Artikel 1:88 toepasbaar bij familie-lening ?

[Petra2012]

Graag jullie mening over deze ingewikkelde kwestie :

Man en vrouw getrouwd, huwelijkse voorwaarden met maar 1 artikel: toekomstige erfenissen vallen niet in de gemeenschap van goederen.
Verder alles gemeenschap van goederen.

Vrouw leent in 2001 van haar vader € 200.000,- In overeenkomst staat omschreven dat dit geld bestemd is voor aanschaf grond en bouw bedrijfspand op adres X. Vader en dochter ondertekenen deze overeenkomst en laten hem vastleggen bij notaris, de man wordt nergens genoemd en heeft niet meegetekend.

Er wordt 4% rente afgesproken en "aflossing in nader overleg" . Er is nooit afgelost en hiertegen is door vader nooit bezwaar gemaakt.

Tijdens bouw bleek de lening niet voldoende en is er een hypotheek afgesloten door de vrouw (in hypotheekakte wordt genoemd dat ze getrouwd is met man maar man heeft niet getekend). Later nog een 2e hypotheek en voor deze 2e hypotheek heeft man wel getekend, niet als schuldnemer maar hy moest meetekenen volgens artikel 1:88 BW.

Een deel van de grond heeft vrouw verpacht aan haar moeder (de ex van vader). Erfpacht is nooit betaald. Moeder met hypotheek een woonhuis op gebouwd. Tevens 2e hypotheek op dit woonhuis tbv het bedrijf van haar nieuwe echtgenoot.

Jaren later .. Woonhuis van moeder is verkocht inclusief de verpachte grond. De volledige opbrengst van huis+grond was nodig om de 2 hypotheken op het woonhuis af te lossen en dochter heeft met moeder de waarde van de grond nooit verrekend.

Bedrijfspand is ook verkocht, de opbrengst hiervan is niet gebruikt voor aflossen van lening bij vader maar voor andere doeleinden en lening staat er nog.

Man was volgens Kadaster geen eigenaar van de grond en het bedrijfspand. Vrouw heeft reilen en zeilen omtrent grond en pand altijd zelf beheerd, ontving ook op een eigen rekening de huur voor het pand. Heeft van huuropbrengst rente betaald aan haar vader, hypotheken mee afgelost en had verder door deze contructie een klein beetje eigen inkomen. De beslissingen die genomen zijn mbt de opbrengst van het pand heeft vrouw genomen, het was immers haar geld zei ze altijd.

Man en vrouw gaan uit elkaar en vrouw vind dat lening volledig in gemeenschap van goederen valt. Mediator vind dit ook, man vind van niet. Nu vraagt man her en der een second opinion aan en krijgt verschillende meningen en weet niet meer wat zijn rechten en plichten zijn.

Wie weet dit wel ??

Is de lening eigenlijk een hypotheek ? Zo niet, dan had hij voor deze lening toch mee moeten tekenen volgens artikel 1:88 BW lid C? De notaris had destijds moeten checken hoe het zat met hun huwelijkse voorwaarden ? Foutje van de notaris en is de lening wel rechtsgeldig ?

Wijziging/toevoeging: verkoop van pand, grond en woning van de moeder en beslissingen mbt de opbrengst hiervan zijn allen genomen in het licht van de toekomstige scheiding.

Man was in de veronderstelling dat de lening een voorschot op erfenis was en er enkel rente betaald werd omdat dit fiscaal gezien handig was. Heeft zich daarom nooit bemoeid met financiele beslissingen hierover. Als de lening in de gemeenschap van goederen zou vallen (en dus ook het pand destijds en de opbrengst ?) was hij nooit akkoord gegaan met genomen beslissingen. Nu is er geld van vader naar de moeder gesluist en draait de man hier voor op.

[marja.verstralen]

Dag,


Allereerst: een geldlening is iets anders dan het recht van hypotheek. Een recht van hypotheek is een recht op een huis, dat afhankelijk is van een geldlening. Als men de lening niet afbetaalt, mag de leningverstrekker door het hypotheekrecht het huis verkopen en de lening uit de opbrengst voldoen.
Om een hypotheekrecht op het huis te vestigen heeft de vrouw de toestemming van de man nodig op grond van art. 1:88 lid 1 aanhef en onder a BW.
Voor de lening heeft de vrouw geen toestemming nodig van de man. De overeenkomst van geldlening is dus gewoon geldig. De schuld door de lening valt in de huwelijksgemeenschap, zie art. 1:94 lid 1 BW. Alle goederen vallen in de gemeenschap, behalve erfenissen.


