Scriptie staatsrecht

[Michèle]

Voor 2 eerstejaarsvakken hebben 'wij van de EUR' het boek Meesterlijk Recht moeten bestuderen van Loth en Gakeer. In dit boek wordt heel duidelijk de geschiedenis van het recht en de verschillende opvattingen etc. uiteengezet en met elkaar vergeleken. Als je het wilt lenen, Duch, gimme a call want ik denk dat je er best wat aan zou kunnen hebben. Als basisboek is het waarschijnlijk te oppervlakkig voor een scriptie, maar het geeft wel de grote lijnen aan aan de hand waarvan je je plan kunt trekken, en dan kan je met behulp van de literatuurlijst meer te weten komen.
Eerst vakantie? Of in de zomermaanden hard doorblokken?
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Duch]

@ Michèle:
Thanks voor de tip. Ik heb even in de online catalogus van de UB Groningen gekeken, en we hebben het boek ook in de rechtenzaal staan. Ik zal vandaag zeker even gaan kijken.

@Ramonkey:
Heb je misschien ook een titel van Dworkin voor me? Van het belangrijkste werk van heb ofzo?

Okee dan. Ik heb een afspraak met mijn begeleider gehad en het is allemaal veel duidelijker geworden. Mijn onderzoeksvraag is ook iets anders geworden dan ik in eerste instantie aankondigde. Mijn scriptie zal zich gaan beperken tot het vraagstuk van constitutionele toetsing (art. 120 GW).

Mijn scriptieonderwerp:
Kan constitutionele toetsing door de rechter in Nederland verenigbaar worden geacht met het Nederlandse / Continentale rechtsstatelijke systeem?

Subvragen:
Wat blijkt er uit het huidige debat over constitutionele toetsing n.a.v. wetsvoorstel Halsema m.b.t. de gedeeltelijke opheffing van het verbod ex art. 120 GW? (voorlopige conclusie: afwijzing gemotiveerd door theorie)

Is het verlaten van het oorspronkelijke rechtsstatelijke systeem ex de Wet AB erg als je bedenkt dat de rechter dat doorgaans ook doet? (voorlopige conclusie: praktisch gezien niet, maar door zul je wel je systeem op moeten aanpassen)

Is het een idee om ons systeem aan te passen richting het Amerikaanse, door bijvoorbeeld de rechter afzetbaar te maken? (voorlopige conclusie: de rechter moet (zij het moeilijk) afzetbaar worden.

Overall voorlopige conclusie: Constitutionele toetsing door de recher is onverenigbaar met het systeem dat we nu kennen met een onafzetbare rechter. Met een systeemaanpassing zou het denkbaar worden maar het is daarbij zinnig om eerst na te denken waar we de zwaartepunten van onze rechtsstaat willen neerleggen (in simpele woorden: wie vertrouwen we het meest en waarom?). Ik denk vooralsnog dat constitutionele toetsing een goed idee is, maar dan wel slechts preventief (dus niet repressief), geconcentreerd bij 1 orgaan, en niet door de rechter.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Michèle]

Leuk man! Ik vind het 'leerstuk' van de constitutionele toetsing zelf erg interessant en er zijn goede voor- en tegenargumenten.
De optie om een onafhankelijk orgaan preventief te laten beslissen over de grondwettigheid van nieuwe wetten ben ik nog nooit tegengekomen. Zo op het eerste gezicht lijkt het de Gulden Middenweg, de rechter krijgt niet teveel macht maar de overheid kan ook niet lukraak wetten invoeren. De rechter kan natuurlijk wel aan verdragen toetsen, maar die zijn vrij algemeen en zullen in de praktijk slechts wetten buiten spel zetten die duidelijk niet kunnen. Het gaat vooral om het grijze gebied. Heb je al info over hoe dat in de praktijk gaat, of de verdragen op zich al voldoende waarborg vormen?
Nadeel van een nieuw orgaan is wel dat we weer de zoveelste commissie in moeten gaan stellen die toezicht houdt. Het rechtsstelsel moest juist gesimplificeerd worden, dit maakt het systeem weer ingewikkelder.
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Machiel]

Ik volg deze discussie met genoegen en het onderwerp dat uiteindelijk is uitgekristalliseerd voor je scriptie lijkt me in alle opzichten prima. Ik heb je paper over dit onderwerp dat op deze site beschikbaar is gesteld ook gelezen en ook dat ziet er goed uit. Ik teken daar overigens nadrukkelijk bij aan dat ik het met je (voorlopige) conclusie in het geheel niet eens ben. Ik steun dan ook van harte het thans in de Kamer liggende initiatiefvoorstel van GL.

