Overgangsrecht Vierde Tranche Awb

[barneveld]

Na de inwerkingtreding van de vierde tranche van de Algemene wet bestuursrecht op 1 juli 2009 zijn wij (de gemeente Barneveld) bij de juridische handhaving van de bouw- en bestemmingsregeling in de praktijk tegen enkele vragen aangelopen met betrekking tot het overgangsrecht van de (aanpassingswet van de) vierde tranche (29702). De vragen hebben vooral betrekking op de invordering van verbeurde dwangsommen.

In artikel III lid 1 van de aanpassingswet is het volgende geregeld:
Op een verplichting tot betaling van een geldsom aan of door een bestuursorgaan die is vastgesteld of ontstaan voor het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet, blijft het recht zoals dat gold voor dat tijdstip van toepassing.

In artikel IV lid 1 van de aanpassingswet is vervolgens geregeld:
Indien een bestuurlijke sanctie wordt opgelegd wegens een overtreding die plaatsvond voor het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet, blijft het recht zoals dat gold voor dat tijdstip van toepassing.

Het is ons, ook na het lezen van de memorie van toelichting op de voornoemde artikelen, nog niet geheel duidelijk hoe de regeling precies toegepast dient te worden in situaties die zich omstreeks de datum van inwerkingtreding voordoen. In dit kader zal ik in het navolgende drie voorbeelden noemen waarin voor ons niet duidelijk is welk recht van toepassing is, het oude of het nieuwe recht:

1. De beschikking waarin een last onder dwangsom is opgelegd is verzonden vóór 1 juli 2009 (oud recht), en de opgelegde dwangsom is ook verbeurd vóór 1 juli 2009 (bijvoorbeeld op 1 juni 2009), maar de daadwerkelijke invordering (inningsbrief/invorderingsbeschikking, aanmaning, deurwaarder etc.) start pas na 1 juli 2009. Geldt dan het oude of het nieuwe recht voor wat betreft de verdere invorderingsprocedure?
2. De beschikking waarin een last onder dwangsom is opgelegd is verzonden vóór 1 juli 2009 (oud recht), maar de opgelegde dwangsom verbeurt pas na 1 juli 2009 (bijvoorbeeld op 1 augustus 2009). De daadwerkelijke invordering start in die situatie derhalve ook na 1 juli 2009. Geldt in die situatie het oude of het nieuwe recht voor wat betreft de verdere invorderingsprocedure?
3. Er is sprake van een periodieke last onder dwangsom, welke is verzonden vóór 1 juli 2009, en waarbij er sprake is van een dwangsom van 5.000,-- per periode met een maximum van 40.000,--. De eerste zeven periodieke dwangsommen zijn verbeurd, en hiervoor is vóór 1 juli een aanmaning (invorderingsbrief) verzonden, de laatste op 30 juni 2009. Voor de achtste en laatste dwangsom geldt dat deze pas ingevorderd wordt na 1 juli 2009. Geldt dan voor alle acht dwangsommen het oude recht geldt, of geldt voor de eerste zeven dwangsommen het oude recht en voor de achtste dwangsom het nieuwe recht?

Graag zouden wij duidelijkheid krijgen over de voornoemde vragen, temeer omdat er op dit moment enkele procedures lopen die een vervolg dienen te krijgen. Helaas heeft zoals gezegd het raadplegen van de memorie van toelichting geen soelaas geboden en ook andere bronnen hebben geen duidelijkheid gegeven.

Zijn er collega's die ons wellicht kunnen helpen bij het beantwoorden van de voornoemde vragen?

Alvast hartelijk dank!

[pacta sunt servanda]

[BartL]

[cia76]

Ik denk inderdaad ook:

1 = oud recht
2 = nieuw recht
3 = gedeeltelijk oud en gedeeltelijk nieuw recht.

Ik denk dat het voor de 3de situatie (aangenomen dat de 8 verbeurde bedragen worden opgeteld en uitvloeien tot één rekening) verdedigbaar is dat de totale vordering van de 8 dwangsommen (die dus deels voor en deels na 1 juli zijn ontstaan) bij elkaar worden genomen en allen onder het nieuwe recht kunnen worden ingevorderd. Het totale bedrag is immers pas na 1 juli 2009 onstaan. Bovendien is de rechtsbescherming onder het nieuwe recht beter dan onder het oude recht. Anders moet je de rekening gaan splitsen, iets wat ook een mogelijkheid is. Ik denk dat het allebei moet kunnen.

[BartL]

[cia76]

BartL ik ben het helemaal met je eens. Op basis van artikel III lid 1 heb je helemaal gelijk. Het gaat om het moment van verbeuren en iedere verbeurte brengt zijn eigen betalingsverplichting met zich mee. Formeel heb je m.i. daarom 100 % gelijk.

Maar als in de praktijk een bestuurorgaan bij beschikking vastlegt dat er (in jouw voorbeeld) 1000 euro betaald moet worden, dan denk ik toch niet dat het bestuursorgaan zich een buil gaat vallen enkel om het feit dat een deel van de geldsom reeds voor 1 juli verbeurd is. Dit, omdat de rechtsbescherming minstens zo groot is. Maar mocht iemand zich erop beroepen dan is het zeer goed mogelijk dat hij formeel gelijk zal krijgen conform jouw redenering. Echter, de inning van dat deel van de verbeurde dwangsommen kan dan toch nog geschieden op de gebruikelijke wijze en ik denk dat de inningsbeschikking dan als stuitingshandeling kan worden aangemerkt.

Aan de andere kant: als de bedragen makkelijk te splitsen zijn naar een gedeelte van voor 1 juli en een gedeelte na 1 juli dan zou je dit misschien maar gewoon moeten doen.

