Recht van opstal en belanghebbende (1:2 Awb)

[MiriamvL]

Yup, arrest "Gedogen gemeente Enschede"
_________________
If you've done nothing wrong, you've got nothing to fear. If you've something to hide, you shouldn't even be here.
We're concerned you're a threat..
We're moving to a situation, where your lives exist as information.
Pet Shop Boys - Integral

[MiriamvL]

[MiriamvL]

De beschouwing is ingeleverd (joepiedepoepie, hij is toch nog afgekomen!), maar eventuele suggesties zijn nog best welkom, want ik moet ook nog een pleitnota schrijven...

Voor degene die zin heeft een stukje te lezen:

1. Inleiding
1.1.1 De heer Baars en de heer Snoeck zijn beiden woonachtig aan Twaalfmorgen aan de plas Vogelenzang in Loskoop. De heer Snoeck woont op nummer 56, de heer Baars woont vier percelen verderop op nummer 48.
1.1.2 Reeds sinds 1965 verhuurt Snoeck, gedurende het vaarseizoen, ligplaatsen voor zeil- en motorbootjes bij zijn woning, in het slootje tussen zijn perceel en Twaalfmorgen 58.
1.1.3 Al enige tijd probeert Baars om onduidelijke redenen en met wisselende argumenten Snoeck te bewegen tot het staken van zijn ligplaatsenverhuur. Baars heeft Snoeck verschillende malen per persoonlijk verzoek en vervolgens via zijn advocaat per schriftelijke sommatie geprobeerd tot beëindiging van de verhuur over te laten gaan. Hierna heeft Baars het hogerop gezocht door middel van een schriftelijk verzoek aan het College van Burgemeester en Wethouders om handhavend tegen Snoeck op te treden.
1.1.4 Het College heeft Baars ingelicht om verschillende redenen geen actie te zullen ondernemen tegen Snoeck. Hierop heeft Baars bezwaar aangetekend, welke door het College niet-ontvankelijk is verklaard, aangezien Baars geen belanghebbende in de zin van de Awb is. Vervolgens heeft Baars beroep aangetekend tegen de niet-ontvankelijkheidbeslissing van het College.

1.2 Er zijn verschillende rechtsvragen van belang.
Ten eerste: is de heer Baars belanghebbende in de zin van de Awb?
Ten tweede: als Baars belanghebbende is, is er dan sprake van een regelovertreding door de heer Snoeck in verband met zijn verhuur van ligplaatsen voor zeil- en motorbootjes?
En ten derde: als Baars belanghebbende is, en er is sprake van een regelovertreding door Snoeck, is het College dan verplicht te voldoen aan het verzoek van de heer Baars om handhavend tegen de ligplaatsenverhuur door Snoeck op te treden?

