spreekrecht

[Godfried]

Slachtoffers van een ernstig misdrijf kunnen mogelijk vanaf het einde van dit jaar tijdens een rechtszaak een verklaring afleggen over de gevolgen van het misdrijf voor de betrokkenen. Ook nabestaanden mogen het woord voeren. Het spreekrecht kan slachtoffers en nabestaanden helpen het leed te verwerken. Het kabinet heeft het initiatiefwetsvoorstel van het Tweede Kamerlid Dittrich bekrachtigd om dit mogelijk te maken. Het tijdstip van invoering moet nog worden bepaald in verband met de voorbereidingen bij de gerechten.
Positie slachtoffers
Minister Donner (Justitie) besloot eerder dit jaar al de schriftelijke slachtofferverklaring in te voeren nadat uit experimenten bleek dat zowel slachtoffers, nabestaanden als het werkveld er positief over waren. Donner wil de positie van slachtoffers in het strafproces versterken door in het wetboek van Strafvordering een aantal rechten van slachtoffers op te nemen. Hij stuurt hierover nog dit jaar een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer.


"Het spreekrecht kan nabestaanden helpen het leed te verwerken." Toch denk ik dat het geen goede ontwikkeling is. Het juridische gedeelte en de rouwverwerking behoren mijns inzien gescheiden te blijven. Hoewel ik wel kan voorstellen dat dat in dergelijke situaties zeer moeilijk is voor de personen in kwestie.

Wat is jullie mening...

[Duch]

Ik weet het fijne er niet vanaf, maar het lijtk me een slechte zaak. Het klinkt mij in de oren alsof dit vooral een populaire maatregel is. Rechters zitten er volgens mij echt niet op te wachten. We proberen in een rechtszaak de zaken immers zoveel mogelijk te objectiveren. Een recht tot spreken van slachtoffers/nabstaanden zal de boel volgens mij alleen maar onnodig vertragen.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Flash]

Volgens mij leven we nog steeds in een rechtstaat die 'onschuldig tot schuldig verklaard' als uitgangspunt heeft. Feitelijk gezien is de verdachte dus tijdens de rechtzaak een onschuldig iemand.

Door de slachtoffers en nabestaanden tijdens de rechtzaak al hun woord laat doen over een daad die misschien niet eens gepleegd is door de verdachte ga je hier een beetje tegenin. Buiten het feit dat je inspeelt op de emoties van de aanwezigen en zelfs op die van de 'onpartijdige' rechter, zadel je een verdachte op met aspecten van een misdaad die hij misschien niet eens gepleegd heeft.

Ik denk dat je dan beter voor een goede opvang kan zorgen nadat er een vonnis is uitgesproken, want de meeste mensen beginnen toch pas met de verwerking nadat de dader achter slot en grendel zit....
_________________
Liefde in twee verschillende werelden,
maar in beide ongelooflijk krachtig.
Deze liefde is pas ontstaan,
maar nu al voor eeuwig prachtig....

[Eva]

Ja ik ben het met jullie eens.

[Floriaan]

[Ramonkey]

Heb de gang van dit wetsvoorstel altijd met enige twijfel gevolgd. Los van het feit dat ik het strafrecht iets vind tussen de staat en de verdachte denk ik ook dat de rechtvaardiging "Het spreekrecht kan slachtoffers en nabestaanden helpen het leed te verwerken" in theorie misschien werkt, maar in de praktijk vaak voor nog meer ellende zal zorgen. Straks kan het slachtoffer of de nabestaande niet uit zijn of haar woorden komen (wat goed mogelijke is gezien de vaak ernstige gevallen) en blijft het wrange gevoel achter dat 'jouw 5 minutes in court' voorbij zijn zonder dat je het voor jezelf hebt kunnen afsluiten. Er zitten wat haken en ogen aan dit voorstel. Wat betreft de objectiviteit die op het spel zou staan; ik neem aan dat deze verklaring pas gegeven zal worden wanneer de bewijsvoering gesloten of, en mijns inziens beter, pas nadat door de rechters gevonnist is.

