Gebruikersnaam:   Wachtwoord:   Gratis Registreren | Wachtwoord vergeten?
Rechtenforum.nl
Rechtenforum.nl Rechtenforum.nl
 
Controle paneel
Registreren Registreren
Agenda Agenda
Help Help
Zoeken Zoeken
Inloggen Inloggen

Partners
Energie vergelijken
Internet vergelijken
Hypotheekadviseur
Q Scheidingsadviseurs
Vergelijk.com

Rechtsbronnen
Rechtspraak
Kamervragen
Kamerstukken
AMvBs
Beleidsregels
Circulaires
Koninklijke Besluiten
Ministeriële Regelingen
Regelingen PBO/OLBB
Regelingen ZBO
Reglementen van Orde
Rijkskoninklijke Besl.
Rijkswetten
Verdragen
Wetten Overzicht

Wettenbundel
Awb - Algm. w. best...
AWR - Algm. w. inz...
BW Boek 1 - Burg...
BW Boek 2 - Burg...
BW Boek 3 - Burg...
BW Boek 4 - Burg...
BW Boek 5 - Burg...
BW Boek 6 - Burg...
BW Boek 7 - Burg...
BW Boek 7a - Burg...
BW Boek 8 - Burg...
FW - Faillissement...
Gemw - Gemeente...
GW - Grondwet
KW - Kieswet
PW - Provinciewet
WW - Werkloosheid...
Wbp - Wet bescherm...
IB - Wet inkomstbel...
WAO - Wet op de arb..
WWB - W. werk & bij...
RV - W. v. Burgerlijk...
Sr - W. v. Strafrecht
Sv - W. v. Strafvor...

Visie
Werkgevers toch ...
Waarderingsperik...
Het verschonings...
Indirect discrim...
Een recht op ide...
» Visie insturen

Rechtennieuws.nl
Loods mag worden...
KPN bereikt akko...
Van der Steur wi...
AKD adviseert de...
Kneppelhout beno...
» Nieuws melden

Snellinks
EUR
OUNL
RuG
RUN
UL
UM
UU
UvA
UvT
VU
Meer links

Rechtenforum
Over Rechtenforum
Maak favoriet
Maak startpagina
Mail deze site
Link naar ons
Colofon
Meedoen
Feedback
Contact

Recente topics
VA loan rates ...
180-dagen rege...
reparatiehuwel...
Res Nullius ?
proces verbaal...

Carrière
Boekel De Nerée
CMS DSB

Content Syndication


 
»
Voorwaarts met het aansprakelijkheidsrecht
Geplaatst: vr 08 dec 2006 17:50
Auteur: Prof. mr. Ton Hartlief
Visie  Attendeer mij op nieuwe reacties op deze visie  Maak favoriet  Printvriendelijk  E-mail vriend(in)  Download als PDF
ma 04 dec 2006 0:15 Regelgeving inzake piraterij bevat valkuilen  zo 04 feb 2007 23:05 To be or not to be bevoegd

Bij rechtsvorming op het terrein van het aansprakelijkheidsrecht gaat de aandacht vooral uit naar ontwikkelingen in de rechtspraak. De Hoge Raad heeft het voortouw en meer dan op andere terreinen ook de ruimte. Dat heeft veel te maken met plaats en betekenis van de zorgvuldigheidsnorm, die nu eenmaal door de rechter wordt geformuleerd. Natuurlijk leidt de Hoge Raad niet helemaal de dans; het zijn partijen die de rechtsstrijd bepalen en derhalve ook welke vragen worden voorgelegd, maar of de Hoge Raad 'toehapt', moet dan nog worden afgewacht. De Hoge Raad ziet zichzelf primair als derde instantie en 'doet' rechtsontwikkeling 'erbij'. Zij verloopt aldus met horten en stoten. De Hoge Raad is afhankelijk van hetgeen hem wordt voorgelegd en op welk moment dat gebeurt. Als hij dan al van plan is ontwikkeling te geven aan het recht, stuit hij op zijn eigen beperkingen. Een systeem opbouwen, denk aan de bescherming van ongemotoriseerden in het verkeer, valt hem zwaar, omdat hij nu eenmaal niet alles meteen kan overzien en voorzien, geen wetgever is, de tijd en ondersteuning ontbeert die deze wel heeft. Dit neemt niet weg dat hij mooie dingen voor de mens heeft gedaan (50%-regel bij art. 185 WVW, proportionele aansprakelijkheid).

