|
Afdrukken Rechtenforum.nl -> Rechtsgeschiedenis |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 15:25—
|
Een aantal keer per jaar komen we met een aantal vrienden bij elkaar, om ons via lezingen en discussie te verdiepen in allerlei onderwerpen.
Binnenkort is het mijn beurt om een lezing te geven, en ik wil ze graag iets meer vertellen over het recht. Probleem wat ik tegenkom bij het afbakenen van een onderwerp, is dat er vele interessante onderwerpen en elementen zijn, maar dat die vaak nogal politiek getint zijn als je erover gaat disucissiëren. Mensenrechten, abortus, inkomensverdeling, het functioneren van de rechtspraak... dat zijn allemaal dingen waardoor mijn hart sneller voor mijn studie gaat kloppen, maar meer geschikt als gespreksonderwerp met een biertje erbij dan voor een lezing. Laatst heeft een ander een verhaal afgestoken over de ontwikkeling van het Christendom. Daarop inhakend lijkt het mij leuk om iets te vertellen over de ontwikkeling van het recht. Zeker als het lukt om dwarsverbanden te leggen tussen die twee en de invloed over en weer. Mijn vraag hier is tweevoudig: - hebben mensen goede tips voor boeken, websites of andere bronnen van informatie? Geschiedenis van het recht was een klein eerstejaars vak op de EUR. Ik wil me er voor de lezing graag in verdiepen, maar anderszijds heb ik ook tentamens enzo dus het moet wel praktisch blijven. - zijn er forummers met kennis van zaken en/of interessante meningen aanwezig die het leuk vinden hier inhoudelijk over van gedachten te wisselen? Uit de diepten van mijn geheugen haal ik terug in grote lijnen: - gewoonterecht verschillend per regio tot 200 n. Chr ofzo (verband met geloof: destijds (grieks) polytheïsme) - codificatie (door Justinianus ?) van het geldende recht in de INSTITUTEN (verband: optekening van het Nieuwe Testament, rond 300 n. Chr. was ongeveer 10% van het Romeinse rijk christelijk) - in de middeleeuwen gaan de Glossatoren aan de haal met de codex waardoor nieuwe interpretatie en discussie ontstaat (verband: de eerste en tweede reformatorische golf: afsplitsingen van de Katholieke kerk) -recente geschiedenis: codificatie Frans BW, legisme, meer contextuele toepassing |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 15:40—
Ik geloof dat in het Van der Pot o.a. beschreven staat hoe het concept (ik blijf et geloof ik maar naar je hoofd slingeren  ) soevereiniteit en verschillende maatschappelijk-verdragstheorieën zijn (voort)ontwikkeld als een soort van noodoplossing na de verschrikkelijke godsdienstoorlogen die in Europa gewoed hebben.
De kern van dat verhaal is zoiets als: Aangezien het aantal doden vanwege godsdienst enorm is, moeten we elkaar niet langer bevechten op die grondslag. Dit brengt mee dat de legitimatie van het recht niet langer in God gezicht kan worden en dat het Heilig Roomse Rijk ten onder gaat. Hoe kan je dan een fundament voor het recht vinden? Antwoord: Soevereiniteit. De vrede van Westfalen bracht tegelijk het einde van het Heilig Roomse Rijk (het heeft formeel tot 1806 bestaan, maar na die vrede was het eigenlijk alleen nog Duitsland en sloeg het bovendien conceptueel nergers meer op) en de introductie van soevereiniteit als leidend principe in de verhoudingen tussen de verschillen staten (wat op zich geloof ik ook een nieuw fenomeen was). De ontwikkeling van de staat hangt op deze manier erg samen met de ontwikkeling van het Christendom in Europa. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 16:49—
- Google ‘rechtsgeschiedenis’. - raadpleeg algemene werken, zoals: encyclopedieën, lexica, chronologisch overzichten en tabellen, atlas, biografische hulpmiddelen. - raadpleeg handboeken (kun je in een bibliografie vinden). - raadpleeg bibliografieën (eerst eventueel bibliografie van bibliografieën) voor literatuur. Hiervoor moet het onderwerp wel eerst zijn afgebakend of er moet een (voorlopige) probleemstelling zijn. Anders kun je geen titels selecteren. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 16:59—
Ehm... Googelen op 'rechtsgeschiedenis' levert niet echt iets specifieks op... 