Verder ben ik zeer benieuwd naar de verdere toekomstige rechten van het slachtoffer, waarmee Donner zich nu bezighoudt.
_________________
Be the change you want to see in the world

[Godfried]

Op voorstel van good old Donner worden de mogelijke toekomstige rechten van het slachtoffer onder meer:

Slachtoffers van misdrijven krijgen in het strafproces eigen rechten, zoals recht op informatie over het proces en mogelijkheden van schadevergoeding. Het kabinet wil hiermee de positie van slachtoffers versterken.

Het kabinet heeft op voorstel van minister Donner (Justitie) ingestemd met een wetsvoorstel hierover. Het wetsvoorstel erkent het slachtoffer als deelnemer aan een strafproces met eigen belangen en bevoegdheden.

Het kabinet stelt voor dat rekening wordt gehouden met de belangen van het slachtoffer bij de vervolgingsbeslissing en het formuleren van de strafeis. Ook is in het wetsvoorstel het recht op bijstand van een raadsman, op een tolk en op correcte behandeling door politie en justitie vastgelegd. Verder mag een slachtoffer in de toekomst zelf stukken toevoegen aan het procesdossier.

Ben het geheel eens dat het strafrecht iets blijft tussen de staat en de verdacht.

[Ramonkey]

[Flash]

[Eva]

Die mogelijkheden op schadevergoeding snap ik ook niet helemaal want die mogelijkheden bestaan toch al?!!
Verder ben ik het er mee eens dat strafrecht 2 partijen heeft en dat is de staat tegenover de verdachte. Ik vind niet dat hier een derde partij, het slachtoffer, aan moet worden toegevoegd. Dit om alle redenen die hier eigenlijk al genoemd zijn.
Geef het slachtoffer meer begeleiding achteraf, dus na het proces, en bijv. de mogelijkheid om met de dader ( die dan dus geen verdachte meer is) in contact te komen ofzo. Dat lijkt me allemaal veel nuttiger dan de voorstellen van Donner&co.

[Arno]

Ik heb al een tijdje niets meer van me laten horen, dus bij deze

Slachtoffers of hun nabestaanden worden door de rechter nu al soms in gelegenheid gesteld om tijdens een proces hun verhaal te doen. De rechter krijgt zo een indruk van wat het misdrijf bij de slachtoffers te weeg heeft gebracht en het kan bijdragen aan het herstel van emotionele schade, die het slachtoffer of diens nabestaanden is aangericht. Bovendien zou er een preventieve werking van uitgaan, omdat het slachtoffer zichtbaarder wordt en de dader zich mogelijk bewuster wordt van wat hij heeft aangericht. Ook zou dit voorstel tot een beter contact met politie en justitie leiden, omdat het slachtoffer er op kan vertrouwen dat er op juiste wijze rekening zal worden gehouden met zijn belangen.
Toch weigeren de meeste rechters om deze slachtoffers of nabestaanden het woord te geven, omdat de wet hen geen spreekrecht toekent. Dit is voor D66 kamerlid Boris Dittrich de reden geweest om een initiatiefwetsvoorstel in te dienen om deze slachtoffers of nabestaanden het wettelijk spreekrecht te geven. Dit lijkt op het eerste gezicht misschien een positieve ontwikkeling, maar dat is het naar mijn mening niet.

