Strafuitsluitingsgronden

[Kevin]

Heb ik het volgende goed:

- een schulduitsluitingsgrond kan zich voor doen wanneer het handelen wederrechtelijk is maar de dader geen verwijt kan worden gemaakt, met gevolg ontslag van alle rechtsvervolging
- een rechtvaardigingsgrond kan zich voor doen wanneer het handelen -in bepaalde omstandigheden- niet wederrechtelijk is met als gevolg afwezigheid van alle schuld.

En als bovenstaande juist is kan ik dan stellen dat wanneer mevrouw en menneer X in hun winkel worden overvallen door persoon Y met een vuurwapen en mevrouw X nadat persoon Y meneer X neerschiet persoon Y neerslaat met een in de winkel liggende stok met als gevolg dat persoon Y komt te overlijden aan de gevolgen van hersenletse. Mijns inziens is hier sprake van een rechtvaarigingsgrond omdat de aanranding die meneer en mevrouw X ondergaan rechtvaardigen (ongeschreven recht -bescherming van het vege lijf) dat zij geweld gebruiken dus het gebruiken van geweld oftewel het gevolg doodslag is niet wederrechtelijk. Of is in deze situatie alleen sprake van een schulduitsluitingsgrond zoals ik hierboven bedoel.

bedankt!

[tikSimone]

Je gedachte over dat de rechtvaardigingsgrond in de casus van toepassing is lijkt mij wel juist.

Schulduitsluiting kun je bijvoorbeeld meer zien als: iemand die in een psychose denkt dat een ander hem achtervolgt en kwaad wil doen en die om die reden de ander maar even tegen de grond slaat. Hij kan daar in wezen niets aan doen. Wat overigens niet betekent dat er rechtens geen vervolg aan dat zaakje komt (in de vorm van een maatregel bijvoorbeeld), maar da's wat anders.

Rechtvaardiging is: over de schreef gaan, maar daar een bijzonder goede reden voor hebben (de vader die met zijn zwaargewonde zoontje door rood licht rijdt). Door de rechtvaardigingsgrond wordt de wederrechtelijkheid weggenomen.

Schulduitsluiting is: er niets aan kunnen doen. Je bent er niet verantwoordelijk voor te stellen.
_________________
Nait soez'n, moar doun!

[bona fides]

Volgens mij kloppen je omschrijvingen wel, al zou ik in beide gevallen zeggen: met als gevolg ontslag van alle rechtsvervolging.

Bij een schulduitsluitingsgrond kun je spreken van afwezigheid van alle schuld. Bij een rechtvaardigingsgrond is er geen wederrechtelijk handelen, dus zou je kunnen zeggen dat er niets was waar je je schuldig aan kunt hebben gemaakt. Goed, dan kun je natuurlijk volhouden dat alle schuld afwezig is, maar de (niet-wederrechtelijke) handeling kan de "dader" wel heel goed toe te rekenen zijn, bijvoorbeeld als iemand bij zijn volle verstand een raam inslaat om iemand in nood bij te staan.

In je casus lijkt me inderdaad sprake van een rechtvaardigingsgrond, omdat mevrouw Y bezig is met bescherming van het vege lijf. In ieder geval haar eigen lijf, en wellicht ook dat van meneer X, want Y zou ook nog een keer extra op meneer X kunnen schieten.

Maar stel dat het duidelijk is dat Y geen kogels meer heeft en ook geen ander wapen meer voorhanden heeft, en aanstalten lijkt te maken om de winkel te verlaten. Als mevrouw X dan toch meneer Y zodanig neerslaat dat hij komt te overlijden, lijkt me eerder sprake van een schulduitsluitingsgrond dan van een rechtvaardigingsgrond. Door de emoties vanwege het zien leegbloeden van haar echtgenoot haalde mevrouw Y net iets te hard uit. Dat is haar persoon onder de omstandigheden niet toe te rekenen, dus een schulduitsluitingsgrond.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[abraxes]

Als vuistregel geldt bij rechtvaardingsgronden dat ontslag van de rechtsvervolging volgt, tenzij:
- De wederrechtelijkheid bestanddeel van de delictsomschrijving is (en conform in de tenlastelegging is opgenomen), dan volgt vijspraak.
- het een culpoos delict betreft, dan volgt vijspraak.

