De wet uitleggen aan leken

[Arnoud Engelfriet]

Het blijft een lastig punt: hoe leg je de wet in zijn algemeenheid uit aan leken? Als je een cliënt hebt met een concrete casus, kun je de feiten van dat geval gebruiken om tot een hopelijk concreet advies te komen. Al zie ik ook dan nog wel juristen die afsluiten met "een en ander uiteraard behoudens de derogerende werking van redelijkheid en billijkheid".

Maar wanneer je het iets algemener wilt uitleggen, ontkom je er niet aan de zaak te versimpelen en bepaalde nuances weg te laten. Hoe ver moet je daarin gaan?

Waar ik in ieder geval mordicus op tegen ben, is een algemeen advies dat niet veel meer is dan een herhaling van het wetsartikel. Probeer eens uitleg te vinden over de zwarte en grijze lijst bij algemene voorwaarden bijvoorbeeld. De KVK volstaat met het kopiëren van 6:236 en 237. Het Juridisch Loket houdt het bij een korte samenvatting. Het Wetboek voor Jongeren geeft net te weinig informatie over het algemene geval maar wel mooie concrete voorbeelden. Ik zit zelf er ongeveer tussenin: lijstartikel herhalen en dan samenvatten of voorbeeld geven.

Hoe ver moet/mag/kun je gaan? Horen altijd drie slagen om de arm gehouden te worden, of mag je best stellig worden?

Arnoud

[MiriamvL]

Ook een leuke: uitleggen wat het recht inhoud op een sociale gelegenheid (en dat recht niet zo zeer een hele hoge gevangenisstraf betekend)..

Voor wat betreft het verstrekken van advies zou ik zeker de slag om de arm houden met betrekking tot de elementen die ter beoordeling van de rechter zijn... Bijv. dat "redelijkheid en billijkheid" ingevuld moet worden door de rechter maar dat op basis van de uitspraken zus & zo het in de lijn der verwachting ligt dat de rechter het op die wijze in zal vullen, maar dat jij natuurlijk niet voor de rechter kan spreken en er dus nooit 100 % zekerheid is over het resultaat, dat is tenslotte de waarheid...
_________________
If you've done nothing wrong, you've got nothing to fear. If you've something to hide, you shouldn't even be here.
We're concerned you're a threat..
We're moving to a situation, where your lives exist as information.
Pet Shop Boys - Integral

[tikSimone]

Je moet het zo simpel mogelijk maken, maar ook daarin kun je best genuanceerd zijn. Stellig mag je nooit zijn, tenzij je zelf de rechter bent. Maar je kunt bijvoorbeeld wel zeggen: "Garanties kan ik je natuurlijk nooit geven, maar in jouw geval verwacht ik zelf dat ....." blablabla. Of: "In dit soort gevallen zie je meestal dat ..." blablabla.

Kijk, aan de ene kant is het lastig om dingen te versimpelen, maar aan de andere kant: zo hebben wij het ook moeten leren van onze docenten. Het probleem ligt eerder bij dat je als jurist zo veel weet, dat je niet meer beseft dat dat voor die ander echt heel nieuw is en dat aan die persoon echt alle stapjes in klare taal beschreven moeten worden.

't Is net als wanneer je iemand bijvoorbeeld een bepaalde handeling in een van de Office-programma's moet uitleggen. Je doet die handeling (bijv. Word-document samenvoegen met een Excel-bestand) even klikklikklil, maar probeer het maar eens op papier te zetten voor iemand die niet handig is met Word en computers ......

In mijn strafrechttijd werkten we vrij veel met standaard tekstblokken, die je natuurlijk wel aanpast aan de client. Maar dan zet je bijvoorbeeld neer: "Er is een GVO, een gerechtelijk vooronderzoek, geopend. Dat betekent dat ..."

Maar ja, het is wel een punt van aandacht voor juristen. Ik heb ook wel eens de indruk dat mensen even door middel van hun taalgebruik neer willen zetten dat ze echt wel een goede advocaat zijn ofzo. Denk maar eens aan dat "Gaarne vernemend," .....brrrrrrr....
_________________
Nait soez'n, moar doun!

[bona fides]

De context waarin je de wet probeert uit te leggen lijkt me van groot belang. Tegenover een cliënt zul je voldoende slagen om de arm moeten houden, want anders kun je er later op worden afgerekend. Bij een meer sociale gelegenheid lijkt me dat minder verstandig, want dan ben je niet alleen een jurist, je praat ook nog zo!
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Arnoud Engelfriet]

Ik zou dat net andersom zien. Je cliënt verwacht van jou deskundigheid en een inschatting van de zaak. Je moet risico's aangeven, maar uiteindelijk wil de cliënt wel van jou een advies hoe hij nu verder moet gaan. Daar betaalt hij jou voor.

In dat voorbeeld van de algemene voorwaarden: je cliënt wil horen of zijn AV in orde zijn of niet. Aan een advies als "de rechter kan in een toetsing van uw voorwaarden aan de zwarte of grijze lijst besluiten tot vernietiging" heeft hij niets. Hoe groot is de kans van slagen? Klein, groot? Wat voor terugvalpositie stel je voor? Maar je moet hem wel iets concreets geven waar hij me aan de slag gaat.

En ja dan loop je het risico van een schadeclaim als het advies onjuist blijkt. Maar het is toch jouw werk om goede adviezen te geven?

Juist bij algemeen advies moet je m.i. meer slagen om de arm houden. Daar ken je de feiten (en wil je die vaak ook niet kennen) van het concrete geval niet, en moet je veel meer rekening houden met alternatieven. Daar worstel ik dus mee in mijn eerste post: hoe ver moet je gaan met die slagen? En welke moet je om je arm houden? Laat je extreme gevallen weg, of noem je die juist?

Ik heb hier ergens een Dilbert-stripje waar hij bij de bedrijfsjurist komt met een contract. Die zegt dan: "We kunnen dit niet tekenen, want we zouden kunnen worden aangeklaagd", waarop Dilbert zegt "Dat kan altijd!" en de jurist hem verwijt juridisch advies te geven zonder diploma's.

Arnoud

[bona fides]