We zijn nu uitgegaan van artikel III lid 1, maar hoe verklaar je de formulering van artikel IV lid 1? De dwangsombeschikking zelf is immers in alle voorbeelden van voor 1 juli 2009. Hoe moet dit artikel gelezen worden?

[BartL]

[barneveld]

Dank voor jullie reacties tot dusver. @BartL: het is correct dat uit mijn casus bij situatie 3 niet blijkt of de achtste dwangsom voor of na 1 juli 2009 is verbeurd, ik kijk dat morgen op kantoor even na.

Overigens: er bestaat ook de opvatting dat er reeds een (voorwaardelijke) betalingsverplichting zou ontstaan op het moment dat het primaire dwangsombesluit wordt genomen, en dat derhalve de datum van het besluit in dit kader maatgevend is. Hoe staan jullie tegenover deze opvatting?

Mvg,
Marcel.

[barneveld]

In de casus genoemd bij situatie 3 gaat het om een periodieke dwangsom van 5000 euro per periode van twee weken, met een maximum van 40.000 euro. De eerste 7 dwangsommen zijn voor 1 juli verbeurd, de laatste op 1 juli (op het moment dat de vierde tranche in werking is getreden). In de redenatie van BartL zouden de eerste 7 dwangsommen dan ingevorderd moeten worden op grond van het oude recht, en de laatste op grond van het nieuwe recht. Lijkt logisch.

Groet,
Marcel.

[BartL]

[barneveld]

Ik heb de casus van dit topic vorige week ook voorgelegd aan de VNG. Ik kreeg vandaag een mailtje dat de beantwoording nog even op zich laat wachten omdat er nog onduidelijkheden over de regeling zijn, en er over dit punt een overleg wordt gepland met de ministeries van Justitie en Binnenlandse zaken. Ik ben erg benieuwd naar de uitkomst c.q. de uitleg.

Mvg,
Marcel.

[awb_adviezen]

Beste Marcel,

Nog wat van de VNG/Ministeries vernomen n.a.v. je vraag? Ik ben ook benieuwd naar de uitkomst! Meld je die nog terug?

Groet,

Dirk.

[jdrijftholt]

Beste Barneveld,

Ik heb de discussie gelezen terwijl ik aan het speuren was op het internet over een vergelijkbare casus en zoom even in op casus 3.
Het antwoord hierop is heel simpel. Het oude recht is van toepassing.
Artikel III heeft het over de verplichting tot betaling van een geldsom. Deze verplichting ontstaat niet op het moment dat de dwangsommen worden geind. overigens gaat hier aan vooraf de verbeurte. de verbeurte is geen toetsmoment en op dat moment ontstaat niet de verplichting tot betaling c.q. de vestiging daarvan. dit is reeds geschied op het moment dat de last werd opgelegd. voor een uitgebreider antwoord kun je contact met mij opnemen
020 30 17 180

Vriendelijke groet,

Jaap Drijftholt
Legoal Juristen Amsterdam

[J. Landman]

Beste J. Drijfholt,

Mag ik uw inbreng zo interpreteren dat u stelt dat de betalingsverplichting met betrekking tot een dwangsom al onstaat op het moment dat de last wordt opgelegd?

De last onder dwangsom houdt in de verplichting tot betaling van een geldsom indien de last niet of niet tijdig wordt uitgevoerd. Deze betalingsverplichting heeft een voorwaardelijk karakter. Zij onstaat pas als de last niet of niet tijdig is uitgevoerd. Het onstaan van de betalingsverplichting wordt het verbeuren of de verbeurte van een dwangsom genoemd.

De dwangsom is een geldschuld die voorvloeit uit een wettelijk voorschrift. Zij wordt van rechtswege verbeurd na ommekomst van de begunstigingstermijn en dient (onder het nieuwe recht) binnen zes weken na die verbeurte te worden betaald. Uit de wet kan nu worden afgeleid dat voor de aanvang van de betalingstermijn wordt aangeknoopt bij de verbeurte, zodat je er gevoegelijk van kan uitgaan dat de geldschuld onstaat op het moment van verbeurte.

Dit neemt overigens niet weg dat uw conclusie, het oude recht is van toepassing, heel wel juist kan zijn. Je kunt art. IV van het invorderingsrecht zo interpreteren dat het "nieuwe recht" niet van toepassing is in die gevallen waarin de overtreding is begaan vóór 1-7-2009, maar de dwansom is verbeurd na 1-7-2009. Maar voor de oplossingen van de andere deelnemers aan dit forum is ook wat te zeggen. Ik denk dat de rechter zich hierover nog wel zal uitlaten.


Met vriendelijke groet,

[barneveld]

Beste medeforummers,

Allereerst iedereen bedankt voor de input tot nu toe. Ik heb even kort de bijdragen van J Landman en J Drijfholt gelezen, en ik neig er op dit moment naar om het eens te zijn met J Landman, een opgelegde last is in mijn optiek niet meer dan een voorwaardelijke betalingsverplichting. Echter, dit standpunt is voor discussie vatbaar, dat is wel duidelijk. Het ontbreekt me deze week helaas aan de tijd om hier dieper op in te gaan, wellicht dat ik volgende week er nog even nader op terug kom. Overigens heb ik begrepen dat de VNG op haar website op 16 november een advies over dit aspect heeft uitgebracht, waarbij het moment van ontstaan van de overtreding als ijkmoment wordt beschouwd. Ik heb mijn twijfels over de juistheid van dit advies, ik vraag me af waarom er dan twee overgangsrechtbepalingen zijn opgenomen.

Mvg,
Marcel van der Voet