Als vuistregel geldt (ook) bij de schulduitsluitingsgronden dat ontslag van de rechtsvervolging volgt, tenzij het een culpoos delict betreft, dan volgt vijspraak.

[Kevin]

bedankt voor jullie bijdrage.

Ten aanzien van de voorlaatste bijdrage:
kan men niet stellen dat een overval an sich ongeacht of de dader kennis heeft gegeven om de aanranding te willen beeindigen door te willen vluchten voldoende aanleiding is voor een rechtvaardigingsgrond voor exces geweld te gebruiken om je lijf te beschermen.

Ik zie nl. wel de grens waar een rechtvaardigingsgrond een schulduitsluitingsgrond wordt maar ik vraag me af of er criteria's hiervoor zijn. Zodat je bijv. kunt stellen dat wanneer men dreigend met een pistool jou wil overvallen je excessief geweld kunt gebruiken en dat dit in zo'n situatie gerechtvaardigd is. Of is altijd de gemoedstoestand van de dader het criteria. Dus ook al rechtvaardigd een situatie geweld als dit geweld voortkomt uit een heftige beweging in een gemoedstoestand en als excessief wordt gezien dan moet men stellen dat het je niet toeterekenen valt en wordt bovendien de handeling als onrechtmatig dan wel ongerechtvaardig beschouwd en dus ontbreekt het element schuld. Is het verder niet zo dat wanneer een aanranding plaatst vindt een (directe) handeling van geweld hierop altijd voortkomt uit een hevige gemoedstoestand? En wat zijn de criteria voor een daad te beschouwen als gerechtvaardigd?

Of moet ik stellen dat alleen gepast geweld gerechtvaardigd is en wanneer de grens van het 'gepaste' overschreden wordt kan er sprake zijn van een vermindering in de toerekenbaarheid. Vraag is nu welke mate van geweld is gerechtvaardigd in een gegeven situatie en welke mate van geweld is excessief. Kan me iemand van wat rechtspraak voorzien bij voorkeur iets wat ik via rechtspraak.nl kan vinden -uiteraard ga ik zelf ook zoeken.

************
UIT DE CASUS
************
Aangezien Henk vreest voor zijn leven en dat van zijn vrouw probeert hij het pistool van de overvaller weg te trappen. In een reflex schiet de overvaller Henk in zijn been.
Riet die ondertussen weggedoken is achter de toonbank pakt een na de recente verbouwing achtergebleven stuk hout ter grootte van en honkbalknuppel en overmeestert de overvallers hiermee. Aangezien ze heftig geëmotioneerd is over de hele situatie en over haar gewonde man, slaat ze in een woedeaanval beide overvallers hardhandig neer.


Ik zie met 'geemotioneerd' wel de link naar de schulduitsluitingsgrond noodweer excess als inzet voor een strafuitsluitingsgrond -in dit geval is Riet doodslag t.l. gelegd, 1 van de overvallers sterft nl. aan zijn verwondingen- desondanks ben ik hier van mening dat Riet niet wederrechtelijk handelde en dus rechtvaardig handelde en dus ontslagen moet worden van alle rechtsgevolgen. Wat denken jullie?

[Kevin]

[bona fides]

[Nemine contradicente]

Kevin om na te gaan of er sprake is van een schulduitsluitingsgrond of een rechtvaardigingsgrond kun je het volgende als vuistregel onthouden.

Een schulduitsluitingsgornd werkt individueel, die persoon handelde in die situatie op die manier. Is dat die specifieke persoon aan te rekenen?

Een rechtvaardigingsgrond werkt in beginsel universeel, iedere persoon die zich in die situatie bevindt kan een beroep doen op een rechtvaardigingsgrond.

