Openbare orde/wanordelijkheden

[tikSimone]

Uit de Grondwet:

[JetKroket]

Misschien kan ik een steentje bijdragen.

Van Apeldoorn's schrijft:
'De erkenning van het recht tot vereniging gaat vergezeld van de bepaling dat dit recht bij wet (in formele zin) kan worden beperkt in het belang van de openbare orde. Verenigingen met een misdadig karakter kunnen derhalve, binnen de kaders die de wet daarvoor aangeeft (art. 2:20 BW) verboden worden verklaard en worden ontbonden.

Denk aan de Hells Angels.

'Wetsartikel 20 wordt zelden toegepast. De Roos (Tilburgse hoogleraar strafrecht, JK) kent alleen voorbeelden van pogingen om radicale politieke partijen te verbieden.'
Bron: de Volkskrant, Zelfs voor Angels geldt de wet, 9 nov. 2006.

Het moet, denk ik, gezocht worden in het gegeven dat grondrechten geen absolute werking hebben. ‘De grondwet zelf kan in bepaalde, duidelijk omschreven gevallen een inbreuk in de uitoefening van grondrechten toelaten of beperkingen daarop aangeven.’

Bij ‘wanordelijkheden’ zal de vergadering of betoging ontbonden worden.
_________________
'Sorry, onze bar is gesloten. Wilt u misschien iets drinken in afwachting dat ze opengaat?'
- Wiet van Broeckhoven

[Duch]

Ik stel me zo voor dat 'in het belang van de openbare orde' een veel ruimer begrip is dan het 'bestrijden of voorkomen van wanordelijkheden.'

Bij wanordelijkheden denk ik primair aan zich in de openbare ruimte manifesterend wangedrag van burgers terwijl openbare orde volgens mij veel breder gezien moet worden dan enkel rellen en dat soort zaken.

Ik probeer er even aan te denken dat ik maandag in mijn T&C bij de Grondwet kijk. Dan kan ik het je met veel meer zekerheid zeggen.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[bona fides]

Het eenvoudige antwoord: het één bij art 8 Gw, het ander bij art 9 Gw. Het recht tot vereniging is niet identiek aan het recht tot vergadering en betoging. Natuurlijk is er overlap in de zin dat een verbod of gebod zowel een inbreuk op het ene recht als een inbreuk op het andere recht kan zijn.

Het recht tot vereniging gaat over de vrijheid om wel of niet lid te worden en/of blijven van een bepaalde groep, en de vrijheid van die groep om leden wel of niet aan te nemen of te houden.

Het recht tot vergadering en betoging gaat over de vrijheid om samen te komen ter uitwisseling of kenbaarmaking van gedachten en gevoelens.

Het "belang van de openbare orde" lijkt me veel ruimer dan "ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden". Verplicht lidmaatschap van de Orde van Advocaten is blijkbaar "in het belang van de openbare orde". Misschien is dit de reden waarom art 8 slechts bij wet mag worden beperkt, en art 9 delegatie toestaat.

Je kunt je afvragen welke wet niet "in het belang van de openbare orde" is. Dat lijkt me een slechte wet!
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[JetKroket]

In de Herziene Grondwet erkent art. 8 het recht tot vereniging en art. 9 het recht tot vergadering en betoging. Oorspronkelijk kende de grondwet één artikel voor beide rechten: art. 9. Dat de wetgever in het geval van vereniging andere bevoegdheden nodig kan hebben dan in het geval van vergaderingen en, bij deze grondwet toegevoegd, betoging, behoeft geen uitweiding;...”
‘Voorts heeft men een door de burgemeester verleende vergunning nodig voor vergaderingen in de open lucht en betogingen; de politie heeft toegang tot alle openbare vergaderingen terwijl zij betogingen dient te begeleiden;...’
Bron: H.A.H. Toornvliet, De staatsinrichting, 1984.

Denk aan een NVU-demonstratie.
_________________
'Sorry, onze bar is gesloten. Wilt u misschien iets drinken in afwachting dat ze opengaat?'
- Wiet van Broeckhoven

[tikSimone]

[bona fides]

Een beperking bij wet van art 8 Gw zal al heel snel op enigerlei wijze "in het belang van de openbare orde" zijn. Er is geen proportionaliteitstoets, dus een beperking van art 8 Gw zal vrijwel nooit in strijd zijn met de Grondwet. Een uit de lucht gegrepen abstracte rechtvaardiging die de beperking linkt aan een element van openbare orde voldoet.

De echte beperking (aan beperkingen van het recht tot vereniging) zit in de eis dat het bij formele wet moet gebeuren. Je mag natuurlijk wel van de formele wetgever verwachten dat wordt nagedacht over de noodzaak van een beperking.

Voor beperkingen van art 11 EVRM geldt wel zo'n proportionaliteitstoets. Pas dan moet je je (als rechter en wetgever) echt afvragen of de openbare orde werkelijk verlangt dat het recht wordt ingeperkt.

Zonder een proportionaliteitstoets in de Grondwet zal Halsema's voorstel om de rechter formele wetten aan de grondrechten in de Gw te laten toetsen vermoedelijk weinig verschil maken.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[JetKroket]

[mieke2]

In de zaken tegen diverse chapters van de Hell's Angels, voert het OM voorzover ik weet aan dat het daarbij om een criminele organisatie zou gaan. Of het OM daar (in hoger beroep) nou wel of niet bij in het gelijk zal worden gesteld: voorwaar een openbaar belang. Waarbij echter de relatie met het gangbare begrip "openbare orde" mij niet geheel duidelijk is. Ik zie de HA's nl. geen criminele dingen doen langs de weg en in het openbaar.

Toch is Art. 8 m.i. bedoeld voor dergelijke omstandigheden: daar waar sprake is van vereniging, maar met een ongewenst of regelrecht verboden doel.
Art. 9 regelt de praktijk van "vergadering en samenkomst". En geeft o.a. burgemeesters het recht een demonstratie te verbieden als de kans groot is op wanordelijkheden en/of geweld, zoals wanneer tegen-demonstranten bijv. op een (gewelddadige) confrontatie uit zijn. Maar het artikel regelt m.i. ook de grootschalige (muziek, wat dan ook) manifestatie waar veel publiek verwacht wordt, maar waar de organisatie niet voldaan heeft aan o.a. EHBO-voorzieningen, sanitaire voorzieningen, parkeervoorzieningen, de beschikbaarheid van iets te eten om mensen op de been te houden, enzovoorts: zaken van openbare orde en het voorkomen van wanordelijkheden.

Hoe Nederland er met deze Grondwetsartikelen overigens ooit in geslaagd is om succesvol een nieuwe politieke kiesvereniging te doen registreren die - en niet ten onrechte - in de volksmond inmiddels "de pedofielenpartij" wordt genoemd, dat blijft m.i. een raadsel... Alle goede bedoelingen van de wetgever ten spijt.
_________________
...free as a bird...

[bona fides]

[Duch]

Tekst & Commentaar levert geen aanvullende informatie op, anders dan de constatering dat 'openbare orde' erg ruim is en dat de regering dat erkende en stelde de dat vrijheid van vereniging in Nederland dan ook heel ruim is.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[JetKroket]