Content Syndication
|
|
|
|
|
|
  |
Pagina 1 van 1 |
|
|
|
| Auteur |
Bericht |
Wilma1988
Leeftijd: 36
Geslacht: 
Sterrenbeeld: 
Studieomgeving (BA): RUG
Berichten: 27
|
 Geplaatst: wo 23 nov 2016 15:29 Onderwerp: Bevoegdheden staatshoofd Nederland |
   |
|
Hoi. Laatst las ik een stukje over koningin Wilhelmina, in de tweede wereldoorlog heeft zij minister van defensie Dijxhoorn ontslagen. En in de eerste wereldoorlog bleef zij achter de opperbevelhebber van het leger staan, de regering wilden hem ontslaan, maar de koningin weigerde.
Mijn hoofdvraag is, Heeft het staatshoofd nog steeds deze bevoegdheden?
Andere vragen:
Heeft het staatshoofd de bevoegdheid om:
- de premier te ontslaan (zonder dat deze erom vraagt), bijvoorbeeld als deze iets doet wat tegen het landsbelang is, of een belangrijk referendum negeert
- een minister te ontslaan (zonder dat deze erom vraagt)
- de tweede kamer te ontbinden, en daarna nieuwe verkiezingen uit te schrijven
- het ontslag dat de regering aanbiedt te weigeren
- een nieuwe coalitie te weigeren (na de verkiezingen)
- het ontslag van een hoge militair of ambtenaar te weigeren
- gratie te verlenen zonder medewerking van de minister
In die tijd was Nederland ook al een constitutionele monarchie, net zoals vandaag de dag. Dit in acht nemende, vraag ik mij af of deze bevoegdheden nog steeds bestaan.
Groetjes, Wilma |
|
|
|
|
 |
bona fides
Geslacht: 
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22902
|
| Geplaatst: wo 23 nov 2016 23:00 Onderwerp: |
|
|
https://nl.wikipedia.org/wiki/Koninklijk_besluit
Zie de Grondwet.
In het bijzonder:
| art. 47 Gw schreef: | | Alle wetten en koninklijke besluiten worden door de Koning en door een of meer ministers of staatssecretarissen ondertekend. |
En bijvoorbeeld:
| art. 48 Gw schreef: | | Het koninklijk besluit waarbij de minister-president wordt benoemd, wordt mede door hem ondertekend. De koninklijke besluiten waarbij de overige ministers en de staatssecretarissen worden benoemd of ontslagen, worden mede door de minister-president ondertekend. |
De koning kan dus niet geheel op eigen houtje een KB nemen. Wel kan hij een KB tegenhouden door niet te tekenen.
Over Dijxhoorn lees ik:
| Quote: | | Hij trad in Londen af, nadat koningin Wilhelmina het vertrouwen in hem had opgezegd. |
Blijkbaar heeft hij zijn ontslag aangeboden en heeft Wilhelmina dat aanvaard. Minister-president Gerbrandy zal het besluit wel hebben moeten ondertekenen (tenzij wat nu art. 48 Gw is in die tijd anders luidde).
Het ontslag van Dijxhoorn luidde de val van het kabinet Gerbrandy I in:
| Quote: | | Het eerste kabinet Gerbrandy viel in juni 1941 toen een conflict tussen Koningin Wilhelmina en minister Dijxhoorn van Defensie leidde tot het ontslag van de minister. Vervolgens stelden de overige bewindslieden hun portefeuille ter beschikking. Gerbrandy-I regeerde nog een vijftal weken demissionair, waarna het tweede kabinet Gerbrandy werd gevormd. |
Zie ook hier:
| Quote: | | Een conflict tussen de koningin en minister Dijxhoorn over diens beleid, met name ten aanzien van het Bureau Bijzondere aangelegenheden, leidt tot zijn ontslag. De overige ministers stellen daarop hun portefeuilles ter beschikking. Na het aftreden van minister Dijxhoorn vindt een reconstructie van het kabinet plaats. We spreken daarna van het tweede kabinet-Gerbrandy. |
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
Wilma1988
Leeftijd: 36
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): RUG
Berichten: 27
|
| Geplaatst: vr 25 nov 2016 15:58 Onderwerp: Bevoegdheden staatshoofd Nederland |
|
|
Bedankt voor je antwoord
In ieder geval is de minister ontslagen / heeft ontslag genomen door toedoen van de koningin. Hedendaags gebeurt dat niet meer bij mijn weten. Daarom wilde ik graag weten of het staatshoofd nog steeds deze bevoegdheid heeft, maar er al decennia geen gebruik meer van gemaakt heeft. |
|
|
|
|
|
bona fides
Geslacht:
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22902
|
| Geplaatst: zo 27 nov 2016 17:34 Onderwerp: Re: Bevoegdheden staatshoofd Nederland |
|
|
| Wilma1988 schreef: | Bedankt voor je antwoord
In ieder geval is de minister ontslagen / heeft ontslag genomen door toedoen van de koningin. Hedendaags gebeurt dat niet meer bij mijn weten. |
Het was ook wel een wat bijzondere situatie... oorlogskabinet in Londen. Maar het is inderdaad duidelijk dat Wilhelmina in die jaren niet slechts een symbolische rol heeft gespeeld.
