Tweewegenleer en ontvankelijkheid

[Rienzilla]

Als ik het goed begrijp staat het een bestuursorgaan niet zonder meer vrij om privaatrechtelijke middelen te gebruiken ter behartiging van een publiek belang. Dit vind je grotendeels terug in arresten van de HR (en dus niet van bestuursrechters)

Nu vraag ik me af of zoiets ook in een bestuursrechtszaak ter sprake kan komen, en zo ja hoe. Stel een burger heeft een pand gehuurd van de gemeente, verbouwt dat (zonder toestemming van de gemeente) en exploiteert daarin een bedrijf in strijd met het bestemmingsplan. Het college van B&W stuurt een burger een brief inhoudende een last onder dwangsom het bedrijf te staken en vordert herstel van het pand in de oude toestand op "straffe" van opzegging van de huurovereenkomst.

De last is een besluit waartegen in beginsel beroep openstaat bij de bestuursrechter, maar de vordering tot herstel van het pand is dat m.i. niet (want geen publiekrechtelijke rechtshandeling, hoewel goed verdedigbaar is dat de vordering tot herstel alleen is gericht op het laten beeindigen van het met het bestemmingsplan strijdige bedrijf). Kan dit onderdeel van de brief toch aan de orde komen in een bestuursrechtelijke bezwaar en beroepsprocedure? Of zal de burger met dit onderdeel toch echt naar de civiele rechter moeten?

(vgl. ARRvS 8 aug 1989, AB 1990, 546. Hier merkt de afdeling een civiele rechtsvordering van een bestuursorgaan aan als Arob-besluit omdat er een publiekrechtelijke regeling voor is. Ik ben het ergens wel eens met het resultaat, maar kan de redenering van de afdeling niet goed volgen. Bovendien is dit pre-Awb).

Alvast bedankt,
--
Rien

[cia76]

Tegen het bouwen zonder vergunning en het strijdig gebruik met het bestemmingsplan kan het bestuursorgaan publiekrechtelijk optreden met een last onder dwangsom. Daarin kan hij gelasten herstel van het pand en beëindiging van het strijdig gebruik op straffe van een dwangsom. Voor zover dus bevestigend antwoord dat het bestuursorgaan dit mag. Echter, in jouw vraagstelling schrijf je: Op straffe van opzegging van de huurovereenkomst. Dit is natuurlijk geen dwangsom. Dit is ook geen publiekrechtelijk handhavingsinstrument. Dus de opzegging van de huurovereenkomst (als straf in het geval de overtreder niet luistert) kan en mag het bestuursorgaan niet via publiekrechtelijke weg regelen.

[bona fides]

In beginsel kan de gemeente als verhuurder de huurovereenkomst opzeggen voor zover die opzegging civielrechtelijk in de haak is. Wel heb je een voor zover ik het kan beoordelen zeker niet kansloos argument als je je daartegen verzet met een beroep op de doorkruisingsleer, in ieder geval als de gemeente de overtreding van het publiekrecht aan de opzegging ten grondslag probeert te leggen. (Maar als de gemeente sowieso kan opzeggen, dan denk ik niet dat je dat kunt tegenhouden met een beroep op de doorkruisingsleer.)

Die dreigende opzegging kan uiteraard niet in een bezwaar tegen het handhavingsbesluit worden aangevochten. Tegen de dreigende opzegging kun je je wel in een brief met argumenten verweren, en mocht er dan toch worden opgezegd, dan kun je het via de civiele rechter verder uitvechten.

Tweewegenleer speelt hier geen rol, want die bestaat al heel lang niet meer. De doorkruisingsleer is er dus voor in de plaats gekomen. Volgens de tweewegenleer zou er helemaal geen probleem zijn.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.