Is democratie hetzelfde als een dictatuur van de meerderheid

[Duch]

Dit onderwerp houdt verband met mijn scriptie, maar omdat het een specifieke vraag is die losstaand beantwoord kan worden stel ik hem in een nieuw topic.

Is democratie hetzelfde als een dictatuur van de meerderheid? Zo nee, waarom niet?

Ik heb zelf wel al enige gedachten erover. Volgens Rousseau is volonté generale (vrij vertaald, het algemeen belang) niet hetzelfde als volonté de tous (vrij vertaald: de optelsom van alle individuele willen/meningen). Omdat de wetgever geacht wordt het algemeen belang te dienen, zou het minderheidsstandpunt gewaarborgd zijn. Maar er wordt door veel schrijvers geconstateerd dat de laatste jaren het regeerakkoord in waarde toeneemt, waardoor het belang van het minderheidsbelang sterk afneemt. Als de meerderheid gewoon zijn zin doordrukt, wat dan?

Zou je kunnen zeggen: De grondrechten hebben een minderheidsbeschermende functie. Dat is wel zo, maar grondrechten worden geacht een relatief kleine verzameling van essentiele rechten te zijn. Dit betekent dat ook al werken grondrechten ten volle (EVRM en het progressieve EHRM), ze beschermen alleen tegen een overheid die veel te ver gaat. Dit levert niet automatisch ook respect voor een minderheidsstandpunt op. Bovendien is juridische afdwingbaarheid absoluut niet hetzelde als gedegen politieke participatie. Hierdoor krijg je ruzie en krijg je niet een stem die politiek telt.

De 'rule of law', de scheiding van kerk en staat en het feit dat wetten een algemeen karakter moeten hebben en niet discriminerend mogen zijn dragen ook bij, maar zijn m.i. niet het definitieve antwoord.

Komen we dan toch onvermijdelijk uit bij de rechter?
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[mr. crowley]

Naar mijn mening is er in Nederland geen sprake van een dictatuur van de meerderheid. Omdat geen enkele politieke partij ooit in Nederland de absolute meerderheid heeft behaald. Partijen in Nederland zijn altijd afhankelijk van andere partijen, dus kunnen ze niet direct hun wil doorvoeren.

In de Anglo-saksische landen kan hier wel sprake van zijn, omdat hier wel een partij de absolute meerderheid heeft. Zeker in de VS gaat dit zeer ver. Het beleid van de Republikeinen kan diametraal anders zijn dan van de Democraten.

[Duch]

Maar de meerderheid (lees: de huidige regeringscoalitie) kan weldegelijk hun eigen compromis erdoor drukken, zonder überhaupt maar te hoeven luisteren naar de oppositie. Is dat niet evengoed een dictatuur van de meerderheid dan?
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Machiel]

[mr. crowley]

Je geeft het zelf al aan: er is al sprake van een compromis. Er wordt al rekening gehouden met drie minderheden(CDA, VVD en D66). Ik denk dat in de Nederlandse wetgeving de minderheids standpunten redelijk vaak zijn terug te vinden. Partijen die nu regeren weten dat zij in de toekomst mogelijk afhankelijk zijn van partijen die nu in de oppositie zitten.

[Duch]

@ Machiel:
Was ook absoluut niet de bedoeling!

Het gaat er mij meer om of er wellicht andere mechanismen zijn die in deze leemte voorzien. Ik zoek naar politieke mechanismen. Ik bedoelde te vragen of er andere mogelijkheden zijn naast juridische strijd voor de rechter.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Machiel]

[Duch]

Iets wat ik niet zo goed weet: Kan de Eerste Kamer of de Raad van State hier niet een tegenwicht in bieden?

Als geklaagd wordt over slechte wetgeving, ligt dat in het straatje van de adviserende rol van de Raad van State toch?

En als het gaat om gewoon een beetje rustig je hoofd erbij houden heeft de Eerste Kamer een taak toch? Of gaat die ook volledig op in het coalitiespel?

wat een vragen allemaal
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Machiel]

[Duch]

Wat vind je van het idee om het advies van de Raad van State meer bindend te maken? Als er niet geluisterd wordt, moet je conctateren dat het nut aan de adviezen is komen te ontvallen. Dan kan je twee dingen doen: Het schrappen of het versterken. Door het te versterken kan je proberen om de functie ervan te herstellen. Ik laat eventuele legitimeringsproblemen van een bindend hier even uitdrukkelijk achterwege omdat dat teveel zou afleiden van de vraag of er andere mechanismen denkbaar zijn.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[mr. crowley]

Het lijkt mij niet wenselijk het advies van de Raad van State bindend te maken. Kenmerk van een advies is dat degene die hier om vraagt er mee kan doen wat hij wil. Ik vind dat daar geen verandering in moet komen.

Het probleem zit hem veel meer in de kwaliteit van de leden van de tweede kamer. Die is naar mijn mening ondermaats.

[Duch]

Ook kwalitatief goede kamerleden kunnen hun zin doordrijven. Dat is dus niet per se de oplossing voor dit probleem.

Je zou je kunnen voorstellen dat bijvoorbeeld alleen van het advies van de RvS afgeweken zou mogen worden bij een bepaalde gekwalificeerde meerderheid.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[mr. crowley]

Dat prefereer ik dan nog altijd boven een kamerlid dat geen verstand van zaken heeft.

Het lijkt mij niet verstanidg dat de Raad op de stoel van de wetgever gaat zitten.

[Duch]

Dat doet de Raad van State al. Zij het in de vorm van advies. Je zou overigens ook kunnen beweren dat de RvS op een bepaalde manier onderdeel is van de formele wetgever.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Michèle]

De Raad van State geeft advies. Vanuit zijn expertise betoogt de RvS waarom iets wel of geen goed idee is.
De regering en Staten-Generaal maken wetten. Zij besluiten wat te doen, het advies in hun overwegingen meenemend.

Of ze het advies opvolgen is een tweede. Een advies van de RvS kan heel goed zijn, maar toch kan de wetgever besluiten het anders te doen als daar goede redenen voor zijn. Dat wil nog niet zeggen dat de wetgever uit zijn neus zit te eten wanneer de RvS zijn verhaal doet.

Dat het ideaaltype van wijsheid en zorgvuldig beraad niet altijd in de praktijk voorkomt is inherent aan mens-zijn. En ook aan het systeem dat nou eenmaal niet perfect is. Maar hoe het ook gesteld is met de intelligentie van het gemiddelde kamerlid, laten we het advies alsjeblieft een advies laten.
_________________
www.breiwinkeltje.nl