Dittrich maakt de grote fout de verdachte gelijk te stellen aan de dader. Zo schrijft hij in de memorie van toelichting: “… en draagt dit er wellicht toe bij dat de verdachte gaat beseffen wat hij heeft gedaan” (mijn cursivering). Hierbij moet je in aanmerking nemen dat het slachtoffer blijkens het wetsvoorstel tijdens de zitting als getuige gehoord zal worden. De fout heeft hierdoor twee belangrijke consequenties:
Allereerst kan het slachtoffer of een van zijn nabestaanden na zijn/haar verklaring, zich geconfronteerd zien met vrijspraak van de verdachte. Het slachtoffer had gehoopt dat zijn verklaring tot een zwaardere straf zou leiden, maar ziet tot zijn verbazing dat de verdachte wordt vrijgesproken. Behalve de pijnlijke situatie voor het slachtoffer of zijn nabestaanden, zal het vertrouwen in een degelijk rechtssysteem wegvallen.
Het verhoren van het slachtoffer of zijn nabestaanden als getuige kan tot netelige situaties leiden, doordat de tegenpartij, de verdachte, deze getuige mag ondervragen. Alhoewel de rechter de leiding heeft over de gang van zaken, is het niet uit te sluiten dat de getuige zo hard aan de tand wordt gevoeld dat hij nog slechter uit de rechtzaal komt dan dat hij er al inging (secundaire victimisatie).

Maar, behalve het slachtoffer heeft de verdachte natuurlijk ook onder aanvaarding van het wetsvoorstel te lijden. Alhoewel de rechter geacht wordt objectief te zijn, is absolute objectiviteit fictio iuris. Al is de beïnvloeding door een emotionele verklaring nog zo klein, het dient in ieder geval voorkomen te worden, omdat er tijdens de rechtszitting geen sprake mag zijn van antipathie van de rechter jegens de verdachte. De rechter behoort immers op feiten te berechten.

Ten slotte moet je niet vergeten dat verlening van het spreekrecht zal leiden tot een zwaardere werklast van het openbaar ministerie en de rechter. Hierbij valt vooral te denken aan het opnemen van een proces-verbaal en de extra zittingstijd. Dit argument lijkt misschien ondergeschikt als je kijkt naar het doel van een proces, maar vergeet niet dat er in de maatschappij over de huidige capaciteit van de rechterlijke macht al veel ongenoegen bestaat. Dit ongenoegen zal bij toepassing van het wetsvoorstel toenemen.

[Duch]

_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Michèle]

Een slachtoffer tijdens het onderzoek ter terechtzitting zijn woordje laten doen lijkt mij ook geen goede zaak, alleen al omdat nog niet vaststaat of verdachte inderdaad dader is, en hierboven genoemde redenen.
Het slachtoffer de mogelijkheid bieden zijn zegje te doen nadat het vonnis is gevallen vind ik een ander verhaal, hoewel ik zo niet direct voor me zie hoe dat handig in het proces zou kunnen worden ingepast. Rechter leest vonnis voor, boek dicht einde verhaal, en dan mag het slachtoffer achter zn spreekbuis kruipen om de dader nog eens de huid vol te schelden ofzo...
Echter, de 'vermenselijking' van het straf(proces)recht is iets waar ik niet direct afwijzend tegenover sta. Sla me alstublieft niet massaal om de oren met objectiviteit, het bespelen van emoties, wankele juryrechtspraak en de rechten van verdachten etc Hiervoor zijn al goede argumenten genoemd om een dergelijke ontwikkeling met argusogen te bekijken, het moet immers geen Jerry Springer show worden.
Edoch, het bureaucratische en onpersoonlijke aspect van het recht is iets dat veel mensen tegen de borst stuit. Ook al begrijpt men wel dat er zakelijk moet worden geoordeeld, de jurist heeft niet helemaal voor niets het imago van harteloze pennenlikker. Wat meer oog voor het intermenselijk contact en erkenning van de pijn bij slachtoffers zou de rechtvaardigheid van het strafrecht m.i. wel verhogen.
_________________
www.breiwinkeltje.nl

[Linde]

Beetje laat, maar ik ben het helemaal met jullie eens. Bovendien denk ik dat slachtoffers die mogen spreken zich daar misschien hoge verwachtingen van gaan vormen, die vervolgens in de rechtszaal niet waargemaakt (kunnen) worden. Daardoor raken ze juist gedesillusioneerd, ipv geholpen... Niet doen.
_________________
Pluk de dag!