onverdeelde boedel

[Jo Wetzelaer]

Mijn moeder is vorig jaar 2006 overleden. Zij had een spaarrekening. Ik (zoon) moet voor haar aangifte doen over 2006 en dien deze spaarrekening uiteraard bij de belastingaangifte over genoemd jaar aan te geven. Moet ikzelf en mijn zus (als erfgenamen) dit spaarbedrag nu ook over 2006 opgeven (na evenredigheid van de erfenis uiteraard). Indien dit zo is is het dan correct dat de belastingdienst en belasting krijgt van mijn moeder en van ons als erfgenamen (dubbel op dus)??

[JetKroket]

Wat zegt de belastingdienst hierover?
_________________
'Sorry, onze bar is gesloten. Wilt u misschien iets drinken in afwachting dat ze opengaat?'
- Wiet van Broeckhoven

[Jo Wetzelaer]

Het zij zo zei de belasting. M.a.w. het volle pond (2x) betalen.
Ik waag dit nog steeds te betwijfelen.
Volgens mij moet ik misschien bij de aangifte van mijn moeder bij de overlijdensdatum het spaarbedrag op Euro 0,= zetten en bij ons (mijn zus en ik) het bedrag naar evenredigheid toevoegen aan het totaal van ons spaargeld/onververdeelde boedel per 31 december 2006. Maar ik weet niet of dit juist is??!!

[Iseut]

Ik ben geen fiscalist, maar het lijkt mij een logische oplossing. Bij mijn weten middelt de belastingdienst de saldi op 1 januari en 31 december. Als het spaargeld midden in een jaar overgaat van de rekening van je moeder naar die van de erfgenamen, dan zou het saldo bij haar op 31 december op 0 moeten staan. Bij jullie daarentegen stond het per 1 januari nog op 0 omdat jullie het geld toen nog niet hadden. Mjin boerenverstand zegt dat het dan toch ook wordt gemiddeld.

Iseut

ps. heb je de belastingtelefoon gebeld? Het is mijn ervaring dat je daar soms op de simpelste vragen foute antwoorden krijgt. Misschien is het vertandiger om direct de betreffende belastinginspecteur te benaderen met deze vraag.

[bona fides]

Alvast excuses voor onderstaande zakelijkheid...

Als je gedurende een jaar geboren wordt of sterft, geldt die geboorte- of sterfdag volgens mij als de peildatum. De heffing zal dan wel proportioneel zijn aan de periode dat je leeft. Art 5.3 lid 5 Wet IB 2001 lijkt dit te bevestigen:

[Jo Wetzelaer]

Een geweldig verhaal m.b.t. je berekening, maar hier ben ik niet zo'n kei in (met name waar je bij mijn moeder 100+100 samenvoegt, kan ik het "effe" niet volgen.
Misschien wil je mij wel een concrete berekening maken. Mijn moeder is in november gestorven. Ga maar uit van die 100 euro spaarcenten.
Bij voorbaat dank voor je medewerking.

[bona fides]

Gedeelten van kalendermaanden worden verwaarloosd, dus moeder betaalt evenredig over 10 maanden (lijkt mij). Om precies te zijn: ipv 4% wordt het 10/12 x 4% (en daarover het 30% tarief van box III).

Berekening voor moeder:
Peildata 1 januari (100 euro) en dag van overlijden (100 euro). Gemiddeld (100+100)/2 = 100.
Verschuldigd is dus 30% x (10/12 x 4%) x 100 = 1,2% x (10/12) x 100.

Berekening voor kinderen:
Peildata 1 januari (0 euro) en 31 december (100 euro). Gemiddeld (0+100)/2 = 50.
Verschuldigd is dus 30% x 4% x 50 = 1,2% x 50.

Totaal kom je dus inderdaad hoger uit dan zonder overlijden.

Dit is zoals ik het begrijp, wie het beter weet mag het zeggen (wel graag onder verwijzing naar controleerbare bronnen zoals de wet).

