Nemine contradicente
Moderator
Leeftijd: 45
Geslacht: 
Sterrenbeeld: 
Studieomgeving (BA): UvT
Studieomgeving (MA): UvT
Berichten: 2250
|
 Geplaatst: di 19 jul 2005 18:30 Onderwerp: Sleepnet door de privacy |
   |
|
| www.nrc.nl schreef: |
Een sleepnet voor privé-gegevens
Bijna geruisloos nam de Eerste Kamer een wet aan waardoor de overheid meer te weten kan komen over burgers.
AMSTERDAM, 18 JULI. Het onderzoek naar de spermavlekken op haar jurk, dat vond Monica Lewinsky niet het ergste. En ook niet dat de hele wereld te weten kwam welk spelletje zij en president Clinton speelden met sigaren. De allerergste schending van haar privacy, zegt Monica Lewinsky in haar biografie, is dat de openbare aanklager bij haar favoriete boekwinkel opvroeg welke boeken ze kocht. Het laatste boek was Vox, van Nicholson Baker, een boek waarin nogal wat pikante telefoonseksdialogen staan. Dat boek, zegt Monica Lewinsky, was het 'bewijs' dat ik altijd al een slet was.
De Wet bevoegdheden vorderen gegevens is op 5 juli, zonder stemming, door de Eerste Kamer aangenomen. Een hamerstuk. De wet geeft politie en justitie de bevoegdheid om gegevens over personen én hun handelen op te vragen bij instellingen. En de wet legt alle instellingen de plicht op de gegevens te bewaren en af te staan aan de politie als die daarom vraagt. Voor bankgegevens en telefoonverkeer waren al wetten. Nu is het ook mogelijk alles te achterhalen over iemands geslacht, gezondheid, polisnummers, vakantiebestemmingen, lidmaatschappen van sportclubs, gehuurde video's en: gekochte boeken.
Heel veel van dit soort informatie kan de politie nu ook al opvragen bij bedrijven, alleen gaat dat altijd op basis van vrijwilligheid. Edwin Mac Gillavry is aan de Rijksuniversiteit Groningen gepromoveerd op hoe bedrijven meewerken aan de strafvorderlijke verzoeken van politie. Heel goed, was zijn conclusie. ,,Bedrijven en politie hebben parallelle belangen. Als de politie aan een autoverhuurbedrijf of een bank gegevens vraagt van een vermoedelijke crimineel, spitsen ze hun oren. Een crimineel verhuur je liever geen auto, leen je geen geld uit.''
Het probleem van die vrijwilligheid, zegt Maurice Wessling van de burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom, is dat het bedrijf op de stoel van de rechter moet gaan zitten. ,,Levert een internetprovider wel gegevens over een klant als die verdacht wordt van kinderporno, en niet als die klant illegaal cd's kopieert?''
Bedrijven willen best gegevens leveren, ook al zeggen ze van niet, zegt hoogleraar stafrecht Ybo Buruma van de Katholieke Universiteit Nijmegen. ,,Maar ze zijn als de dood dat ze door hun eigen klanten aansprakelijk worden gesteld voor schending van de privacy.'' En dus werkten de bedrijven graag mee aan de wet die nu net door de Eerste Kamer is aangekomen.
Buruma: ,,Als ze verplicht zijn om gegevens te verstrekken, kan niemand ze meer wat maken.''
De wet wordt gezien als een nieuw wapen tegen terrorisme. Maar het wetsvoorstel is nog van voor de eerste terroristische aanslag in het Westen op 11 september 2001.
Ybo Buruma: ,,De politie wilde deze wet graag omdat het handig is voor de opsporing. Het argument dat de wet noodzakelijk is voor de opsporing en bestrijding van terrorisme, wordt nu lekker meegenomen.''