| Quote: | | Daarom wilde ik graag weten of het staatshoofd nog steeds deze bevoegdheid heeft, maar er al decennia geen gebruik meer van gemaakt heeft. |
Voor zover ik weet (wie het beter weet mag mij corrigeren) geeft de huidige Grondwet de Koning dezelfde bevoegdheden als toen. In normale tijden zal het voor de Koning moeilijk zijn om via zijn wettelijke bevoegdheden invloed uit te oefenen (ministeriële verantwoordelijkheid aan het parlement en dergelijke) en het is voor mij niet duidelijk dat dat tijdens de oorlog anders was.
De invloed van de Koning zit hem denk ik vooral in de nauwe contacten die hij heeft met de premier en de ministers. Hij spreekt bijvoorbeeld elke maandag met de premier en hij ontvangt de notulen van de ministerraad. Hij weet dus wat er gaande is en hij kan er zijn mening over geven. En zo is het in Londen ook gegaan, denk ik.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
Firestarter
Leeftijd: 50
Geslacht:
Sterrenbeeld: 
Berichten: 440
|
| Geplaatst: zo 27 nov 2016 18:50 Onderwerp: |
|
|
Dit zijn op basis van de Nederlandse grondwet enkele rechten van de voorzitter van de Raad van State (onze koning): a) de Raad van State samenstelt, b) de rechters benoemt, c) ministeries instelt, d) de regering formeert, e) de Staten-Generaal kan ontbinden, f) enerzijds vervolging kan instellen van ministers, staatssecretarissen en leden van de Staten-Generaal, anderzijds gratie kan verlenen, g) voorzitter is van de regering, h) oppergezag heeft over het leger, i) Commissarissen van de Koning en burgemeesters benoemt en j) beslist over geschillen tussen openbare lichamen.
Volgens het EVRM is een belangrijk kenmerk van een democratische rechtsstaat dat de “wetgevende macht” democratisch gekozen is. Dit werkt in ons Koninkrijk als volgt.
Er wordt een voorstel door – of namens – de koning ingediend bij de tweede kamer (GW art. 82).
Als dat voorstel door de tweede kamer aangenomen wordt, wordt het naar de eerste kamer gestuurd (GW art. 85).
Als dat voorstel ook wordt aangenomen door de eerste kamer, dan wordt dit naar de koning gestuurd. Als de koning het goedkeurt, dan is dit pas aangenomen (GW art. 87).
Het komt er op neer dat de eerste en tweede kamer alleen voorstellen kunnen afkeuren.
Dit is de tekst van additioneel grondwetsartikel 130: “De Koning doet de Staten-Generaal zo spoedig mogelijk kennis dragen of hij een voorstel van wet, door hen aangenomen, al dan niet goedkeurt. Die kennisgeving geschiedt met één der volgende formulieren:
"De Koning bewilligt in het voorstel."
of:
"De Koning houdt het voorstel in overweging."”.
Volgens de Grondwet kan geen wet ingevoerd worden zonder goedkeuring van de Staten-Generaal (eerste en tweede kamer)
Gedurende de tweede wereldoorlog was het kabinet in ballingschap onder voorzitterschap van Wilhelmina gevestigd in Londen. Diverse wetten werden door Wilhelmina ingediend en goedgekeurd zonder goedkeuring van de eerste en tweede kamer (bijvoorbeeld BBA en BBS).
Volgens de Grondwet is dit weliswaar onmogelijk, maar dictators hebben gemeen dat ze boven de wet staan.