Ik begrijp dat voor aangifte een F-biljet nodig is.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[elja]

Dubbele rendementsheffing bij overlijden
Het probleem van de dubbele rendementsheffing bij overlijden is reeds bij aanvang van de wet IB2001 geconsateerd, maar de landelijke politieke partijen hebben daar niets aan gedaan. Zie de vragen van Dijsselbloem hieronder. Er zijn ook gerechtelijke uitspraken, zie hieronder 04/04624.
Het gaat hieronder om een nalatenschap van € 46 mln. De erven stellen dat het eerlijk zou zijn de rendementsgrondslag op overlijdensdatum op nihil te stellen. Dan wordt immers de helft van de rendementsheffing geheven bij de erflater en de andere helft bij de erfgenamen. De rechter stelt dat als de erflater in januari was overleden er niets zou hoeven te zijn betaald, dus is er geen sprake van discriminatie of ongelijke behandeling.
De bovenstaande juridische opvatting van gelijke behandeling is voor de burger niet te begrijpen. De rechter zegt eigenlijk: Iemand die in januari overlijdt wordt niet anders behandeld dan ieder ander die in januari overlijdt. En iemand die in december overlijdt wordt niet anders behandeld als ieder ander die in december overlijdt. Dat is dus volgens de rechter geen ongelijke behandeling.

Bij een uitspraak van de Hoge Raad zit een conclusie van de Advocaat Generaal, waarin wordt uitgelegd waarom voor tijdsevenredigheid is gekozen (hieronder: 41652).
De staatssecretaris (Wouter Bos) stelt “dat een tijdsevenredig rendementspercentage tussen 0 en 3,66% geen onredelijke gevolgen heeft. Weliswaar wordt er bij de mensen die laat in het jaar overlijden teveel geheven, maar dat wordt gecompenseerd doordat er bij de mensen die vroeg in het jaar overlijden te weinig wordt geheven. De staat heft dus over het geheel, op macroschaal, niet teveel belasting, dus de staat is niet oneerlijk”.
Dit geeft weer eens de afstand aan die er bestaat tussen de politiek in Den Haag en de burgers. De burgers die hiermee worden geconfronteerd vinden dit namelijk wél onredelijk. De vragen die hierover worden gesteld op Internet tonen dit aan. Dat de situatie op macroschaal wordt rechtgetrokken is een zaak van de staat en helpt de individuele burger niet. Families doen tegenwoordig aan ‘estate planning’ en worden daar door belastingadviseurs ook toe geadviseerd. Het is daarom niet vreemd dat families uitgaan van de gezamenlijke belastingdruk voor erflater en erfgenamen en daarom een verschil in gezamenlijke druk tussen 0,6% bij overlijden in januari en 1,7% bij overlijden in december onacceptabel vinden.
Inmiddels heeft de Belastingdienst blijkbaar toch ingezien dat de regeling niet aansluit bij het rechtvaardigheidsgevoel van de burger. In de Fiscale onderhoudswet 2007 van januari 2007 wordt voorgesteld het vermogen op overlijdensdatum op nihil te stellen. Dit voorstel staat begin september 2007 op de agenda van de Tweede Kamer. Het zal dus nog wel even duren voor dit wetsvoorstel van kracht is.

Wat kan men tot die tijd doen?
Voorlopig is het van belang dat de overlijdensdatum zorgvuldig wordt gepland, zeker indien er een groot vermogen is. Het heffingspercentage over box 3 bij overlijden loopt nl. met 0,1% per maand op van 0% in januari, via 0,1% in februari en 0,6% in juli tot 1,1% in december.
Bij een vermogen van € 10 mln kan de rendementsheffing dus uitéénlopen van nul tot € 110.000. Elke maand dat het overlijden na januari wordt uitgesteld kost dat € 10.000. Zou het ziekenhuis in deze situatie voorstellen de beademing van uw comateuze moeder te beëindigen vlak voor kerstmis, (omdat de bedden leeg moeten door personeelsgebrek in de kerstvakantie), dan moet u dat zeer ethisch verontwaardigd van de hand wijzen. Wordt het voorstel gedaan in januari, dan kunt u er zonder meer mee accoord gaan, maar stel als voorwaarde dat het voor 31 januari gebeurd moet zijn, want dan gaat de teller van de belastingdienst lopen !!.
Heeft U vermogen en heel aardige kinderen, en wilt u euthanasie, kies dan voor de maand januari. In januari is overlijden voor de belastingdienst namelijk gratis, zoals er bij gemeenten gratis trouwdagen zijn.