Met vriendelijke groet,

Marja

[Petra2012]

[marja.verstralen]

In antwoord op twee van uw vragen:

Art. 1:88 lid 1 aanhef en onder c BW gaat over het geval waarin een echtgenoot zich borg stelt, of zekerheid stelt voor een schuld van een derde. Dat is in dit geval niet van toepassing.

Ja, leningen zonder zekerheidstelling kan de ene echtgenoot zonder toestemming van de andere echtgenoot aangaan. Deze leningen vallen in de huwelijksgemeenschap.

[Petra2012]

[marja.verstralen]

Volgens mij biedt art. 1:85 BW geen uitkomst. Dit artikel bepaalt dat voor deze schulden de beide echtgenoten hoofdelijk aansprakelijk zijn, dus allebei voor het geheel. Terwijl voor 'normale' gemeenschapsschulden ieder voor de helft aansprakelijk is.

Ik kan niet anders concluderen dan dat de aangegane schuld in de huwelijksgemeenschap valt.

[Petra2012]

Dank je wel Marja.

De opbrengst is door de vrouw - zonder toestemming van man - grotendeels voor schulden van de moeder gebruikt. De man mag dit dan toch verrekenen ? € 145.000,- uit de gemeenschap van goederen weggeven aan moeder, terwijl er nog een schuld van ruim € 200.000,- aanwezig is, lijkt mij niet in verhouding. (was er dan toestemming nodig volgens arikel 1:88 BW arikel mbt giften?)

[marja.verstralen]

Hmm, ja, volgens mij heeft u dan gelijk, dat art. 1:88 lid 1 aanhef en onder b van toepassing is. Voor deze gift had de echtgenote toestemming van de man nodig. Zonder deze toestemming kan de man de rechtshandeling vernietigen (art. 1:89 lid 1 BW).

[Petra2012]

Had hij die toestemming schriftelijk moeten verlenen aan de vrouw of kan de vrouw zeggen dat hij mondeling toestemming gaf ?
Want dan wordt het een welles/nietes spelltje natuurlijk.

(man heeft vanaf 1e mail contact met bemiddelaar wel aangegeven dat hij het niet eens is met schenkingen aan moeder)

[marja.verstralen]

Alleen als de schenking aan een vorm gebonden was, moest de toestemming schriftelijk gegeven worden (art. 1:88 lid 3). Volgens mij is schenking niet aan een vorm gebonden. Dus de toestemming kon ook mondeling gegeven worden.

De bewijslast rust op de vrouw; zij zal moeten aantonen dat de toestemming gegeven is. Bij mondelinge toestemming gaat dat moeilijk. Zij had de toestemming beter schriftelijk kunnen vast laten leggen.

[Petra2012]

Ik weet niet goed hoe ik "aan vorm gebonden" moet zien.

[marja.verstralen]

Bijvoorbeeld vestiging van een hypotheekrecht op een huis (valt onder art. 1:88 lid 1 aanhef en onder a BW) is gebonden aan een vorm: dit moet namelijk bij notariële akte (art. 3:98 io. 3:89 BW).
In dit geval moet de toestemming van de echtgenoot schriftelijk gegeven worden, omdat de vestiging van het hypotheekrecht gebonden is aan een vorm, namelijk een notariële akte.

[Petra2012]

Dit was bij de "giften" niet het geval. Nogmaals bedankt voor al je antwoorden, hier kan ik iets mee.

Ik heb inmiddels onder het hoofdstuk "Rechtshulp" een andere vraag gesteld mbt aflossen hypotheek op bedrijfspand met geld uit de gemeenschap van goederen .. (bedrijfspand viel waarschijnlijk wel in gemeenschap van goederen maar vrouw had enkel op haar naam een hypotheek op dit pand, man voor deze 1e hypotheek niet genoemd of getekend. Wellicht dat er via deze weg nog iets te verrekenen valt omdat zij de opbrengst van het pand (= gemeenschappelijk bezit) gebruikt heeft om haar hypotheek af te lossen.).