Lid 1 gaat over de inhoud en strekking van rechtshandelingen (in strijd met openbare orde en goede zeden. Sanctie: nietigheid.
- Lid 2 gaat over de totstandkoming van rechtshandelingen (in strijd met de wet). Sanctie: nietigheid, tenzij de bepaling ter bescherming van één partij is.

Wanneer een rechtshandeling qua inhoud en strekking in strijd met de wet is, is niets geregeld. Ook wanneer een rechtshandeling qua totstandkoming in strijd is met de openbare orde en goede zeden, is niets geregeld. In beide gevallen wordt een analogie gemaakt: een rechtshandeling die qua inhoud en strekking in strijd met de wet is, is naar analogie van lid 1 nietig. Een rechtshandeling die qua totstandkoming in strijd is met de openbare orde of goede zeden is naar analogie van lid 2 nietig, dan wel vernietigbaar.

De rechter past het artikel ambtshalve toe.

Nu volgen enkele voorbeelden:
- Een overeenkomst tot koop van een mes, waarvan beide partijen weten dat dit mes ertoe strekt iemand te vermoorden, is qua strekking in strijd met de openbare orde en goede zeden. Sanctie: nietigheid.
- Het verkopen van donororganen is in strijd met art. 2 van de Wet op Orgaandonatie. Rechtshandeling tot verkoop orgaan is qua totstandkoming in strijd met de wet. Sanctie: nietigheid. Probleem: als orgaan al bij de ander ingenaaid is, kan dit niet meer ongedaan gemaakt worden. Ander moet schadevergoeding betalen, maar dit komt op hetzelfde neer als nakoming van de overeenkomst.
- Winkelier verkoopt brood na winkelsluiting. Totstandkoming in strijd met de Winkelsluitingstijdenwet. Sanctie: zie art. 3:40 lid 3 BW Blijkt uit de wet zelf, winkelier wordt administratiefrechtelijk aangepakt.
- HR 16 november 1984, NJ 1985, 524 * Buena Vista: Twee mensen waren de koop van een onroerend goed overeengekomen. Zij hadden afgesproken om in de notariële akte een lager koopbedrag dan het werkelijke overeen te komen om belasting te ontduiken. De overeenkomst strekt tot een prestatie die in strijd is met de openbare orde en de goede zeden en is nietig.

Ik hoop, dat het zo iets duidelijker is geworden. Maar het blijft inderdaad een moeilijk artikel. Het is verstandig de literatuur er nog eens op te raadplegen (Asser/Hartkamp) en de hoorcollegeaantekeningen.