LJN: AX6723, Gerechtshof Amsterdam , 04/04678
Datum uitspraak: 29-05-2006
Het volledig begrijpen van een erfrechtelijke verkrijging in de rendementsgrondslag aan het eind van het jaar en zonder tijdsgelange herleiding, is te rechtvaardigen gelet op doelmatigheidsgronden, te meer nu er sprake kan zijn van zowel voor- als nadeel voor de verkrijgende belastingplichtige.
Het beroep is gelijktijdig behandeld met de zaak 04/04624

LJN: AW3548, Gerechtshof Amsterdam , 04/04624
Datum uitspraak: 24-04-2006
Bij overlijden van een belastingplichtige geldt een naar tijdsgelang herleid heffingspercentage over de gemiddelde rendementsgrondslag. De belastingheffing bij de erven heeft geen gevolg ten aanzien van de belastingheffing bij de overleden belastingplichtige.

5. Beoordeling van het geschil
5.1. De gemachtigde stelt dat het tijdsgelange tarief van artikel 5.3, vijfde lid, van de Wet IB 2001 er uiteindelijk toe leidt dat belanghebbendes voordeel uit sparen en beleggen is berekend over de periode 1 januari 2002 tot 1 december 2002. Nu bij de drie kinderen het gemiddelde van de rendementsgrondslag bepalend is voor de berekening van de inkomsten uit sparen en beleggen en zij gedurende het gehele jaar 2002 belastingplichtig waren, leidt dit er uiteindelijk toe dat bij hen de inkomsten uit sparen en beleggen ter zake van het geërfde vermogen over een periode van zes maanden wordt berekend. Daardoor worden de facto de inkomsten uit hetzelfde vermogen in hetzelfde belastingjaar gedurende een periode van 17 maanden belast en is er sprake van economisch dubbele heffing over vijf maanden.
De gemachtigde stelt dat deze "objectief dubbele heffing" kan worden voorkomen door de rendementsgrondslag aan het eind van de belastingplicht van belanghebbende op nihil te stellen.

5.2. In de situatie van belanghebbende en de erfgenamen gezamenlijk, is sprake van een hogere belastingdruk over het totaal van de vermogensbestanddelen dan wanneer er niet sprake zou zijn geweest van overlijden.
In het geval van overlijden van een erflater in de eerste helft van enig kalenderjaar kan er echter sprake zijn van een lagere belastingdruk dan wanneer er geen sprake zou zijn van overlijden. In zoverre leidt de wettelijke regeling, behelzende een heffing naar forfaitair rendement, niet op voorhand tot een ongelijke behandeling ten nadele van belastingplichtigen, nog daargelaten de vraag of in dezen sprake is van gelijke gevallen.

5.3. De Wet IB 2001 bevat een bewust gekozen regeling waarbij, in geval van overlijden van een belastingplichtige, ten aanzien van hem het percentage van het forfaitaire rendement naar tijdsgelang wordt herleid. In zoverre is er bij belanghebbende geen sprake van enige dubbele heffing, laat staan dat ten aanzien van hem enige afwijking van de wettelijke regeling geboden zou kunnen zijn.

5.4. Gelet op beide voorgaande overwegingen is er naar het oordeel van het Hof geen sprake van een situatie die te kwalificeren is als een handelen van de wetgever dat in strijd is met enig discriminatieverbod en dat ingrijpen door de rechter geboden maakt.

Het Hof verklaart het beroep ongegrond.

LJN: AU4365, Hoge Raad , 41652
Datum uitspraak: 08-09-2006
Soort procedure: Cassatie
Inhoudsindicatie: Artikel 2.17, lid 7 en artikel 5.3, lid 5, Wet IB 2001; rendementsgrondslag in jaar van overlijden; tijdsevenredige berekening van rendementspercentage.
Uitspraak Nr. 41.652 8 september 2006 RS

Conclusie
PROCUREUR-GENERAAL BIJ DE HOGE RAAD DER NEDERLANDEN
MR. J.A.C.A. OVERGAAUW, ADVOCAAT-GENERAAL

Nr. 41 652
Derde Kamer (B)
Inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen 2001

Conclusie van 8 augustus 2005 inzake:
DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN TEGEN DE ERVEN VAN A
(…)
2.7 Bij de (binnenlands belastingplichtige) erfgenamen zal het geërfde vermogen in de rendementsgrondslag per het einde van het jaar zijn begrepen, zodat het in feite gedurende een half jaar in de heffing wordt betrokken, terwijl het vermogen bij de overledene tot de overlijdensdatum wordt belast. Afhankelijk van de overlijdensdatum kan in totaal bezien over het vermogen meer dan wel minder dan twaalf maanden rendement worden belast. In reactie op kamervragen over dit onderwerp heeft de Staatssecretaris van Financiën dit onderkend, maar aangegeven geen reden te zien de regelgeving op dit punt aan te passen, nu dit een - naar de mening van de Staatssecretaris niet onbillijk - gevolg is van het toepassen van een forfaitair heffingssysteem:

'Vragen Tweede-Kamerlid Dijsselbloem (PvdA)
1. Wordt bij overlijden en erven het vermogen deels twee keer belast in box 3 (namelijk bij degene die overlijdt, stel in december, naar tijdsgelang 11 maanden én bij degene die erft en het erfdeel in december krijgt uitgekeerd, over het hele afgelopen jaar)?
2. Heeft de nieuwe Wet Inkomstenbelasting 2001 dit beoogd?
3. Zo neen, bent u bereid de regelgeving zodanig aan te passen dat van dubbele belasting geen sprake meer is?

Antwoorden Staatssecretaris van Financiën
1. In het jaar van overlijden is de rendementsgrondslag van de overledene het gemiddelde van de waarde van diens vermogen op 1 januari 2002 en op de datum van overlijden. Voor de berekening van de opbrengst van het vermogen wordt het forfaitairrendementspercentage van 4 tijdsevenredig herleid.
De rendementsgrondslag van de erfgenaam wordt gevormd door de gemiddelde waarde van diens vermogen op 1 januari 2002 en op 31 december 2002. In het vermogen op 31 december 2002 zal het geërfde vermogensbestanddeel zijn begrepen. De opbrengst van dat vermogensbestanddeel wordt, door de systematiek van het gemiddelde vermogen, in feite over een half jaar in aanmerking genomen, ongeacht of het overlijden in januari of in december heeft plaatsgevonden. Bij partners is dit overigens anders door de vrije toerekening van bestanddelen van de rendementsgrondslag en door de mogelijkheid om in het jaar van overlijden te kiezen voor een heel jaar partnerschap. Ik ga ervan uit dat de vragen betrekking hebben op verervingen in niet-partnersituaties.
2. Bij de invoering van de Wet IB 2001 is er bewust voor gekozen het gemiddelde van het begin- en eindvermogen als uitgangspunt te nemen voor de heffing in box 3. In situaties waarbij vermogen overgaat van de ene belastingplichtige op de andere, zoals bij schenking, wordt door dit systeem zowel bij de verkrijger als bij degene die het vermogensbestanddeel afstaat een half jaar rendement in aanmerking genomen. Bij overlijden is dit in zoverre anders dat bij de overledene het vermogen in aanmerking wordt genomen over de periode waarin dat jaar belastingplicht heeft bestaan. Dit hangt samen met het feit dat nu eenmaal geen later tijdstip in aanmerking kan worden genomen dan de overlijdensdatum. Er wordt echter een tijdsevenredig herleid rendementspercentage gehanteerd dat, afhankelijk van de overlijdensdatum, ligt tussen 0% en 3,66%. Deze systematiek leidt naar mijn oordeel niet tot onredelijke gevolgen. Bij de overledene wordt weliswaar niet uitgegaan van een half jaar rendement, maar er wordt niet meer belast dan wat hij daadwerkelijk - althans naar forfaitaire maatstaven - heeft genoten. Bovendien wordt het heffingvrije vermogen onverkort toegepast. Ook de erfgenaam wordt niet benadeeld. Bij hem wordt de belasting in box 3 op de gebruikelijke wijze geheven, waardoor hij in dezelfde positie komt als wanneer hij het vermogen bijvoorbeeld via schenking zou hebben verworven.
3. Van dubbele heffing zou sprake zijn als bij dezelfde persoon tweemaal zou worden geheven. Dit doet zich hier niet voor. Wellicht zou men in economische zin kunnen spreken van dubbele heffing omdat in totaal verdeeld over twee belastingplichtigen meer dan twaalf maanden rendement in aanmerking wordt genomen. Dit effect wordt op macrobasis weer opgeheven: bij overlijden voor 1 juli wordt er in totaal juist minder dan twaalf maanden rendement belast.
De geschetste gevolgen zijn eigen aan een forfaitair heffingssysteem en zijn naar mijn oordeel niet onbillijk. Ik zie dan ook geen reden om de regelgeving op dit punt aan te passen.'(11)
(11) Persbericht van het Ministerie van Financiën van 25 maart 2002, nr. 2002/73, V-N 2002/18.13.

[bona fides]