1.3 De vordering van de eiser dient verworpen te worden. Aangezien de heer Baars geen belanghebbende in de zin van de Awb is moet het beroep ongegrond verklaard worden. Subsidiair is er geen sprake van regelovertreding door Snoeck, en meer subsidiar is het College niet gehouden handhavend op te treden tegen Snoeck. Er is dus geen enkele rechtsgrond voor de vordering van de eiser.
2. Argumentatie
2.1 De heer Baars is geen belanghebbende in de zin van de Awb.
2.1.1 Het belanghebbende-begrip is van groot belang, omdat het verzoek van Baars alleen aangemerkt kan worden als aanvraag, als Baars aangemerkt kan worden als belanghebbende (art. 1:3 lid 3). Als het verzoek van Baars geen aanvraag in de zin van de Awb is, dan kan de afwijzing van zijn verzoek door het College niet aangemerkt worden als een beschikking/ besluit (art. 1:3 lid 2). Wanneer de afwijzing door het College niet aangemerkt kan worden als een besluit staat hier geen bezwaar tegen open (art. 1:5 lid 1), en moet een eventueel bezwaarschrift niet-ontvankelijk worden verklaard. Als het bezwaar van de heer Baars niet-ontvankelijk is moet het beroep ongegrond worden verklaard. Dus als de heer Baars niet als belanghebbende aangemerkt kan worden, dan moet het beroep ongegrond verklaard worden.
2.1.2 De wet omschrijft een belanghebbende als degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken (art. 1:2 lid 1), deze nogal vage omschrijving wordt in de literatuur geconcretiseerd in een vijftal vereisten waaraan voldaan moet worden:
1. een eigen belang
2. een objectief belang
3. een actueel belang
4. een persoonlijk belang
5. een rechtstreeks belang
2.1.3 Ten eerste voldoet de heer Baars niet aan het eigen belang-criterium. Baars komt op voor twee belangen. Baars komt op voor het belang van zijn zoon, bewoner van Twaalfmorgen 58 en directe buurman van de heer Snoeck, degene die daadwerkelijk enige overlast van de ligplaatsenverhuur zou kunnen ondervinden.
2.1.4 Daarnaast beroept Baars zich op enkele wetten ter bescherming van het milieu, te weten de Vogelrichtlijn, de APV en de PVV. Opkomen voor het milieu is een ideëel belang, en kan dus niet aangemerkt worden als een eigen belang.
2.1.5 Ten tweede voldoet de heer Baars niet aan het persoonlijk belang-criterium. Baars voldoet niet aan het afstand- en zichtcriterium. Hij heeft vanuit zijn woning en vanaf zijn erf geen zicht op de ligplaatsen van Snoeck, er liggen namelijk drie percelen met woningen (Twaalfmorgen 50, 52 en 54) en de woning van Snoeck zelf, tussen het perceel van Baars en de ligplaatsen.
2.1.6 De afstand tussen het perceel van Baars en de ligplaatsen van Snoeck bedraagt zo’n 400 meter. In diverse arresten is bepaald dat een afstand van 300 meter al te groot is om als belanghebbende aangemerkt te kunnen worden.
2.1.7 Het zogenoemde Mevrouw Kiki-criterium, geformuleerd door de Afdeling Bestuursrechtspraak in 1999, bepaald dat voor de vaststelling of een omwonende belanghebbende in de zin van de Awb is, niet alleen het afstand- en zichtcriterium van belang is maar ook de invloed van het besluit op de woon- en leefomgeving van de omwonende.
2.1.8 Het Mevrouw Kiki-criterium is echter niet voor algemene toepassing vatbaar. Zoals de Raad van State ook in haar jaarverslag van 2000 schrijft “dat dit criterium niet als aanvulling op de hoofdlijn moet worden beschouwd, maar als een uitzondering daarop die niet licht wordt aanvaard”. Er zijn sindsdien dan ook vrijwel geen uitspraken geweest waarin het Mevrouw Kiki-criterium van toepassing is verklaard, en des te meer waarin het Mevrouw Kiki-criterium niet van toepassing is bevonden.
2.1.9 In casu is er geen sprake van een zodanige bijzondere situatie waarin de woon- en leefomgeving zodanig wordt beïnvloed dat toepassing van het Mevrouw Kiki-criterium moet plaatsvinden. Baars kan dan ook niet als belanghebbende aangemerkt worden.
2.1.10 Ten derde voldoet de heer Baars niet aan het rechtstreeks belang-criterium. Indien Baars zich op zijn recht van opstal en zijn eigendom van de woning Twaalfmorgen 58 beroept om als belanghebbende aangemerkt te kunnen worden, faalt dit beroep. Met zijn recht van opstal heeft hij slechts een afgeleid belang.
2.1.11 Aangezien de heer Baars niet voldoet aan drie van de vijf belanghebbende vereisten kan hij niet aangemerkt worden als een belanghebbende in de zin van de Awb. Het beroep moet dus ongegrond verklaard worden.