Anyway, wat je voor je scriptie beslist moet lezen is het boekje Rechter en wetgever, een eigen uitgave van de Raad van State onder redactie van Konijnenbelt uit 2001. Daarin staat een interessant hoofdstuk van Hirsch Ballin over de mogelijkheid tot in de invoering van constitutionele toetsing bij wijze van de mogelijkheid tot het stellen van prejudiciële vragen bij een nieuwe Constitutionele Kamer bij de Raad van State. Het boekje zal beslist nog wel te krijgen zijn bij de afdeling voorlichting van de RvS.

Heel veel succes en graag je reactie.
_________________
Liberae sunt nostrae cogitationes! - Cicero -

[Duch]

Thanks voor de titel Machiel. Ik heb het gelijk gereserveerd. Ik ben nog niet vaak iemand anders tegengekomen die een constitutionele kamer bij de RvS voor ogen stond. Lijkt me zeer interessant om te lezen. Een binnenlandse preludiciële procedure zie ik zo op het eerste oog niet zitten, maar misschien dat de schrijver me kan overhalen.

Maar jij bent dus voor repressieve toetsing door de rechter in Nederland? Terwijl hij oncontroleerbaar en onafzetbaar is? En terwijl de HR zijn eigen benoem- en ontslagbeleid heeft? Hoeveel vertrouwen heb je in de rechter? En hoe weinig in de wetgever. Het kan in ieder geval theoretisch echt niet goed zijn als één van de staatsmachten het laatste woord krijgt over de grondwet (komt het nl. op neer, een uitlegmonopolie), en diezelfde macht bovendien democratisch maar half gelegitimeerd is, onafzetbaar is, en ook niet door enige andere staatsmacht gecontroleerd wordt. Misschien moet je het stuk van Hoogers en Boogaert : De legende van de rechterlijke onafhankelijkheid." Eens lezen. Daarin wordt het allemaal heel helder uitgelegd.

Het schijnt dat het Belgische Hof aan 1 grondrecht mag toetsen: Het gelijkheidsbeginsel. Volgens een van mijn docenten hebben ze dat aangegrepen op de meest bizarre dingen te toetsen, als ging het om het gelijkheidsbeginsel. Welke zaak betreft er immers niet enig aspect van gelijkheid? De Amerikaanse Senaat heeft ook de meest creatieve oplossingen voor het probleem dat ze bepaalde regels alleen mogen stellen t.b.v. 'interstate commerce'. En tot slot laten de beide Europese Hoven m.i. zeer duidelijk zien dat ook de rechter verkeerde dingen kan doen door zo recht te willen spreken dat het fijn is voor de mensen. dat ze daarbij hun bevoegdheden oprekken/overschrijden doet er niet toe, want wie kan ze controleren? De wel zeer extensieve interpretaties van beide Hoven leiden er bij mij toe dat een ongecontroleerde rechterlijke macht, die onafzetbaar is van mij nooit het uitlegmonopolie mag hebben over de Grondwet. In Nederland wordt het als zeer grove belediging ervaren als je de rechter verwijt een politieke agenda te hebben. Vreemd genoeg is het niet raar dat rechtspreken uiteindelijk neer komt op een onderbuikgevoel van wat redelijk is.

