politieke verantwoording & strafrechterlijke vervolging

[Klokkenluider]

Momenteel staan meerdere burgemeesters in de belangstelling vanwege hun handelen of nalaten. Denk bijvoorbeeld maar aan de burgemeesters van Utrecht en Schiedam.

Over de burgemeester van Schiedam is op www.schiedam.nl vorige week vrijdag een BING rapport uitgebracht. Volgens de media een vernietigend rapprt. Ik vraag mij af of,na lezing van het rapport, of en zo ja op basis van welk wetsartikel er aangifte van vermoedens van een of meerdere strafbare feiten zou kunnen worden gedaan. Men zegt mij dat de politieke bestuurders alleen politiek door de raad kunnen worden afgerekend en nimmer strafrechterlijk (via aangifte door een burger of een ambtenaar).

Wat is de waarheid van de stelling?

[bona fides]

Allereerst is het voor strafrechtelijke aansprakelijkheid natuurlijk nodig dat er een echt strafbaar feit is gepleegd, dus een feit dat is strafbaar gesteld bijv. in het Wetboek van Strafrecht of in de Wet op de economische delicten.

Als een natuurlijk persoon zelf een strafbaar feit begaat, dan kan er zonder probleem strafrechtelijk vervolgd worden. Een burgemeester geniet in zo'n geval geen immuniteit.

Niet alleen natuurlijke personen kunnen een strafbaar feit plegen, rechtspersonen kunnen dit ook (art. 51 lid 1 Sr). Als een rechtspersoon een strafbaar feit pleegt, kan er gelet op art. 51 lid 2 Sr ook een strafvervolging worden ingesteld "tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven, alsmede tegen hen die feitelijke leiding hebben gegeven aan de verboden gedraging".

Volgens de huidige jurisprudentie (tenzij daar intussen verandering in is gekomen zonder dat mij dit is verteld) kunnen sommige rechtspersonen die tot de overheid behoren niet vervolgd worden. Het gaat hier om de Staat en de openbare lichamen in de zin van hoofdstuk 7 Grondwet. Deze immuniteit blokkeert dan ook de strafvervolging via art. 51 lid 2 Sr.

Openbare lichamen in de zin van hoofdstuk 7 Grondwet zijn: provincies, gemeenten, waterschappen, openbare lichamen voor beroep en bedrijf (product- en bedrijfsschappen) en andere bij of krachtens de wet ingestelde openbare lichamen.

Andere bij of krachtens de wet ingestelde openbare lichamen zijn onder meer de Nederlandse Orde van Advocaten, de NMa, de AFM, de OPTA, de NZa, etc. Ook Bonaire, St. Eustatius en Saba zijn openbare lichamen. Rijksuniversiteiten zijn geen openbare lichamen.

Wat betreft de praktische betekenis van deze immuniteit, stel een gemeenteambtenaar begaat een strafbaar feit terwijl de burgemeester min of meer weet dat dit gebeurt en er niets tegen doet (dus de burgemeester begaat niet zelf het strafbare feit, maar zou eigenlijk wel vervolgbaar zijn via art. 51 lid 2 Sr). In dat geval kan de ambtenaar wél strafrechtelijk vervolgd worden, maar de gemeente en de burgemeester niet.

Als de burgemeester echt opdracht heeft gegeven tot het strafbare feit dan kan hij/zij - denk ik - wel vervolgd worden, namelijk gewoon op basis van art. 51 lid 1 Sr via functioneel daderschap. (Maar misschien onderschat ik nu de reikwijdte van de strafrechtelijke immuniteit.)

Er is volgens mij vrij veel kritiek op deze rechtspraak, dus dit zou in de toekomst best eens kunnen veranderen.

Ik geloof niet dat deze strafrechtelijke immuniteit relevant is voor het geval Schiedam, maar ik ken die feiten niet goed (en weet ook niet of er echt iets strafbaars is gebeurd... gebrek aan integriteit is op zichzelf nog niet strafbaar).
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[bona fides]

Mijn vorige bericht bevat toch wat onjuistheden denk ik. In ieder geval vergeet ik te noemen dat de immuniteit van openbare lichamen beperkt is tot gedragingen die "naar haar aard en gelet op het wettelijk systeem rechtens niet anders dan door bestuursfunctionarissen kunnen worden verricht in het kader van de uitvoering van de aan het openbaar lichaam opgedragen bestuurstaak, zodat uitgesloten is dat derden in zoverre op gelijke voet als het openbaar lichaam aan het maatschappelijk verkeer deelnemen". Voor de Staat geldt deze beperking (nog?) niet.

De strafrechtelijke verantwoordelijkheid van ambtenaren voor onrechtmatig overheidshandelen
Strafrechtelijke aansprakelijkheid van de staat

Of er van het wetsvoorstel waar de eerste link het over heeft al iets is gekomen weet ik niet.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[LM]

[bona fides]

Ja, volgens mij heb je gelijk.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Klokkenluider]

Er was, volgens het BING rapport dat is geschreven over de burgemeester van Schiedam, sprake van een angstcultuur.

"Is psychische Mishandeling Strafbaar"is ooit geschreven door Y.G.M. Baaijens - van Geloven uit Tilburg.

Zou er in Schiedam (ongewild) sprake kunnen zijn geweest van "psychische Mishandeling". Zo ja is het strafrecht dan op enigerlei wijze wel van toepassing te verklaren?

[bona fides]

Het lijkt me niet dat de betrokken burgemeester zich ten aanzien van dergelijke feiten op immuniteit zou kunnen beroepen.

Over de kansloosheid van een dergelijke aangifte laat ik me verder niet uit.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Klokkenluider]

http://www.schiedam.nl/Def/nieuws/2011/2011-Rapport-BING-openbaar.html voor wie het rapport zelf wil nalezen.

Je leest het waarschijnlijk in een keer uit