inperken belanghebbendebegrip

[Michèle]

Ben weer met het vak bestuursrecht bezig

Nou is één van de casusvragen of het bestuursorgaan, i.c. de minister, bij ministeriële regeling de kring van belanghebbenden mag beperken.
Dit met het oog op het terugbrengen van het aantal procedures inzake legalisatiebeslissingen (vaststelling echtheid buitenlandse documenten).

Ik zou denken van niet, aangezien het nogal strijdig zou zijn met het systeem van de Awb en de strekking van het bestuursrecht, indien bestuursorganen op eigen houtje het belanghebbendebegrip mogen gaan inperken. Hiervoor zou ten minste een expliciete bevoegdheid moeten bestaan.

Deze bevoegdheid heb ik niet kunnen vinden, en qua jurisprudentie valt er ook geen kwartje, dus rest mij de conclusie dat de minister dat niet mag.

Hoe denken anderen daarover?
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Duch]

Ministeriële regelingen mogen alleen gemaakt worden als daartoe de bevoegdheid wordt verleend in een hogere regeling (amvb of wet).

Aangezien de Awb het belanghebbendebegrip definiëert, en de wet hoger is dan min. regelingen lijk het me zo dat de minister niet dwingend kan regelen dat het belanghebbendebegrip wordt beperkt, tenzij een wet in formele zin daartoe de bevoegdheid verleent, of tenzij de Awb niet van toepassing is. In dat laatste geval hangt het van de specifieke wetgeving af hoe het e.e.a. is geregeld.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Michèle]

Thanx Duch!

Het gaat om een uitspraak van de Afdeling inzake legalisatie, de Afdeling merkt dit aan als een besluit in de zin van de Awb. (In een latere uitspraak komen ze daar op terug, oh nee er is toch geen rechtsgevolg dus toch geen besluit )
Ook is het in deze uitspraak van belang dat de Afdeling constateert dat er geen expliciete bevoegdheid bestaat voor legalisatie, maar de wettelijke grondslag opmaakt uit de internationale rechtsorde die doorwerkt in de nationale.
De Awb is dus van toepassing (besluit) en er bestaat geen wet in formele zin die legalisatie en verificatie van buitenlandse documenten regelt.

Conclusie: de minister zuigt de bevoegdheid om de kring van belanghebbenden in te perken uit zijn duim.


Er wordt verder in de casus ook geen handreiking gedaan naar een wet die wellicht van toepassing zou kunnen zijn. Aangezien dit de eerste opdracht is, zal het ze vooral te doen zijn om de verhouding Awb - ander recht en het legaliteitsbeginsel. Denk ik.
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[cia76]

Naast het feit dat er geen grondslag in de wet aanwezig is om bij min reg het belanghebbendenbegrip in te perken (voor een bepaalde categorie) is het ook nog eens zo dat zo'n min reg in strijd zou zijn met de wet. De wet zegt immers: Belanghebbenden zijn degenen wiens belangen rechtstreeks bij het besluit zijn betrokken. Bij deze wettelijk vastgelegde definitie komt het bevoegd gezag geen beoordelingsvrijheid of beleidsvrijheid toe maar is er echter alleen sprake van beoordelingsruimte. Nu dit laatste het geval is is het laatste woord omtrent interpretatie van het begrip aan de rechter en niet aan het bestuursorgaan. Dit kan het bestuursorgaan niet ongedaan maken met een min reg die dus feitelijk strijdig is met de wet én waarvoor geen wettelijke grondslag bestaat.

[Duch]

[bona fides]

Als de bijzondere wet (die er hier kennelijk niet is) bepaalt dat de kring van belanghebbenden bij ministeriële regeling wordt ingeperkt, dan kan dat wel.

Zonder zo'n bepaling in de bijzondere wet zijn er inderdaad 2 min of meer afzonderlijke redenen waarom die ministeriële regeling niet geldig is.