De wet is ook handig, zegt Buruma. ,,Vaak duikt er in een politieonderzoek naar een delict, door toeval of een tip een naam op. Er is een bomaanslag geweest, de naam van ene Pakistaanse Ali valt een paar keer. Dan wil je best weten of Ali vorig jaar nog met die beroemde explosievenexpert heeft gebeld.'' Buruma is geen true believer in privacy, zegt hij. ,,Ik wil best boeven vangen. Dan moet je niet te kinderachting zijn over je privacy.'' Maar, zegt hij, onderschat niet wat er op het spel staat. Want de politie kan ook de gegevens van Ali opvragen bij de bibliotheek. Buruma: ,,Dat vind ik al dubieuzer. Ik heb in het verleden het Anarchist Cookbook gekocht. Ben ik daarom een terrorist?'' Maar hij zegt ook: ,,Als nou bekend is dat een video regelmatig door perverse zedendelinquenten wordt gehuurd. Dan wil je het misschien wel weten.''
Buruma: ,,Het gaat niet om de tegenstelling tussen privacy en veiligheid.''
Mac Gillvry: ,,Waar het om gaat is: wie toetst en controleert de uitvoering van de wet.'' Hij noemt het voorbeeld van de Amerikaanse senator Edward Kennedy, die per abuis op de zwarte lijst was beland van passagiers die niet over Amerikaans grondgebied mogen vliegen. ,,Kennedy hoefde alleen de minister van justitie te bellen en het was geregeld.'' De politie, zegt Ybo Buruma, maakt ontstellend weinig werk van het bijhouden van de gegevens. ,,Daar hebben ze geen zin in. Maar gegevens verouderen. Iemand hoeft maar een keer te verhuizen en het arrestatieteam valt bij de verkeerde binnen. Er worden virtuele personen opgeslagen. Echte personen evolueren, maar dat wordt niet verwerkt in de databanken. En dat is wel zorgelijk. Eerlijk gezegd weet ik niet hoe we deze tovenaarsleerling in bedwang moeten houden.''
De Wet bevoegdheden vorderen gegevens is bedoeld om informatie te vinden over mensen die verdachte zijn van een misdrijf. Of, en dan komt het voor de meeste burgers misschien al wat dichterbij, om gegevens op te sporen van personen 'rondom' de verdachte. Minister Donner (Justitie) bereidt in Europa de volgende stap voor. Alle telefoon,- en internetgegevens ('verkeersgegevens') van alle burgers moeten een tot drie jaar worden bewaard.
Vooral de Britten willen haast maken met de bewaarplicht, na de terroristische bomaanslagen in Londen van anderhalve week geleden.
Ybo Buruma: ,,De impuls na elke niet voorkomen aanslag is dat de overheid meer bevoegdheden wil hebben. Wat onderschat wordt, is dat de overheid eigenlijk alles al mag. Er valt niks meer toe te voegen aan het Nederlands wettelijk stelsel. Als een ambtenaar zegt dat hij iets niet mag door de privacywetgeving, dan is dat een smoes.'' Je moet, zegt Buruma, tegen twee groepen zijn. De goedgelovigen, die zeggen dat al die extra bevoegdheden niet nodig zijn en dat het wel meevalt met de terreurdreiging. En tegen de moderne inquisitie van alles willen controleren. ,,En die rol is de overheid wel op zich aan het nemen.''
Het is een trend aan het worden, zegt ook Maurice Wessling van Bits of Freedom. De ene wet buitelt over de ander heen. ,,De overheid gebruikt geen vishengel meer om informatie te verzamelen, maar een sleepnet.'' Het net wordt heel wijd uitgeworpen, vindt ook het College Bescherming Persoonsgegevens. Het gaat verder dan zoeken naar specifieke informatie over een verdachte. ,,De grens met controle begint te vervagen.'' Maar, zegt onderzoeker Mac Gillavry, opsporing draait om het verzamelen van informatie. ,,De informatie is er. Je kunt niet zeggen: jullie mogen de hooiberg niet in, omwille van de privacy.''
De nieuwe bevoegdheden, zegt Maurice Wessling van Bits of Freedom, maakt de verleiding wel heel groot om die ook maar grootschalig te gebruiken. ,,Het ligt voor de hand om als eerste stap in een politieonderzoek, eerst even alle namen die je tegenkomt door de machine te halen'' En als straks alle gegevens van alle burgers beschikbaar zijn, dan komt, denkt hij, de bevoegdheid om daarin vrij te zoeken vanzelf. ,,Dan kan de politie niet alleen kijken welk boek deze verdachte persoon heeft gelezen, maar ook: welke personen hebben dit boek gelezen.''
|
_________________
Legere Iudicare Reparare |
|