2.2 Er is geen sprake van regelovertreding door de heer Snoeck, waardoor er ook geen aanleiding is voor het College om op te treden tegen de ligplaatsenverhuur.
2.2.1 De ligplaatsenverhuur van de heer Snoeck is niet in strijd met het Bestemmingsplan. Volgens de plankaart is de bestemming van perceel Twaalfmorgen 56: “woning, erf, tuin, water en recreactie”.
2.2.2 De “Van Dale” omschrijft “recreatie” als ontspanning, vrijetijdsbesteding. Varen in en het bezitten van een zeil- of motorbootje is wel dé definitie van recreatie, en de ligplaatsen kunnen daarmee aangemerkt worden als klein recreatieterrein. De ligplaatsenverhuur voldoet daarmee dan ook aan de bestemming volgens de plankaart.
2.2.3 In artikel 12 van het Bestemmingsplan wordt er een extra beperking gegeven aan de bestemming volgens de plankaart. Artikel 12 verbiedt de gronden te gebruiken als standplaats of voor opslag (lid 1) en als ligplaatsen voor woonschepen (lid 2).
2.2.4 Er is duidelijk geen sprake van strijd met lid 2 aangezien er hier sprake is van ligplaatsen voor recreatieve vaartuigen, en geen woonschepen.
2.2.5 Er kan ook niet gesproken worden van opslag van vaartuigen als bedoeld in lid 1. Opslag wil zeggen dat goederen die (tijdelijk) niet gebruikt worden, ergens bewaard worden ter conservering voor eventueel later gebruik. Aangezien de ligplaatsen alleen gedurende het vaarseizoen, hét gebruiksseizoen, verhuurd worden en buiten het seizoen naar een winterstalling gaan kan er in casu niet van opslag gesproken worden.
2.2.6 De ligplaatsenverhuur valt in ieder geval onder de overgangsregeling van art. 46 Bestemmingsplan. De ligplaatsen worden namelijk al sinds circa 1965 verhuurd, ruim voor de inwerkingtreding van het Bestemmingsplan.
2.2.7 Het gebruik is sinds het begin niet gewijzigd. De uitbreiding van ligplaatsen voor zeilbootjes naar ligplaatsen voor zeil- en motorbootjes is geen wijziging in de zin van lid 2 van artikel 46, en al zeker geen vergroting naar de aard van de afwijking van het plan.
2.2.8 Tevens handelt de heer Snoeck niet in strijd met art 5.3 APV. In lid 1 van dit artikel wordt het onbemand achterlaten van vaartuigen in het Loskoopse plassengebied verboden. In lid 2 wordt echter bepaalt dat dit verbod niet geldt voor de eigenaren én rechthebbende gebruikers van woning óf recreatieterrein. De ligplaatsen van Snoeck kunnen als recreatieterrein aangemerkt worden (zie 2.2.2), en de huurders van de ligplaatsen als rechthebbende gebruikers van het terrein. Het is dus voor de huurders toegestaan hun vaartuig onbemand achter te laten, en daarmee is de ligplaatsenverhuur niet in strijd met art 5.3 APV.
2.2.9 De Provinciale Vaartuigenverordening verbiedt alleen het varen op de plas Vogelenzang, en dan ook niet voor rechthebbenden op de langs de plas gelegen gronden. En dus kan de ligplaatsenverhuur door Snoeck dan ook niet als in strijd met de PVV bevonden worden.
2.2.10 Aangezien de heer Snoeck met het verhuren van ligplaatsen voor vaartuigen bij zijn woning niet in strijd met enige regelgeving handelt kan het College niet tegen deze handelingen optreden.

2.3 Het College van Burgermeester en Wethouders is niet gehouden aan het verzoek van de heer Baars handhavend tegen de heer Snoeck op te treden. In het geval dat Snoeck toch in strijd met regelgeving handelt dan nog is het College niet verplicht op verzoek van een derde handhavend op te treden.
2.3.1 Art 122 Gemeentewet bepaalt dat “de bepalingen van gemeentelijke verordeningen in wier onderwerp door een wet, een algemene maatregel van bestuur of een provinciale verordening wordt voorzien, zijn van rechtswege vervallen”. Art 5.3 APV is een bepaling van een gemeentelijke verordening in wier onderwerp door een provinciale verordening wordt voorzien.
2.3.2 Voor de bepaling van hetzelfde onderwerp geldt de motieftheorie als bepaald in het arrest “Emmense Baliekluivers”. De motieftheorie houdt in dat als er aan de gemeentelijke verordening dezelfde grondslag ligt als de hogere regeling, en er dus sprake is van hetzelfde motief achter de regeling, dat zij dan in hetzelfde onderwerp voorzien.
2.3.3 Beide regelingen dienen ter bescherming van de milieuwaarden van het Loskoopse plassengebied. Er is dus sprake van eenzelfde motief, en dus voorzien beide regelingen in hetzelfde onderwerp. Art 5.3 APV dient dus als van rechtswege vervallen beschouwd te worden, er kan dus niet handhavend opgetreden worden tegen een eventuele overtreding van het artikel.
2.3.4 Een bestuursorgaan heeft beleidsvrijheid in de keuze om al dan niet te handhaven. De Afdeling Bestuursrechtspraak heeft echter bepaald dat er een ‘beginselplicht tot handhaving’ bestaat. Dit houdt in dat het bestuursorgaan verplicht is om van zijn bevoegdheid tot handhavend optreden gebruik te maken, en dat dit slechts onder bijzondere omstandigheden door het bestuursorgaan mag worden geweigerd. Als bijzondere omstandigheden worden aangemerkt a. als er concreet uitzicht is op legalisatie en b. als de gevolgen van handhaving onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen.
2.3.5 In casu is er sprake van een concreet uitzicht op legalisatie, zoals het College al in haar brief aan de heer Baars schrijft zal op korte termijn art 5.3 APV geschrapt worden. Aangezien er een concreet uitzicht is op legalisatie van een eventuele overtreding van art 5.3 APV is het College niet gehouden tegen die eventuele overtreding bestuursdwang uit te oefenen.
2.3.6 Tevens zijn de gevolgen van handhaving onevenredig in verhouding tot de daarmee te dienen belangen. Handhaving moet de milieubelangen dienen, aangezien Snoeck met zijn ligplaatsenverhuur de natuurwaarden van het Loskoopse plassengebied bedreigt, aldus Baars.
2.3.7 Echter Snoeck gebruikt zijn inkomsten uit de ligplaatsenverhuur voor onder andere het bekostigen van de bescherming van de tot zijn eigendom behorende natuurwaarden. Als Snoeck de verhuur moet beëindigen zal hij in ernstige persoonlijke financiële problemen komen, en zal hij tevens de bescherming van de natuurwaarden niet meer kunnen bekostigen. Snoeck zal dan een beroep moeten op bijstand om zijn gronden in stand te houden.
2.3.8 Handhaving is dus helemaal niet voordelig voor de bescherming van de natuurwaarden, en daarbij zijn de nadelige gevolgen voor Snoeck zo ernstig dat dit niet in verhouding is. Het College is op grond hiervan dus niet gehouden handhavend op te treden.
2.3.9 In het arrest “Gedogen gemeente Enschede” is bepaald dat langdurig ‘stilzitten’ door het bestuur het vertrouwen kan wekken dat er gedoogd wordt. In casu is er al sinds het begin van de ligplaatsenverhuur omstreeks 1965, de inwerkingtreding van het Bestemmingsplan in 1974 en de overgang van ligplaatsen voor alleen zeilbootjes naar ligplaatsen voor zeil- en motorbootjes in 1985 niet opgetreden tegen een eventuele overtreding, waardoor Snoeck zich op het gewekte vertrouwen dat er gedoogd wordt kan beroepen.
2.3.10 Er is echter verder in genoemd arrest bepaald dat als een derde-belanghebbende om handhaving verzoekt, het bestuur toch handhavend moet optreden, tenzij de derde pas na zeer geruime tijd om handhaving verzoekt. In het arrest is er sprake van een periode van circa 19 jaar tussen het begin van de overtreding en het verzoek van de derde-belanghebbende aan het bestuur om handhavend op te treden. In casu is deze periode zo’n 20 jaar sinds de laatste wijziging in het gebruik van de gronden door Snoeck tot zo’n 40 jaar sinds het begin van het betreffende gebruik. Dit is nog langer dan de termijn in het arrest.
2.3.11 Op grond van het arrest “Gedogen gemeente Enschede” is het College niet gehouden handhavend op te treden tegen een eventuele overtreding door Snoeck.

