Verbintenissenrecht tentamen

Arjann87

Zojuist heb ik twee vragen van een oefententamen gemaakt. Het is de eerste keer dat ik ben verbintenissenrecht in aanmerking kom, vandaar dat de vragen voor ervaren juristen niet moeilijk vind.

Omdat ik het antwoord ongeveer weet, zet ik het tentamen mét antwoorden even op dit forum zodat andere het even kunnen 'checken'. Eventuele verbeteringen zijn van harte welkom.

Casus
Jan Jansen is eigenaar van een houten loods die nodig eens moet worden geschilderd. Jan gaat op zoek naar een schildersbedrijf en komt in contact met schildersbedrijf De Boer BV, een kleine onderneming die vijf professionele schilders in dienst heeft. Jan nodigt de eigenaar van dat bedrijf, Henk de Boer, uit om eens te komen praten over een mogelijke opdracht.

Het gesprek tussen Jan en Henk vindt plaats op 1 december 2005 en verloopt als volgt. Jan maakt allereerst aan Henk kenbaar dat hij niet zo’n groot budget heeft en dat hij het zich dus niet kan veroorloven om voor de schildersklus een heel groot bedrag op tafel te leggen. Jan zegt dat hij maximaal € 30.000 te besteden heeft, vooropgesteld dat hij dan weer voor tenminste vijf jaar van het buitenschilderwerk af is. Hij zegt dat hij zich de uitgave van zo’n groot bedrag anders niet zal kunnen veroorloven. Jan zegt bovendien tegen Henk: “Ik heb in de winkel verf zien staan, waarvan ik graag wil dat je die gebruikt. Het gaat om ‘Flexa standaard buitenverf, natuurgroen’.” Henk antwoordt dat hij weet welke verf Jan bedoelt.

Nadat Henk de buitenzijde van de loods goed heeft bekeken, spreekt hij de verwachting uit dat met de uitvoering van de schilderklus een bedrag van ongeveer € 25.000 gemoeid zal zijn maar dat hij “nog even een slag om de arm houdt”. Jan besluit het gesprek met de vraag aan Henk of deze een definitieve offerte wil uitbrengen.

Henk gaat terug naar zijn kantoor en slaat aan het rekenen. Hij komt inderdaad uit op een bedrag van € 25.000. Dan begaat Henk echter een vergissing. Hij stuurt vervolgens op 2 december 2005 per gewone post een offerte aan Jan waarin hij aanbiedt de schilderklus uit te voeren voor een totaalprijs van € 15.000 in plaats van € 25.000. Henk vermeldt in de offerte dat die een geldigheidsduur heeft van twee weken.

Nadat Henk diezelfde dag nog eens de kopie van de offerte bekijkt, ziet hij wat er mis is gegaan. Hij draait snel een nieuwe, verbeterde offerte uit de printer. Hij stopt er een briefje bij met de tekst: “Dit is de definitieve offerte. Gelieve de offerte die ik vandaag per gewone post verstuurde als niet verzonden te beschouwen”. De verbeterde offerte wordt vervolgens per fax naar Jan gezonden.

Wanneer Jan de fax van Henk heeft ontvangen en gelezen, legt hij die naast zich neer en wacht hij rustig de post van de volgende dag af. De volgende dag ontvangt Jan de schriftelijk verzonden offerte. Hij stuurt meteen een brief terug naar Henk waarin hij de offerte van € 15.000 aanvaardt.

Vraag 1

Is Henk door de aanvaarding van Jan gebonden aan de offerte die hij op 2 december per gewone post verstuurde?

Antwoord

Als een geldige overeenkomst tot stand komt, dan moet er sprake zijn van aanbod en aanvaarding (6:217). I.c. is er nog geen overeenkomst gesloten, omdat Henk de waarden schatte. De geschatte waarden om deze klus te voldoen was ongeveer 25.000 maar dit was nog niet zeker en zou worden onderzocht door Henk. De conclusie hieruit is dat Jan kan rekenen op ongeveer 25.000 euro.

Henk heeft het onderzocht en kwam tot de conclusie tot het bedrag dat hij ervoor rekent inderdaad 25.000 euro is. Zijn ‘wil’ is dus dit bedrag (3:33). Nadat hij zijn officiële offerte heeft verstuurd per post, kwam hij erachter dat het bedrag wat op de factuur staat niet 25.000 is, maar 15.000. Henk kan, om zijn fout te herstellen, zich beroepen op 3:37 lid 4.
Jan heeft het aanbod nog niet ontvangen of aanvaardt, treedt zijn aanbod nog niet in werking: pas op het moment dat deze wordt bereikt (3:37 lid 3). Henk kan dus zijn offerte nog wijzigen/herroepen. Omdat dit een vrijblijvend aanbod is en, zoals gezegd, het aanbod nog niet is aanvaard, kan Henk zijn aanbod herroepen op grond van art. 6:219 lid lid 2.

Uit de casus kan ook worden afgeleidt dat Henk een fax heeft gestuurd. De fax, met het definitie aanbod, heeft Jan eerder bereikt dan de post (ontvangst’bewijs’: Jan ligt dit aanbod naast zich neer). Jan is dus op de hoogte en dus vloeit hieruit voort dat het definitieve aanbod is bereikt. Henk kan zich dus beroepen op art. 3:37 lid 5.

Dat Jan het verkeerde aanbod aanvaardt, met zijn weten dat hij het verkeerde aanbod aanvaardt, heeft als gevolg dat die overeenkomst nietig is.