Als voorbeeld;
Wanneer jij en een toevallige passant beide zien dat iemand aangerand wordt mogen jullie beide ter verdediging van de eer en goederen van die persoon geweld toepassen. (Jullie kunnen beide een beroep op noodweer doen*)

Wanneer jij en een toevallige passant beide zien dat een familielid van jou wordt aangerand kun jij als je te lang of te veel geweld hebt toegepast** een beroep doen op Noodweerexces.
Die toevallige passant kan dat dus niet doen, en zal alleen een beroep op noodweer kunnen instellen.***
Jou komt een beroep op een (individuele) Schulduitsluitingsgrond toe, de passant komt een beroep op een (universele rechtvaardigingsgrond toe.


* = In de situatie waarbij één persoon een beroep op noodweer doet zal de "toegestane" mate van geweld waarschijnlijk wel hoger zijn. Je hoeft met twee personen waarschijnlijk minder (individueel) geweld toe te passen.
** = ten gevolge van een hevige gemoedstoestand direct veroorzaakt door de aanranding.
*** = Er van uit gaande dat een toevallige passant niet óók ten gevolge van een hevige gemoedstoestand direct veroorzaakt door de aanranding té lang of te veel geweld toepast.
_________________
Legere Iudicare Reparare

[Kevin]

***CASUS)***
Het is vooral Fiona die zich nogal opwindt, in het bijzonder over de plannen die worden gesmeed met betrekking tot het strafrecht en de daarbij horende inperking van grondrechten van burgers. Fiona ziet Frankrijk als een van de drijvende en dwingende krachten. Met name Frankrijk zorgt er volgens haar voor dat Den Haag onder druk van de internationale gemeenschap beleid maakt dat juridisch niet te verdedigen is. Over het algemeen vindt Fiona de plannen niet goed doordacht en te ver gaan wat betreft overheidsbevoegdheden. Op een vrijdagmiddag wandelt Fiona door de winkelstraten van Den Bosch. Ze heeft die nacht weer heftige discussies gevoerd met haar huisgenoten en is na een nacht debatteren op zoek naar een ontspannende film. Zo kan ze haar gedachten wat meer tot rust brengen, hoopt ze. Fiona is onderweg naar de bioscoop als ze in de verte de Franse minister van Justitie ontwaart. Deze is met een delegatie van de Franse regering op bezoek in Den Bosch om over het zogenaamde ‘Veiligheidshuis’ te praten. Middels het Veiligheidshuis weet de gemeente Den Bosch veel probleemjongeren op het rechte pad te houden. Frankrijk is daarin erg geïnteresseerd na de rellen in de Franse binnensteden van eind 2005. Fiona, nog behoorlijk verhit van de discussie, ziet de Franse minister, rent ernaar toe, aarzelt niet en slaat hem met een rake klap vol op zijn linkeroog. Fiona probeert snel weg te komen, ondertussen roepend dat wie smerige politieke spelletjes speelt dit soort acties mag verwachten. Fiona rent onmiddellijk het nabijgelegen park in om zich daar te verbergen. Daar wordt ze door vier passanten beet genomen totdat uiteindelijk de politie arriveert

Kan haar 118 Sr t.l. gelegd worden?
Is er een gekwalificeerd delict wat hier van toepassing kan zijn naast het gronddelict mishandeling?
En hoe zit het met schulduitsluitingsgronden? Zal elke inzet van een strafuitsluitingsgrond falen?
Psychishe overmacht en dan hopen op een maatregel?
Vinden jullie dat ik rechtspraak over die 'Ketchup' actie tegen ik meen Verdonk kan gebruiken als achtergrond? Of rechtspraak over die vrouw die ik meen Van Aartsen eens heeft proberen aan te rijden?

Bedankt weer, ik wordt met de dag wijzer hier!

[bona fides]

Er lijkt me weinig twijfel mogelijk dat Fiona hier 100% toerekeningsvatbaar is. Er was bijvoorbeeld al helemaal geen reden om "gepast" geweld toe te passen, laat staan excessief geweld.

In ieder geval kan er alleen sprake zijn van noodweer exces als er in beginsel sprake had kunnen zijn van noodweer.

Het kan wel zijn dat Fiona geheel of gedeeltelijk geestesgestoordheid is, dwz een soort permanente toestand van ontoerekeningsvatbaarheid. Maar de casus heeft daar geen aanwijzingen voor.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[J.C.]