3. Conclusie
De heer Baars is geen belanghebbende, want hij voldoet niet aan de belanghebbende-criteria, daarom hoeft het College niet aan zijn verzoek te voldoen handhavend op te treden tegen Snoeck, en moet het beroep ongegrond worden verklaard. Tevens is er geen sprake van regelovertreding door de heer Snoeck. Baars beroept zich op verschillende artikelen en regelingen, maar Snoeck handelt met geen daarvan in strijd. Daarom kán en mág het College níet optreden tegen de ligplaatsenverhuur van Snoeck. Als laatste is het College, bij een eventuele overtreding van van een regeling, niet gehouden aan het verzoek van Baars te voldoen om bestuursdwang toe te passen. Het College heeft een zekere beleidsvrijheid om te gedogen. Er kan dus geen enkele rechtsgrond aangevoerd worden op basis waarvan het College zou moeten optreden tegen Snoeck. De vordering van de eiser dient dan ook te worden afgewezen.
_________________
If you've done nothing wrong, you've got nothing to fear. If you've something to hide, you shouldn't even be here.
We're concerned you're a threat..
We're moving to a situation, where your lives exist as information.
Pet Shop Boys - Integral

[StevenK]

Ik blijf erbij dat het feit dat de vrouw van A eigenaar is voldoende grond is om A als belanghebbende aan te merken.

[bona fides]

[MiriamvL]

[StevenK]

[bona fides]

Ik vind je argument niet zo overtuigend. Dat het gebruikelijk is dat echtgenoten voor elkaar opkomen geldt net zo goed voor uitkeringszaken. Belanghebbende ben je slechts bij een eigen belang. 'Elkaars' belang duidt al op een belang van de ander.

Gezien het arrest dat MiriamvL had gevonden ben ik het zeker eens dat de eigenaar belanghebbende is, en ik denk dat A zelf ook wel belanghebbende is op grond van zijn recht van opstal. Maar niet omdat hij met de eigenaar getrouwd is, dit levert hooguit een afgeleid belang op.

Merk op dat de echtgenoot uitstekend voor zijn vrouw op kan komen, mits zij hem maar machtigt.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[StevenK]

[bona fides]

[StevenK]

[bona fides]

[StevenK]

[MiriamvL]

[MiriamvL]