Conclusie:
Henk zijn wil en verklaring stemmen niet overeen (3:33). Dit is een vereisten van een geldige overeenkomst naast gerechtvaardig vertrouwen. Dat ontbreekt duidelijke bij Jan. Henk was op de hoogte en heeft Jan een fax gestuurd waarin wordt aangegeven dat zijn oude aanbod niet geldig is. Henk kan zich beroepen op art. 3:37 lid 5 omdat zijn nieuwe aanbod eerder of gelijktijdig heeft bereikt. Overigens heeft het (vrijblijvend) aanbod Jan nog helemaal niet bereikt en kan dus nog door Henk worden herroepen. (art. 6:219 lid 2).

Vraag 2

Stel dat Henk op 2 december zijn vergissing niet zou hebben opgemerkt en dat hij die vergissing op die dag dus ook niet zou hebben gecorrigeerd. Zou de aanvaarding van de offerte op 3 december door Jan in dat geval Henk binden, of ziet u nog mogelijkheden voor Henk om daar iets tegen te doen?

NB: Wanneer u géén mogelijkheden voor Henk ziet, behoeft u bij de behandeling van het leerstuk dat hier relevant is alleen maar in te gaan op het juridische argument dat uw visie ondersteunt. Zie u daarentegen wel mogelijkheden voor Henk, dan dient u het leerstuk waarop Henk zich volgens u zou moeten beroepen volledig uit te werken.

Antwoord:
Een overeenkomst komt door stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan (6:217). Het aanbod van Henk is er, de aanvaarding van Jan is er nog niet, althans, dat kan ik niet uit de casus afleiden.

Omdat Henk zich heeft vergist kan Henk kan zich beroepen op 3:37 lid 4.

Voor een geldige overeenkomst is wilsovereenstemming van belang die berust op het vertrouwen van de wederpartij. Vertrouwen is hier niet aanwezig. Omdat Jan en Henk een afspraak hadden gemaakt dat het bedrag ongeveer 25.000 euro zal worden, kan door Jan worden geconcludeerd dat dit niet heel veel lager/hoger zal worden. Nadat Jan een bericht krijgt van een beduidend lager bedrag van 15.000, kan Jan zich afvragen of dit wel zo bedoeld is. Nu is de vraag: Kan Jan zich beroepen op de gegeven omstandigheden dat hij redelijkerwijze mocht toekennen of heeft opgevat dat Henk dit zo wil. Om antwoord op deze vraag te krijgen is een onderzoeksplicht op grond van 3:11, van belang.

Jan heeft dit niet gedaan en weet dus niet of de wil van Henk aanwezig is. Op 3:33 jo. 3:35 kan Jan zich dus niet beroepen.

Conclusie:
Henk heeft een beduidend lager bedrag op de offerte gestuurd die Jan heeft bereikt. Nadat Jan het bedrag heeft gelezen, kon hij weten dat dit onjuist kan wezen: Henk dacht zelf aan 25.000. De marge tussen 15.000 en 25.000 is te groot om aan te nemen dat er een wil is van Henk t.o.v. Jan. Het gevolg hiervan is dat Jan zich niet beroepen op 3:33 jo. 3:35. Jan had ook even kunnen onderzoeken, hetzij met een simpel telefoongesprek hetzij op een andere manier, of Henk dit zo bedoelde (3:11).

Einde

Btw, op blackboard werd aangegeven dat mij hieraan ongeveer moest houden:

Vraag 1
Uit de beantwoording moet in ieder geval (op de een of andere manier blijken dat u zich realiseert dat dit onderdeel van de casus gaat over de vraag of er (wat de eerste offerte van Henk betreft) al dan niet sprake is van een juridisch aanbod, gelet op het feit dat Henk heeft geprobeerd die offerte ‘ongedaan te maken’.
U moet art. 6:217 BW noemen)
- en opmerken dat voor de totstandkoming van een overeenkomst tussen Jan en Henk in beginsel is vereist dat er sprake is van een aanbod van Henk, dat door Jan is aanvaard. Vervolgens zult u moeten nagaan of dat in casu ook is ge-beurd.
- In dat kader moet u art. 6:219 lid 1 BW noemen en gemotiveerd antwoord geven op de vraag of de handeling van Henk als een ‘herroeping’ van zijn aanbod kan worden beschouwd.
- U moet voorts art. 3:37 lid 5 BW noemen en gemotiveerd antwoord geven op de vraag of de handeling van Henk als een ‘intrekking’ van zijn aanbod kan worden beschouwd.
- Uw beantwoording moet een conclusie bevatten waaruit blijkt wat het ant-woord op de vraag is.

Vraag 2

- Uit de beantwoording moet in ieder geval (op de een of andere manier) blijken dat u beseft dat dit onderdeel van de casus gaat over de toepassing van de ‘wilsvertrouwensleer’ omdat er sprake is van een ‘verschrijving’ van Henk.
- U moet art. 6:217 BW noemen en opmerken dat voor de totstandkoming van een overeenkomst tussen Jan en Henk in beginsel is vereist dat er sprake is van een aanbod van Henk, dat door Jan is aanvaard. Vervolgens zult u moeten na-gaan of dat in casu ook is gebeurd.
- U vertrekt vanuit de hoofdregel van art. 3:33 BW, die u noemt en vervolgens ook gemotiveerd toepast. De te beantwoorden vraag is dan, of Henk terecht kan betogen dat zijn wil niet overeenstemde met zijn verklaring. Let u er daar-bij op dat Henk dat in ieder geval aannemelijk zal moeten kunnen maken. Slaagt hij daarin?
- Gesteld dat Henk daar inderdaad in slaagt, zult u vervolgens art. 3:35 jo. 3:11 BW moeten noemen en gemotiveerd moeten toepassen. U noemt in dat kader de criteria van art. 3:35 BW en u gaat na of in casu aan die criteria is voldaan.
- Uw beantwoording moet een conclusie bevatten waaruit blijkt wat het antwoord op de vraag is.