Boek Samenvatting en auteursrecht

[Chantal24]

Moet een persoon de rechten voor een boek eerst kopen voor dat zij / hij een samenvatting van het boek mag maken? Zeker als de persoon die de samenvatting heeft gemaakt dan deals maakt met derden over deze samenvatting is het dan niet een inbreuk van de autheursrechten van de auteur van het originele boek?

[bona fides]

Wel een interessant vraag. Ik zou eigenlijk willen antwoorden "in beginsel niet, tenzij je in feite niet samenvat maar een deel van het boek overneemt". Bij nader inzien betwijfel ik echter of dat klopt.

Om te beginnen lijkt het sluiten van deals mij irrelevant.

Het zal in ieder geval wel afhangen van hoe uitgebreid de samenvatting is. Wanneer je allerlei elementen overneemt die in combinatie de samenvatting het "eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijk stempel" van de schrijver van het boek geven, zit je denk ik aan een inbreuk op het auteursrecht.

Nu is het overnemen van karakteriserende elementen eigenlijk juist de bedoeling van een samenvatting. Daarom vraag ik mij af of ik iets over het hoofd zie. Als ik het arrest over Tanja Grotter erop nasla, zie ik dat de verweerder o.a. aanvoert dat Tanja Grotter in vergelijking met Harry Potter "filosofischer" is en "meer grijstinten" bevat. Het Hof is het daar niet mee eens, maar wekt wel de indruk dat dergelijke argumenten er toe zouden doen. Dat begrijp ik niet helemaal. Als je voldoende hebt overgenomen om inbreuk te maken op het auteursrecht, wat doet het er dan nog toe dat het resulterende werk van een ander literair gehalte zou zijn, of tot een ander publiek is gericht? (Het doet er wel toe als het daardoor om een parodie zou gaan, want dan kom je binnen de uitzondering van art. 18b.)

Of is het Hof van mening dat als Tanja Grotter een voldoende van Harry Potter afwijkende "algehele indruk" zou wekken, er sprake zou zijn van een "nieuw, oorspronkelijk werk" in de zin van art. 13 Auteurswet 1912, onafhankelijk van de hoeveelheid overgenomen elementen? Ik weet niet zeker of het Hof er zo over denkt, maar het lijkt mij niet een juiste uitleg van art. 13.

Met Tanja Grotter kom ik dus niet veel verder. Misschien wel met het citaatrecht? Een samenvatting die qua hoeveelheid overgenomen elementen inbreuk maakt op het oorspronkelijke werk, valt misschien nog wel onder art. 15a Auteurswet? Normaal gesproken gaat art. 15a over het letterlijk citeren van korte passages, maar ik zie niet goed in waarom het artikel niet ook betrekking kan hebben op het overnemen van een auteursrechtelijk beschermde combinatie van elementen.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Arnoud Engelfriet]

Een heel boek navertellen zal heel snel als een verveelvoudiging in gewijzigde vorm aangemerkt worden. Ook al is jouw navertelling saaier.

De truc bij een goede samenvatting is om alle literaire onzin er uit te halen en alleen de feiten, concepten en ideeën in je eigen bewoordingen te beschrijven. Die zijn niet beschermd door auteursrecht. Heb je toch korte stukjes nodig, dan kun je die via een beroep op het citaatrecht verexcuseren.

Wie voor zichzelf samenvat, kan dat doen onder de vlag van verveelvoudiging voor eigen studie, oefening of gebruik, want daaronder mag je ook verveelvoudigingen in gewijzigde vorm maken.

Samenvattingen maken en verkopen is m.i. zeer twijfelachtig als je niet uitkijkt wat je in je samenvatting zet.

Arnoud