wie is eigenaar v/d bank?

[Ellyru]

Voor burgerlijk recht moet ik deze opdracht maken, maar ik kom er niet helemaal uit.

Harmsen Meubels BV verkoopt exclusieve design meubels. Mevr. Verstraten bestelt op 15 januari bij Harmsen een unieke bank. Harmsen moet zelf deze bank nog bestellen bij Gispen, maar zij spreekt met Verstraten af dat er alvast is geleverd. Later die dag verkoopt en levert Harmsen, bij vergissing, nogmaals de betreffende bank, dit maal aan de heer Breedthuyzen. Op 8 februari levert Gispen de bank af bij Harmsen. Harmsen heeft reeds op 20 januari de koopprijs van de bank aan Gispen betaald. Andere bestellingen van Harmsen bij Gispen zijn echter nog niet betaald. Op 9 februari wordt Harmsen failliet verklaard. Zowel Breedthuyzen als Verstraten stellen zich op het standpunt dat zij eigenaar zijn van de bank. Gispen beroept zich op de volgende clausule in haar overeenkomst met Harmsen.

‘Gispen behoudt zich de eigendom voor van alle door haar geleverde zaken tot zekerheid van alle vorderingen die zij heeft of zal verkrijgen, uit welke hoofde dan ook, jegens Harmsen.’

Gispen meent op grond van deze clausule eigenaar te zijn van de bank. De curator van Harmsen is echter van mening dat deze clausule nietig is. Bovendien is de koopprijs voor de bank reeds betaald. De bank valt naar zijn mening in de failliete boedel. Wie is nu eigenaar van de bank?
-----------

Dat mevr Verstraten voor mr Breedthuyzen gaat, weet ik, want zij heeft een eerdere levering. En volgens mij valt de bank ook niet in de failliete boedel van Harmsen, want hij had hem al verkocht aan mevr Verstraten voordat hij failliet ging. Maar hoe zit het dan met die clausule van Gispen?
Kan iemand mij helpen?

[bona fides]

Eigendomsvoorbehoud kan volgens mij alleen bedongen worden voor vorderingen die direct in verband staan met het geleverde, dus niet voor alle huidige en toekomstige vorderingen. Ik weet uit mijn hoofd niet of dit zo in de wet staat, maar het is vast ergens te vinden.

Misschien komt het omdat ik nog geen goederenrecht heb gehad, maar kon Harmsen wel leveren aan Verstraten? Het lijkt me een levering longu manu, maar zonder de noodzakelijke mededeling aan de "houder"? (Natuurlijk was Gispen op 15 januari geen houder, maar eigenaar.)

Als op 15 januari inderdaad geleverd is, dan werd Verstraten op die dag, mits te goeder trouw wat betreft de beschikkingsbevoegdheid van Harmsen, inderdaad eigenaar. Dit toont aan dat er op 15 januari niet geleverd kan zijn, want het is natuurlijk uitgesloten dat Verstraten zo uit het niets eigenaar kan worden van de bank terwijl Gipsen niets vermoedend de bank nog in het eigen magazijn heeft staan.

Maar wanneer zou de levering dan hebben plaatsgevonden? Als we aannemen dat die afspraak om alvast te leveren wacht op een soort bekrachtiging, dan vermoedelijk per 8 februari, want op dat moment wordt Harmsen eigenaar en bezitter en kan de eerdere afspraak te leveren "effect" krijgen (dmv een levering brevi manu). Ik weet niet of het zo werkt.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[LeChat]

Het eigendomsvoorbehoud is inderdaad nietig. Door zo'n voorbehoud kan een vervreemder (i.c. Gispen) zich zekerheid verschaffen voor het door hem verleende leverancierskrediet. Verder dan dat mag het eigendomsvoorbehoud niet gaan. Het kan daarom slechts geldig worden afgesproken m.b.t. :
- de tegenprestatie voor krachtens overeenkomst geleverde of te leveren zaken (de betaling v/d bank door Harmsen);
- de tegenprestatie voor naast de levering te verrichten werkzaamheden;
- schadevergoeding wegens tekortkomingen van de verkrijger.
Bedingen als dat van Gispen, waarbij de eigendom wordt voorbehouden totdat totaal andere vorderingen zijn voldaan, zijn nietig.
Zie art. 3:92, lid 2 BW.

(En stel dat er wel een geldig eigendomsvoorbehoud was gemaakt, dan zou mevrouw Verstraten waarschijnlijk als derde te goeder trouw beschermd zijn geweest tegen het eigendomsvoorbehoud.)
_________________
Gelijk hebben is nog geen gelijk krijgen.

[LeChat]

Oh, en zie voor de levering art. 3:97: levering bij voorbaat.
_________________
Gelijk hebben is nog geen gelijk krijgen.

[bona fides]

[Ellyru]

Bedankt, snap nu waarom die clausule idd nietig is!

En ik heb toch gelijk dat mevr. Verstraten eigenaar van de bank is?
Mr. Breedthuyzen heeft een latere vordering, de clausule van Gispen is nietig, en harmsen heeft de bank al geleverd aan mevr. Verstraten, waardoor de bank niet in zijn failliete boedel terechtkomt.
Zit ik zo in de goede richting?

[LeChat]

Volgens mij wel. (Al is 't alweer een tijdje geleden dat ik goederenrecht gehad heb, dus ik kan iets over 't hoofd zien.)
_________________
Gelijk hebben is nog geen gelijk krijgen.