Het is aantrekkelijk te weten waar we staan en waar het heen gaat. Handelt de Hoge Raad volgens een masterplan of is het meer de vraag waar hij zin in heeft? Waarschijnlijk zit het daar ergens tussen in, ligt er althans geen uitgewerkt 'op de hei' totstandgebracht meerjarenplan aan zijn arresten ten grondslag en is het dus eerder ad hoc wat er gebeurt, zij het natuurlijk niet in het luchtledige. Het kader waarbinnen de Hoge Raad werkt, is van een ander, de wetgever, en diens producten zijn ook niet altijd een hoogtepunt van 'systeemconsistentie'. Bovendien doet de tijd de context veranderen (hoog- of laagconjunctuur, hypes in recht (Europeanisering, constitutionalisering) en politiek (claimcultuur)), hetgeen consequenties heeft voor de wijze waarop bestaande regels worden uitgelegd en toegepast.

Van de rechtspraak van de afgelopen jaren springt een enkel spectaculair arrest in het oog. Ik denk aan Wrongful life (HR 18 maart 2005, RvdW 2005, 42). Toch lijkt behoedzaamheid troef. In die sleutel staat de reeks arresten over 'gewone' arbeidsongevallen waarin het karakter van schuldaansprakelijkheid van art. 7:658 sterk wordt benadrukt, de arresten over de aansprakelijkheid van personen waarin art. 6:76 en 6:171 restrictief worden uitgelegd (HR 14 juni 2002, NJ 2002, 495 Geldnet/Kwantum en HR 21 december 2001, NJ 2002, 75 Delfland/Stoeterij) en zeker ook de arresten over toezichthoudersaansprakelijkheid (HR 7 mei 2004, NJ 2006, 281 Linda en HR RvdW 2006, 941 Vie d'Or). In dezelfde periode heeft de Hoge Raad echter nieuwe ontwikkelingsgebieden op de agenda gezet: zo kunnen art. 7:658-normen doorwerken bij andere aansprakelijkheden zoals die van een producent (HR 25 november 2005, RvdW 2005, 130 Eternit) en heeft hij aansprakelijkheid van een bank aangenomen jegens anderen dan haar cliënten, derden dus (HR 23 december 2005, NJ 2006, 289 Safe Haven). Zit hier enig systeem in? Mijn indruk is dat de Hoge Raad inderdaad terughoudend is, doch nog steeds bereid om stappen te zetten wanneer de nieuwe aansprakelijkheid goed in het wettelijk systeem past - zoals in wezen bij 'wrongful birth' en 'wrongful life' het geval is ('technisch' mogelijk, buiten-wettelijke argumenten hebben beperkt draagvlak) - of wanneer zij duidelijk in verlengde ligt van zijn eigen rechtspraak zoals in de bancaire casus (HR 9 januari 1998, NJ 1999, 285 Bank/ten Bos). De arresten omtrent de toezichthouder suggereren bovendien dat de Raad geen moeite heeft met een omvangrijke aansprakelijkheid, zolang zij maar te voorzien is en af te bakenen. Ook dat is een belangrijk gezichtspunt.