Even nog 1 opmerking voordat ik weer aan de studie ga: De gehele euthanasiewetgeving is feitelijk in de rechtspraak bedacht. De wetgever slaagde er niet in om normen te stellen, kennelijk omdat de in Nederland levende normen en waarden zo verschillend waren dat een politiek compromis niet mogelijk was. De partijen stonden zover van elkaar af dat er simpelweg geen regel bedacht kon worden waar men het algemeen mee eens was. Toen kwam de rechter. Die 'vond' de in Nederland heersende verkeersopvattingen m.b.t. euthanasie Je vraagt je af hoe. De regels die de rechter bedacht werden geaccepteerd als redelijk, kennelijk voor een groot deel omdat de rechter ze bedacht. Hoe kan die in hemelsnaam normen gevonden hebben die de representanten van veel grote stomingen in Nederland niet konden ontdekken?! Of is het misschien toch zo dat de rechter zijn eigen gevoel voor rechtvaardigheid heeft laten gelden als 'in Nederland levende opvattingen'? Dat is namelijk iets dat hem uitdrukkelijk verboden is. Zowel door de grondslag van onze rechtstheorie als door de wet AB (die overigens door de meeste juristen lacherig opzij gezet wordt als oubollig, en onverbindend). Mijn punt is dat ook de rechter zich er schuldig aan kan maken zijn bevoedheden te overtreden, en dat de rechter helemaal niet de juiste persoon is om beleid uit te zetten. Een constitutioneel college moet dat onvermijdelijk wel doen. Het uitleggen van de uiters vage normen van onze grondwet eist dat. Het EHRM heeft daar weinig moeite mee gehad m.b.t het EVRM, maar goed beschouwd plukt ook dat Hof het een en ander uit de lucht door regels te stellen of criteria die zij zelf bedacht heeft, en die strikt genomen nergens op gebaseerd zijn.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Machiel]

Mijn vertrouwen in de rechter, wat daar verder ook van zij, is in ieder geval groter dan dat in de wetgever. En dat is hele probleem. Ik vertrouw de democratie de bewaking van de rechtsstaat niet toe, terwijl ik weet dat er geen fundamenteel ander, reëel alternatief voor is.

Voor ik verder ga, zal ik eerst dat stuk van Boogaert en Hoogers eens lezen...
_________________
Liberae sunt nostrae cogitationes! - Cicero -

[Machiel]

Ik heb het stuk gelezen en, met alle respect voor mijn collegae, ik ben niet echt onder de indruk. Het stuk, op zichzelf goed geschreven en met zinvolle en lezenswaardige bespiegelingen op Kelsen en Schmitt, schraagt naar mijn gevoel de conclusie van de schrijvers helemaal niet. Maar: lees zelf nog eens goed wat ze eigenlijk over de Wet AB zeggen: artikel 13 is een absurde bepaling, die uitgaat van een onfeilbare wetgever. Dat is absoluut onhoudbaar geworden!

Wel een mooie bundel trouwens. Ik zou jou willen aanraden uit deze bundel ook de stukken van Kortmann en Venema te bestuderen. In aansluiting op dat laatste verwijs ik je ook naar het boekje Schijn van recht van G.E. Mulder (Arnhem 1995), ook over de postitie van Nederlandse rechters tijdens WO II.
_________________
Liberae sunt nostrae cogitationes! - Cicero -

[Michèle]

Tsjeetje, wat een gedoe zeg, zo'n scriptie schrijven!
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Duch]

[Duch]

Machiel: Zou jij je kunnen vinden in een systeem waarbij de rechter eventueel wel constitutioneel mag toetsen, maar hij wel afzetbaar is?

Ik heb net (bijna) het hele dossier van recht.nl doorgelezen en ik vind het zo gek dat noch de Hoge Raad, noch de Raad voor de Rechtspraak, noch de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak überhaupt iets zegt over een legitimeringsprobleem. Boogart en Hoogers hebben dat wat mij betreft vrijhelder uiteen getzet (even los gezien van het feit dat ze de oplossing niet hebben/aandragen. Van Dommelen (Constitutionele rechtspraak vanuit rechtsfilosofisch perspectief) ziet het probleem ook, en promoveert er op, maar al onze hoogste rechtsprekende organen reppen er met geen woord over. Weet jij een verklaring daarvoor?
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Michèle]

Misschien struisvogelgedrag???
Men ziet het probleem maar weet er geen oplossing voor, dus zwijgt men maar?
Het heeft al die tijd toch aardig gewerkt zo, dus waarom slapende honden wakker maken?
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Duch]

Ook Marc de Werd (rechter in de rechtbank Amsterdam) ziet de verschuiving van het vertrouwen richitng de rechter blijkens een artikel van zijn hand op recht.nl. Hij werkt het echter niet echt verder uit, en dat vind ik wel jammer.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Machiel]

[Duch]

Die ga ik nog lezen. Kom ik op terug.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Duch]

Joehoe! Mijn (voorlopig) schrijfschema van HS1 is door mijn beleider goedgekeurd.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -