Verjaring -vernietiging of ontbinding

[Alfred777]

Ik heb wat vragen over de volgende casus:

A sluit in 1998 een overeenkomst met B en levert daarin een vorderingsrecht onder de voorwaarde dat A bepaalt aan wie dit vorderingsrecht later verder zal worden overgedragen.

B stuit de verjaring steeds op tijd, voor het laatst in 2007.

In een procedure die eind 2008 is aangevangen stelt B dat haar gevolmachtigde niet bevoegd was om in 2004 dit vorderingsrecht aan een door A gewenste partij C over te dragen wegens ontoereikende volmacht (deze stille cessie is in 2008 -na aanvang van de procedure - door een notaris gedateerd) De rechtbank geeft B gelijk en B weigert deze rechtshandeling tijdens een comparitie te bekrachtigen.
Hierdoor vervalt de bekrachtigingsmogelijkheid en kan B nooit meer aan de overeenkomst voldoen.

A heeft 2 mogelijkheden:

Vernietiging: De overeenkomst van 1998 vervalt. A heeft het vorderingsrecht nooit vervreemd en A kan direkt aan C leveren.

Ontbinding: de officiële weigering tot bekrachtiging brengt B direct in verzuim en rechtvaardigt de ontbinding. Na de ontbinding levert A dit vorderingsrecht alsnog aan C.

Vragen:

Klopt het dat een tijdens een compartitie geweigerde bekrachtiging op een later tijdstip niet alsnog kan worden gegeven?

Hoe zit het met de verjaring wanneer A de overeenkomst vernietigt. Kan A de stuitingen van B gebruiken om een verjaringsberoep af te weren? Immers A heeft na 1998 niet zelf meer gestuit.

Klopt het dat het weigeren van de bekrachtiging een voldoende reden is om rauwelijk te ontbinden?

Heeft B nog een poot om op te staan?

[Regin]

De voorwaarde dat A exclusief bevoegd is om te bepalen aan wie B het vorderingsrecht verder mag overdragen heeft geen goederenrechtelijke werking. Het is niet mogelijk om de eigendom over te dragen en tegelijkertijd de beschikkingsbevoegdheid te beperken. Als B zich niet aan de voorwaarde houdt pleegt hij weliswaar wanprestatie jegens A, maar blijft goederenrechtelijk bevoegd om het vorderingsrecht aan welke derde dan ook over te dragen.

Uw verhaal over de onbevoegde vertegenwoordiging kan ik niet volgen. Heeft u het over bekrachtiging in de zin van art. 3:69 BW? Dat lijkt mij een zaak tussen B en zijn vertegenwoordiger. Hoe heeft die kwestie precies betrekking op de relatie tussen A en B? Als B niet heeft bekrachtigd, waarom zou hij dan "nooit meer aan de overeenkomst [kunnen] voldoen"?

[Alfred777]

De oplossing waar ik naar zocht was toch niet zo moeilijk: Volgens art 3:83 lid 2 mogen partijen als het om een vorderingsrecht gaat wel degelijk een toestemmingsvereiste opnemen in de cessie akte. Het ontbreken van de toestemming van de oorspronkelijke cedent belemmert de mogelijkheid van doorleveren door de cessionaris wel degelijk (LJN AF0168)

[Regin]

Artikel 3:83 lid 2 BW gaat over de overdraagbaarheid van de vordering zelf. Het gaat om de relatie tussen de schuldeiser (A) en schuldenaar (C), niet tussen de cedent (A) en cessionaris (B). Als een vordering in strijd met dat beding wordt overgedragen, is de overdracht ongeldig.

Twee voorbeelden ter verduidelijking:

1. A leent geld aan C. A heeft nu een vordering uit hoofde van geldlening op C. A en C spreken af dat de vordering niet mag worden overgedragen; hiertoe zijn zij bevoegd ingevolge art. 3:83 lid 2 BW. A draagt de vordering toch over aan B. De overdracht is ongeldig. A is nog steeds rechthebbende op de vordering.

2. A leent geld aan C. A heeft nu een vordering uit hoofde van geldlening op C. A en C maken geen afspraak over de overdraagbaarheid van de vordering. A draagt de vordering (op C) over aan B. A en B spreken af dat alleen A mag bepalen aan wie B verder mag overdragen. B is rechthebbende op de vordering. De afspraak tussen A en B heeft geen goederenrechtelijke werking. B mag de vordering verder overdragen aan wie hij wil. Als hij overdraagt aan iemand die A niet heeft goedgekeurd, pleegt hij wel wanprestatie ten opzichte van A, met een schadevergoedingsplicht tot gevolg. Maar de vordering blijft buiten het bereik van A.

Ziet u het verschil?

De casus in de door u aangehaalde rechtszaak is als volgt. Oryx leent geld aan B. B verschaft een pandrecht op al haar bestaande en toekomstige vorderingen aan Oryx. Op een gegeven moment verkrijgt B een vordering op A, waarin een verpandingsverbod is opgenomen. De vraag is of Oryx een pandrecht op de vordering van B op A heeft verkregen, nu in de verhouding B-A is bepaald dat de vordering niet mag worden verpand. De Hoge Raad antwoordt dat de verpanding ongeldig is en Oryx geen pandrecht heeft verkregen. Die situatie is niet vergelijkbaar met uw casus. A cedeert geen vordering aan B, maar is de debiteur van een vordering van B op A.

[Alfred777]

Ik begrijp wat je wil zeggen. Met dat probleem heb ik ook geworsteld, maar in een wederkerige overeenkomst die ten grondslag ligt aan een cessie, zijn partijen schuldeiser en schuldenaar van elkaar. Dus die mogen volgens art 3:83 lid 2 afspraken maken over de beschikkingsbevoegdheid van de nieuwe eigenaar als het om een vorderingsrecht gaat.

Het gaat er dus m.i. niet om dat alleen zo'n afspraak kan worden gemaakt tussen de oorspronkelijke debiteur en crediteur, maar door alle partijen in de opvolgende schakels. Of klets ik nu echt uit m'n nek?

Het genoemde arrest houdt in dat de hoofdaannemer iets verschuldigd wordt aan de een onderaannemer. maar dat in de overeenkomst waaruit die vordering voortvloeit is overeengekomen dat de vordering niet verpand mag worden. Hierdoor staat de financier van de onderaannemer, die alle debiteuren van de onderaannemer als onderpand heeft gekregen, bij een faillissement van die onderaannemer met lege handen.

In de wederkerige overeenkomst tussen de hoofdaannemer en de onderaannemer is de hoofdaannemer schuldeiser in die zin dat hij de onderaannemer tot het verrichten van werkzaamheden van die onderaannemer, in de positie van schuldenaar, kan dwingen en schuldenaar voor wat betreft de door de onderaannemer als schuldeiser verzonden factuur.

In een cessie is de cedent de schuldenaar omdat hij een vorderingsrecht moet leveren aan de cessionaris, schuldeiser en is de cessionaris schuldenaar van de cedent, schuldeiser waar het gaat om de tegenprestatie.

Zou de tekst van dit artikel dan niet anders moeten luiden als alleen deze bevoegdheid wordt toegekend aan de eerste schakel in een keten. Trouwens dan ontstaat er geen keten vanwege het cessie of verpandingsverbod.

[Alfred777]

Regin, in mijn oneindige domheid heb ik de opmerking geplaatst in een discussie die niet specifiek over een doorleverconditie bij een vorderingsrecht gaat.
Het gaat mij specifiek over een cessie met restricties van de cedent.

Nog even verder redenerend:

Een debiteur is feitelijk niets anders dan iemand die op grond van een door crediteur verrichte prestatie een vorderingsrecht op zichzelf schept ten behoeve van de crediteur die hij door erkenning in het vermogen van de crediteur brengt.

De debiteur cedeert dus het vorderingrecht op zichzelf aan de crediteur waarbij hij voorwaarden kan stellen.

Of moet ik nu met vakantie....

[Regin]

[Regin]

[Alfred777]

Ik snap wat je bedoelt. Alleen bij het ontstaan van het vorderingsrecht kan een overdraagbaarheids beding worden overeengekomen.
Een eenmaal bestaand vorderingsrecht kan vrijelijk worden overgedragen indien daar bij aanvang geen beperkingen aan zijn verbonden. Dus wat ik beweer, dat het ook mogelijk moet zijn dat je bij cessie van een verkregen vorderingsrecht alsnog een doorleveringsbeding kunt introduceren, moet nog tot wet worden verheven.... mhhhhhh

Hiermee ga ik al mijn beschikbare literatuur nog eens doornemen...

[Regin]

U zegt dat u snapt wat ik bedoel, maar het lijkt nog steeds alsof u niet doorheeft dat de cessie een zaak is tussen cedent en cessionaris en de overdraagbaarheid van een vordering een zaak tussen schuldeiser/cedent en schuldenaar/debitor cessus. Dat zijn niet dezelfde partijen. De cessionaris en cedent kunnen niet (goederenrechtelijk geldig) afspreken dat de over te dragen vordering niet meer overdraagbaar is, omdat de cessionaris geen partij is bij die vordering! U moet goed uit elkaar houden om welke vordering het gaat en welke partijen bij welke rechtsverhouding zijn betrokken. Ik weet niet hoe ik dit duidelijker kan verwoorden.

Als je bij cessie een doorleveringsverbod introduceert, dan is het niet de cedent, maar de debitor cessus die toestemming zou moeten geven voor doorlevering aan de cessionaris. Het door u gewenste effect (nl. toestemming van cedent voor vervreemding door cessionaris) kan dus nooit met een doorleveringsverbod in de zin van art. 3:83 lid 2 BW worden bereikt.

[Alfred777]

Nee het is me duidelijk wat je bedoelt. De cedent heeft een vordering op de debitor cessus. Alleen die twee kunnen een afspraak maken over de overdraagbaarheid ingevolge art 3:83 lid 2.

Wanneer je een vordering van een derde hebt gekregen als cessionaris, dan kun je bij een nieuwe overdracht als cedent met de nieuwe cessionaris geen afspraken maken over de overdraagbaarheid daarna. Dat kun je wel, maar blokkeert die overdracht niet en levert hoogstens wanprestatie op.

[bona fides]

[Alfred777]

Ik zat eigenlijk een beetje op een reactie van jouw, bona fides te wachten. Net als Regin zijn je commentaren vaak heel steekhoudend. Ik lees nl jullie meningen bij andere vragen evenzeer met zeer veel belangstelling.

De zaak die ik onderhanden heb, vind ik erg leuk, maar te gemakkelijk wordt ik een prooi van tunnelvisie en ga je een redenatie ophangen die weliswaar zijn oorsprong vind in de literatuur, maar die je bevooroordeeld leest en daarom alleen die dingen ziet die in je straatje passen.

Wat ik van Regin en jou begrijp is eigenlijk dat de debitor cessus altijd moet meewerken aan een overdraagbaarheids beding. Je kunt na een reeks gedane cessie zo'n beding wel in het leven roepen, maar dan zou je dit opnieuw met de debitor cessus moeten afspreken alsof je opnieuw begint.

In mijn geval zou het niet kunnen beroepen op art 3:83 lid 2 betekenen dat het allemaal iets ingewikkelder wordt en dat de voorwaardelijk cessie uit 1989 toch tot een overdracht van de vorderingrechten in 2008 door B aan een NIET door partij A gewenste partij D is gekomen, zij het met een leveringsgebrek.

Want de mededeling van de bedoelde cessie van A naar B in 1989 is pas gedaan in 2010, zodat aan de cessie van 2008 aan D een leveringsgebrek zit dat mogelijk met een beroep op art 3:88 kan worden gerepareerd.
Echter aangezien partij D als tussenkomende partij in de procedure op het moment van mededeling, kennis heeft gekregen van de voorwaarden van de cessie tussen A en B, meen ik dat doordat D geen rekening wenst te houden met de gerechtigde belangen van partij A, en partij B willens en wetens wanprestatie laat plegen, niet te goeder trouw is, zodat zijn beroep op art 3.88 niet zal slagen.

Inmiddels is de overeenkomst tussen A en B door A ontbonden en heeft A - na de mededeling in 2010 overigens - de rechten alsnog geleverd aan C, Hier is ook sprake van een leveringsgebrek: A was niet meer beschikkingsbevoegd. Ik denk echter dat in dit geval nu wel een succesvol beroep kan worden gedaan op art 3:88 alleen wat is "de ongeldige vroegere overdracht"? Wat kan ik doen met het gegeven dat op basis van de na ontbinding ontstane verbintenis tot ongedaanmaking partij B de vorderingsrechten weer aan A moeten terugleveren. Kunnen ze dat wel nu D mogelijk toch eigenaar is geworden of komt alleen een schadeaanspraak van A op B om de hoek kijken?

Ter informatie geef ik hier nog dat de cessie tussen A en B er een om niet was. De prestatie van B was nl het doorleveren aan een door A gewenste partij en A zou de opbrengsten van de verkoop krijgen, niet B. Dus eventueel kan de "cessie"van A naar B gezien worden als een lastgeving.

Separaat speelt nog het feit dat partij B zich liet vertegenwoordigen op basis van een volmacht. De gevolmachtigde accepteerde namens B de voorwaardelijk cessie tussen A en B in 1989, maar leverde ook namens B de vorderingsrechten in 2004 aan C.
Kern in die discussie was dat de volmacht niet toereikend werd geoordeeld voor het vervreemden van die vorderingsrechten van B aan C. Het is kennelijk een bijzondere volmacht die geen daden van beschikking toelaat. Echter de gevolmachtige deed feitelijk niets anders dan het honoreren van een contractuele verplicht van B ten opzichte van A en vervreemde niets uit het vermogen van B toen hij de cessie naar C in 2004 tekende. Dit omdat de cessie tussen A en B in 2004 nog niet was voltooid, maar pas in 2010.


Zit ik goed?

[bona fides]

[Regin]