Ik heb wel eens gelezen dat de Koning onschendbaar is en de ministers verantwoordelijk zijn. Alleen de Koning of de tweede kamer kan vervolging instellen van ministers en staatssecretarissen. |
|
|
|
|
|
bona fides
Geslacht:
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22902
|
| Geplaatst: ma 28 nov 2016 3:06 Onderwerp: |
|
|
| Firestarter schreef: | | Het komt er op neer dat de eerste en tweede kamer alleen voorstellen kunnen afkeuren. |
De Tweede Kamer heeft het recht van initiatief:
| art. 82 lid 1 Gw schreef: | | Voorstellen van wet kunnen worden ingediend door of vanwege de Koning en door de Tweede Kamer der Staten-Generaal. |
en tevens het recht van amendement:
| art. 84 Gw schreef: | 1. Zolang een voorstel van wet, ingediend door of vanwege de Koning, niet door de Tweede Kamer onderscheidenlijk de verenigde vergadering is aangenomen, kan het door haar, op voorstel van een of meer leden, en vanwege de regering worden gewijzigd.
2. Zolang de Tweede Kamer onderscheidenlijk de verenigde vergadering een door haar in te dienen voorstel van wet niet heeft aangenomen, kan het door haar, op voorstel van een of meer leden, en door het lid of de leden door wie het aanhangig is gemaakt, worden gewijzigd. |
De Eerste Kamer heeft deze rechten niet, maar kan via een trucje wijzigingen afdwingen, nl. door aan te geven welke wijzigingen hij wil, te wachten op het wijzigingsvoorstel en de wet dan tezamen met de wijzigingswet aan te nemen. Waterdicht is dit niet: de Koning en/of de minister kan in ieder geval in theorie besluiten de wijzigingswet niet te tekenen zodat het ongewijzigde voorstel alsnog in kracht treedt.
https://www.eerstekamer.nl/begrip/novelle
https://nl.wikipedia.org/wiki/Novelle_(wetgeving)
| Quote: | Gedurende de tweede wereldoorlog was het kabinet in ballingschap onder voorzitterschap van Wilhelmina gevestigd in Londen. Diverse wetten werden door Wilhelmina ingediend en goedgekeurd zonder goedkeuring van de eerste en tweede kamer (bijvoorbeeld BBA en BBS).
Volgens de Grondwet is dit weliswaar onmogelijk, maar dictators hebben gemeen dat ze boven de wet staan. |
Het waren dan ook geen wetten maar "buitengewone besluiten". Wetsvoorstellen voorleggen aan de Staten-Generaal was in die jaren een praktische onmogelijkheid. Maar ik geef toe dat één en ander niet eenvoudig juridisch valt recht te breien.
Over het Bijzonder Besluit Strafrecht vind ik dit:
https://pure.uvt.nl/ws/files/401976/keijzer99.PDF
Blijkbaar was de regering in Londen tot 1943 van mening dat zij slechts AMvBs kon afkondigen. In 1943 is die houding veranderd en is de regering zich eigenlijk als formele wetgever gaan gedragen.
| Quote: | | Ik heb wel eens gelezen dat de Koning onschendbaar is en de ministers verantwoordelijk zijn. |
Art. 42 Grondwet.
| Quote: | | Alleen de Koning of de tweede kamer kan vervolging instellen van ministers en staatssecretarissen. |
Art. 119 Grondwet. Het gaat hier om "ambtsmisdrijven in die betrekkingen gepleegd".
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
Firestarter
Leeftijd: 50
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Berichten: 440
|
| Geplaatst: ma 28 nov 2016 15:52 Onderwerp: |
|
|
Ik heb een bijzondere belangstelling voor de “Buitengewone Besluiten” die zijn ingediend en goedgekeurd door Koningin Wilhelmina zonder goedkeuring van de Staten-Generaal…Wat helaas ontbreekt in deze beschouwing is een (staatsrechterlijke) bespreking van het indienen en goedkeuren van wetten door ons staatshoofd, zonder goedkeuring van de tweede en eerste kamer. Is er enige reden om aan te nemen dat dit heden ten dage niet (meer) zou kunnen gebeuren? | bona fides schreef: | | Blijkbaar was de regering in Londen tot 1943 van mening dat zij slechts AMvBs kon afkondigen. In 1943 is die houding veranderd en is de regering zich eigenlijk als formele wetgever gaan gedragen. |
Nu had het BBS - als ik het goed begrijp - alleen betrekking op het naar willekeur straffen van de ene oorlogsmisdadiger, terwijl de andere buiten schot bleef. Het belang van deze wet werd naarmate de tijd (sinds 1945) vorderde, steeds minder groot.