We zijn uit de hausse van de jaren '90 toen de ontwikkelingen heel sterk in het teken van uitdijing stonden, doch nog altijd boeken we 'vooruitgang'. Want laten we wel zijn, nog steeds gaan we onmiskenbaar 'voorwaarts': nog immer zijn in de rechtspraak, gegeven dat claimanten geen belang hebben bij een stap terug, alleen maar pogingen aan de orde om het aansprakelijkheidsrecht 'uit te breiden'. Niet al deze verzoeken worden gehonoreerd en op sommige terreinen maakt de Hoge Raad pas op de plaats, doch van daadwerkelijke achteruitgang is geen sprake. Ik ken geen voorbeelden waarin hij op zijn schreden terugkeert en niet-aansprakelijkheid afkondigt waar voorheen aansprakelijkheid aan de orde was. Ook de doctrine is eigenlijk alleen geïnteresseerd in uitbreiding van het bereik en verbetering van de werking van het aansprakelijkheidsrecht. Van enige afstand lijkt het patroon aldus: rechtsontwikkeling is vooruitgang, vooruitgang is verbetering, verbetering is groei. Wij hebben een natuurlijke neiging ontwikkelingen 'door te trekken', grenzen op te zoeken, obstakels weg te werken, systemen open te breken. Aan het vergoedingsfront trachten we hindernissen op te ruimen (causaliteitsproblemen, bewijsproblemen) en de voor vergoeding in aanmerking komende schade uit te breiden (verlies vrije tijd, inkomensschade naasten, schrik- en affectieschade), terwijl aan het front van de gedragsbeïnvloeding wordt ingezet op verbetering van de effectiviteit van het aansprakelijkheidsrecht onder meer door heil te zoeken bij de 'behavorial economics', een nieuwe tak van sport die ook eerder tot meer dan minder aansprakelijkheid leidt. Verder kijken we nog naar de feilen van het systeem: de toegang tot het (aan?sprakelijkheids)recht kan beter, obstakels in het schaderegelingsproces moeten worden verwijderd. Het is natuurlijk niet gezegd dat deze doctrinaire plannen en inzichten allemaal invloed zullen hebben op politiek en Hoge Raad. Het betekent wel dat de (aangezwengelde) ontwikkelingen, hoe schokkerig ook, per saldo alle in dezelfde richting wijzen: uitbreiding van het bereik en intensiever gebruik van het aansprakelijkheidsrecht, meer claimanten, meer claims. Iedere poging als zodanig wordt met de beste bedoelingen gedaan, de wereld zou er beter van moeten worden, maar realiseren wij ons werkelijk dat we aldus afstevenen op een maatschappij waarin het aansprakelijkheidsrecht almaar aan belang wint? 'Voorwaarts met het aansprakelijkheidsrecht', op weg naar een betere samenleving?

Prof. mr. Ton Hartlief is hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit Maastricht

T. Hartlief, 'Voorwaarts met het aansprakelijkheidsrecht', NJB 2006-44


Visie | Een visie insturen | Maak favoriet | E-mail vriend(in) | Download als PDF
ma 04 dec 2006 0:15 Regelgeving inzake piraterij bevat valkuilen  zo 04 feb 2007 23:05 To be or not to be bevoegd
Meer visies
Reacties
Plaats reactieGeplaatst: ma 30 apr 2007 9:58 door hantronics
Een mooi overzicht, maar wel onduidelijk als het om concrete gevallen gaat. We gaan voorwaarts, er is een richting, maar ff concreet: wat impliceert dit dan; ps. ik ga niet alle genoemde jp opzoeken, ik verwacht dat een zeer korte samenvatting als illustratie in het stuk staat.
Ga zo door.


Agenda 


Home | Over Rechtenforum.nl | Agenda | Visie | Downloads | Links | Mail deze site | Contact

Sites: Rechtennieuws.nl | Jure.nl | Maxius.nl | Parlis.nl | Rechtenforum.nl | Juridischeagenda.nl | Juridica.nl | MijnWetten.nl | AdvocatenZoeken.nl

© 2003 - 2018 Rechtenforum.nl | Gebruiksvoorwaarden | Privacyverklaring | RSS feeds