|
Geplaatst: ma 07 mei 2007 17:18—
|
Hey Duch,
bedankt voor je antwoord. De soevereiniteit in het algemeen en de manier waarop we onze zaakjes (niet) geregeld hebben in Nederland zou inderdaad een zeer interessante invalshoek zijn van waaruit de ontwikkeling van het recht (beïnvloedt door religie) benaderd kan worden. Als jij daarover nog een keer college wilt geven, zorg ik voor wijn & hapjes 
Jet, ook bedankt voor de tips. Het gaat me er echter vooral om of mensen meer concrete tips hebben, dat scheelt ontzettend in het tijdrovende zoeken. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 17:20—
|
Ik wel daar best een keer een praatje over komen houden hoor. Bedoelde je dat serieus?
Overigens wordt dat dan niet van een enorm diepgravend niveau, maar, zegmaar, even iets dieper dan eerstejaars niveau en alles wat ik er zoal omheen weet. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 18:28—
Klopt. Misschien is het een idee iets te doen met de bekendste Nederlandse jurist die ooit geleefd heeft: Hugo de Groot. - aan het ontstaan van het volkenrecht als zelfstandige juridische discipline is zijn naam verbonden. - het rationalistische natuurrecht is verbonden met Hugo de Groot. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 18:30—
Ik vind van wel. Er zijn meer trefwoorden te verzinnen. Bijvoorbeeld 'christendom recht'. Google is je vriend. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 20:18—
Welke periode in de ontwikkeling van het Christendom werd in dat verhaal ongeveer besproken?
Ik weet niet of hier echt eenvoudig een verband valt te trekken. Justinianus was 500 n.Chr of zo en toen was het Christendom al een tijdje de staatsgodsdienst. Justinianus onderdrukte uiteraard de niet-Christenen. (Overigens, de Instituten was vooral een leerboek. De echte codificatie bestond uit de Codex en de Digesten.) |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 21:18—
|
Als je weer even heel snel alles in tijd en lijn scherp wilt krijgen kan ik je het hoorcollege van Zwalve aanraden (4 cd van ieder een uur). Het heet de Staat en zijn recht (gaat over de codificatie van het recht door de eeuwen heen) en is in de grotere bibliotheken te leen.
Waar je waarschijnlijk ook wel wat aan hebt is het hoorcollege Godsdienstfilosofie : een hoorcollege over religie tussen wonder en wetenschap / door Herman Philipse(8cd's van ieder een uur) Dat is dus wel even zitten. groet, jacq |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 23:42—
|
Misschien kun je het juist wat algemener maken door een koppeling te leggen tussen recht en religie? Actueel is natuurlijk de vergelijking tussen het westeuropese recht (nu en van oudsher) en het islamitisch recht. Dan zie je zo'n begrip als de talio mooi terugkomen en dat is ook weer leuk bijbels natuurlijk
Je zou een deelonderwerpje kunnen nemen, bijv. de vrouw in het recht / vrouwenrechten of een specifiek rechtsgebeid(je). Leuk om bijv. te vermelden dat de gehuwde vrouw pas sinds 1957 handelingsbekwaam is ... hihi... dat soort dingen. Het ligt er een beetje aan wat je precies wilt en hoe lang je lezing duurt voordat ik je een suggestie kan doen over bronnen. Het lijkt me in elk geval niet dat je in een uurtje door de christelijke rechtstraditie kunt scheuren. |
Geplaatst: di 08 mei 2007 9:14—
|
Ik hou aan +/- 1 uur lezing en daarna +/- 30 min. discussie.
Natuurlijk is het niet mogelijk in die tijd alles uitputtend te behandelen, maar ik heb ook niet de illusie dat ik zelf in zo'n korte tijd me alles eigen kan maken
Wederom is het zoeken naar balans: hoe trek je de grote lijn en waar ga je dieper op in? De eerdere Christendom-lezing was ook zoiets, en betrof het tijdsbestek van de komst van Jezus van Nazareth tot heden. 