Dit is anders voor het BBA, waarvan de eerste versie op 17-7-1944 werd goedgekeurd. Het vreemde is dat (de eerste versies van) het BBA in feite de wet van 27-5-1940, waarin het werkgevers verboden werd zonder toestemming van de DGA werknemers te ontslaan, bekrachtigde: http://wetenschap.infonu.nl/recht-en-wet/78417-buitengewoon-besluit-arbeidsverhoudingen-1945.html
Dit “Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen” (BBA) heeft maar liefst tot 1-7-2015 stand gehouden. In deze periode zijn overigens een grote hoeveelheden wijzigingen aangebracht aan het BBA, die wel goedgekeurd werden door de Satan-Generaal.
Ik heb er wel eens over nagedacht of het afschaffen van het BBA iets te maken zou kunnen hebben met een mij wel bekende uitspraak, die op een opmerkelijke manier uitleg geeft aan de vervaltermijn van art. 9, lid 3 BBA - HR 22 juni 2012, JAR 2012/189, NJ 2012, 396: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2012:BW5695 |
|
|
|
|
|
Wilma1988
Leeftijd: 36
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): RUG
Berichten: 27
|
| Geplaatst: di 29 nov 2016 2:28 Onderwerp: Bevoegdheden staatshoofd Nederland |
|
|
Interessant.
@ bona fides, zeker een bijzondere situatie. Dergelijke situaties kunnen juist de oorzaak er van zijn dat iemand zich normaal gesproken niet actief met regeren bemoeit, met bepaalde crisis-situaties ingrijpt. Bijvoorbeeld Wilhelmina in beide wereldoorlogen, de Italiaanse koning (ceremonieel staatshoofd) die Mussolini liet arresteren, of, recentelijker, de gouverneur-generaal van Australië (ceremoniële vertegenwoordiger van de Engelse koningin), die de premier ontsloeg omdat deze zijn bevoegdheden te buiten wilde gaan.
@Firestarter, dat betekend dus dat de koning zelf de staten generaal kan ontbinden, of heeft hij daar altijd een kb voor nodig? |
|
|
|
|
|
bona fides
Geslacht:
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22902
|
| Geplaatst: di 29 nov 2016 3:23 Onderwerp: |
|
|
| Firestarter schreef: | | Ik heb een bijzondere belangstelling voor de “Buitengewone Besluiten” die zijn ingediend en goedgekeurd door Koningin Wilhelmina zonder goedkeuring van de Staten-Generaal…Wat helaas ontbreekt in deze beschouwing is een (staatsrechterlijke) bespreking van het indienen en goedkeuren van wetten door ons staatshoofd, zonder goedkeuring van de tweede en eerste kamer. |
Het lijkt mij dat de procedure voor koninklijke besluiten is gevolgd. Het verschil is dat de regering in Londen het standpunt heeft ingenomen dat dergelijke besluiten door de buitengewone omstandigheden de kracht van een formele wet hadden. Als ik het goed begrijp hebben de Staten-Generaal en ook de Hoge Raad (of was het de Bijzondere Raad van Cassatie) dit achteraf goedgekeurd.
| Quote: | | Is er enige reden om aan te nemen dat dit heden ten dage niet (meer) zou kunnen gebeuren? |
In het geval van oorlog valt niets uit te sluiten.
| Quote: | Dit is anders voor het BBA, waarvan de eerste versie op 17-7-1944 werd goedgekeurd. Het vreemde is dat (de eerste versies van) het BBA in feite de wet van 27-5-1940, waarin het werkgevers verboden werd zonder toestemming van de DGA werknemers te ontslaan, bekrachtigde: http://wetenschap.infonu.nl/recht-en-wet/78417-buitengewoon-besluit-arbeidsverhoudingen-1945.html
Dit “Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen” (BBA) heeft maar liefst tot 1-7-2015 stand gehouden. In deze periode zijn overigens een grote hoeveelheden wijzigingen aangebracht aan het BBA, die wel goedgekeurd werden door de Satan-Generaal. |
Wat betreft het (gewijzigde) BBA 1945 zie ik dan ook geen grote staatsrechtelijke problemen.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
|
|
| |
Pagina 1 van 1 |
|
|
U mag geen nieuwe onderwerpen plaatsen
U mag geen reacties plaatsen
U mag uw berichten niet bewerken
U mag uw berichten niet verwijderen
U mag niet stemmen in polls
|
|
|
|