Michèle, is die grondslag in de internationale rechtsorde afkomstig uit een verdrag of besluit van een internationale organisatie? Doorwerking in de nationale rechtsorde kan alleen via art 93 Gw, terwijl het klinkt alsof de bevoegdheid wordt gevonden in een soort algemene norm van internationaal publiekrecht.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Michèle]

Hm, ja de Afdeling stelt dat deze rechtsgrond 'ook' tot uiting komt in het Verdrag tot afschaffing van het vereiste van legalisatie van buitenlandse openbare akten, kortweg Apostilleverdrag van 1961.
Ik heb me verder niet verdiept in dit verdrag , noch komt uit de uitspraak duidelijk naar voren wat de inhoud is van het verdrag.
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Duch]

Bedoel je dat uit het verdrag/besluit van een volkenrechtelijke organisatie zou kunnen blijken dat de minister de bevoegdheid had? Dat lijkt me namelijk in theorie wel denkbaar, maar in praktijk eigenlijk niet...
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[bona fides]

Grappig dat de Afdeling er het woordje 'ook' aan toevoegt, want het lijkt me echt nodig dat het in een verdrag staat. Maar sowieso is dit wel een wat rare situatie; ik vraag me af hoe het feit dat het verdrag een burger een recht of plicht toekent, voor de overheid een bevoegdheid kan creëeren.

Om welk arrest gaat het? Ik ben nu wel benieuwd .
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Michèle]

Hahaha, wat grappig hoe er achter een ogenschijnlijk duidelijke redenering nog zoveel mogelijkheden en vraagtekens kunnen zitten. Soms is recht echt leuk.

De uitspraak waar het over gaat is ABRS 18 februari 1999, AB 1999, 143 (Ghanese geboorteakte)

In de uitspraak zelf gaat het om de bevoegdheid van de minister buitenlandse documenten te legaliseren & verifiëren.
De vraag over inperken van het belanghebbende begrip was puur een vraag uit de opdracht, die verder los staat van de uitspraak.

Vreemd is op zich wel, met het oog op het legaliteitsbeginsel, dat de minister deze bevoegdheid (tot legalisatie en verificatie) zou hebben enkel op grond van volkenrechtelijk gebruik en dat ene verdrag. Maar de Afdeling besloot dus van wel.
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Duch]

Maar een verdrag is toch ook een 'wet' in de zin van het legaliteitsbeginsel? Althans als je een monistische visie hebt op de doorwerking van internationaal recht in de nationale rechtsorde.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Michèle]

Jawel, maar zie hier de formulering van de Afdeling:

"Deze beslissing [tot legalisatie] is publiekrechtelijk van aard. Weliswaar ontbreekt een specifieke (publiekrechtelijke) grondslag hiervoor, maar legalisatie vindt plaats in het internationale rechtsverkeer door een soevereine staat, waarbij sprake is van een volkenrechtelijke rechtsgrond.
Deze rechtsgrond komt ook tot uitdrukking in [...] het Apostilleverdrag."

Klinkt mij in de oren alsof ze de bevoegdheid vooral baseren op het feit dat iedereen het nou eenmaal zo doet.
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Michèle]

Nou, vandaag het werkgroepje gehad waar deze vraag aan de orde kwam.

Conclusie is dus inderdaad dat de minister niet het belanghebbende-begrip in mag perken. De Awb is een WIFZ, bij een andere WIFZ zou eventueel wel een andere invulling aan het begrip belanghebbende gegeven kunnen worden. Verder is het aan de rechter om uiteindelijk te beoordelen of iemand belanghebbende is, niet aan het bestuursorgaan.
Klinkt allemaal zo verdomde logisch als je het met de docent erbij bespreekt!

Over de bevoegdheid tot legalisatie en verificatie werd vrij laconiek gedaan. Mag de overheid dat? Nou ja, als de Afdeling in een uitspraak een redenering in elkaar timmert die dat accordeert, dan mag het.
Zo werkt het uiteindelijk natuurlijk altijd, maar persoonlijk vind ik de redenering erg karig.

Het hete hangijzer was in bovenstaande uitspraak, of de legalisatie van vreemde documenten een besluit is. Daarvoor is rechtsgevolg vereist, en uiteraard een bevoegd bestuursorgaan.
In een andere uitspraak komt de Afdeling er trouwens op terug, legalisatie zou toch geen rechtsgevolg beogen.
Wat daarvan ook zij, het ging er i.c. om of de belanghebbende aanspraak had op rechtsbescherming, en via de hocus pocus van de Afdeling heeft ze die gekregen.
_________________
www.breiwinkeltje.nl