Behalve enkele hoofdthema's was dit dan ook geen lesje inhoudelijk Christendom. Wat ik bijvoorbeeld interessant vind is te onderzoeken of en waar er een connectie is tussen de Reformatie en de ontwikkeling van het recht. Luther en Erasmus (en later Calvijn) stelden bijvoorbeeld dat een mens zelf tot God moet kunnen komen (in plaats van via een hiërarchisch systeem). Ligt hier een wortel van Soevereiniteit in tegenstelling tot legitimatie van het recht door God/Bijbel? Jacq, bedankt voor de tip over die hoorcolleges! Daar ga ik zeker achteraan. |
Geplaatst: di 08 mei 2007 9:50—
|
Heel precies weet ik het zo even niet, maar Luther en Calvijn hadden in ieder geval allebei een visie die 'het wereldlijke recht' loskoppelt van het 'goddelijke recht.' Beiden verbonden er andere consequenties aan, maar in die scheiding ligt wel de ontwikkeling die uiteindelijk een begrip als soevereiniteit mogelijk heeft gemaakt.
Voor de scheuring in de christenheid was het Heilige Roomse Rijk (volgens Jefferson Heilig, noch Rooms, noch Rijk  ) de goddelijk en wereldlijke overheid. Denk hierbij ook aan de investituurstrijd tussen keizer en paus. Pas met de gedachte dat wereldlijk gezag niet perse naar de Paus hoeft te luisteren wordt het mogelijk dat 'Frankrijk' bijvoorbeeld een ander gebied met eigen hoopgste wereldlijk gezag is dan 'Spanje' (voor zover die gebieden al zo heetten uiteraard).
De hoofdstukken 12, 2 en 3 uit het Van der Pot zijn in dit verband erg nuttig om te lezen (het beste in de laatste, 15e, druk want de hoofdstukken 2 en 3 zijn behoorlijk verbeterd. |
Geplaatst: do 10 mei 2007 19:59—
|
Hier kort wat steekwoorden:
- Romeinen koningen en keizers / consuls / de plebs en de patriciers / belangrijkheid interpretatie en pogingen tot verboden daartoe, etc. - Justinianus' codificatie. - Romeinen en Germanen - Versnippering van recht - Kanoniek recht en zogenaamd wereldlijk recht (Romeins recht) - Machtstrijd Paus Keizer (Kroning Karel de Grote) - Steeds na versnippering van recht de behoefte om te codificeren vergelijk de vele katholieke regels met het feit dat Luther en Calvijn terug gingen naar de tekst van de bijbel, zoals wij ook steeds terug moeten naar de tekst van de wet. - verdragstheorie / trias politica (montesqieu, Rousseau) - Tijd van de verlichting en het natuurecht (Hugo de Groot) - per land verschillend ontwikkeld: vergelijk gecodificeerd met de common law van Engeland. Het is redelijk willekeurig allemaal. Ik adviseer een samenvatting van het vak rechtsgeschiedenis te downloaden zodat je hier je houvast aan hebt. Dit kun je dan gebruiken om te bepalen welke boodschap en verhaalvorm jij kwijt wilt met aanvulling van je eigen kennis. Heb je hier wat aan? |
Geplaatst: do 10 mei 2007 21:51—
|
Zekers, thanx!
Ik ben op dit moment ook bezig met het leren van tentamens. Dus tot nu toe even geen nieuws. Maar ik ga zeker verder met de tips die hier zijn gegeven, en posten zo gauw ik wat concreters heb. Dat discussieert ook weer makkelijker dan algemene, losse flodders  .
Maar tot die tijd: keep shooting! EDIT: ik heb ook nog een leuk boekje liggen over rechtsgeschiedenis, dus dat moet ook maar eens uit het stof worden gehaald.
|
|
Rechtenforum.nl -> Rechtsgeschiedenis
Tijden zijn in GMT + 2 uur |
|
|
© 2003 - 2005 Rechtenforum.nl