De Holding B.V. is een Nederlandse onderneming, gevestigd in Zevenaar. De Holding B.V. heeft met de Belgische onderneming Bouw N.V. op 25 oktober 2002 een overeenkomst gesloten. Deze overeenkomst houdt in dat de Bouw N.V. een tweetal licenties verkrijgt op softwarepakketten van de Holding B.V. Daarnaast wordt een onderhoudscontract gesloten. In de licentieovereenkomst is vermeld dat "op al onze overeenkomsten en transacties (..) onze Algemene voorwaarden van toepassing (zijn), zoals gedeponeerd bij de KvK Arnhem".
Een aantal facturen van de Holding B.V. aan Bouw N.V. blijven onbetaald, dus de Holding B.V. vordert bij de rechtbank Arnhem, sector Kanton, de betaling van de openstaande facturen.
De vraag is of de Nederlandse rechter wel bevoegd is om van het geschil kennis te nemen. Het betreft immers een geschil waarbij een Nederlandse onderneming is betrokken, maar ook een Belgische onderneming.
Algemene voorwaarden
De Holding B.V. doet een beroep op haar algemene voorwaarden. In die voorwaarden is een forumkeuzebeding opgenomen op grond waarvan de rechtbank Arnhem, sector Kanton, bevoegd is. Bouw N.V. stelt dat de algemene voorwaarden haar niet bekend zijn.
De kantonrechter oordeelt, met verwijzing naar artikel 233 onder b van boek 6 Burgerlijk Wetboek, dat een gebruiker van algemene voorwaarden deze voorwaarden aan de wederpartij een redelijke mogelijkheid moet bieden van de inhoud kennis te nemen. In het algemeen dient een gebruiker van algemene voorwaarden deze voorwaarden uiterlijk op het moment dat de overeenkomst wordt gesloten aan de wederpartij ter hand te hebben gesteld, tenzij dit redelijkerwijs niet mogelijk is.
De algemene voorwaarden zijn niet ter hand gesteld. Het is de kantonrechter ook niet gebleken waarom ter hand stelling redelijkerwijze niet mogelijk was. De kantonrechter concludeert dus dat de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn.
Brussel I-verordening
In de Brussel I-verordening wordt de vraag aan de orde gesteld welke rechter bevoegd is en dus in welke lidstaat een persoon of onderneming voor de rechter kan worden gedaagd. Voor verbintenissen uit overeenkomst geeft artikel 5 lid 1 twee regels, sub a en sub b, die niet allebei toepasselijk kunnen zijn. Bouw B.V. heeft gesteld dat de Nederlandse rechter niet bevoegd is en heeft daarbij een beroep gedaan op artikel 5 lid 1 sub a van de Brussel I-verordening, de verordening 44/2001/EG.
Artikel 5 lid 1 sub a geeft de regel dat ten aanzien van verbintenissen uit overeenkomsten het gerecht van de plaats waar de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt, is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd bevoegd is. Bouw N.V. stelt dat de Belgische rechter bevoegd is omdat de licentieovereenkomst in België is uitgevoerd, mede omdat de leveringen aan Bouw N.V. in België hebben plaatsgevonden.
De kantonrechter oordeelt - in een merkwaardige zin - dat de overeenkomst - in ieder geval niet - op het kantoor van Holding B.V., Zevenaar, is uitgevoerd, omdat
daar het verlenen van de licentie tot stand is gekomen. Het is onduidelijk wat de rechter hiermee heeft bedoeld te zeggen.
De kantonrechter is verder van oordeel dat niet artikel 5 lid 1 sub a van de Brussel I-verordening op het verlenen van een licentie van toepassing is, maar artikel 5 lid 1 sub b. Dit artikel schrijft voor dat geschillen die de koop en verkoop van
roerende lichamelijk zaken betreffen, moeten worden ingesteld voor de het gerecht van de lidstaat waar de 'lichamelijke roerende zaken' volgens de overeenkomst geleverd worden of geleverd hadden moeten worden.
Even lijkt het oordeel van de kantonrechter de implicatie in te houden dat een licentie wordt aangeduid als een lichamelijke onroerende zaak. Nadere bestudering wijst uit dat de kantonrechter bij de licentieovereenkomst ook de levering van de softwarepakketten heeft betrokken. En omdat de softwarepakketten zijn afgeleverd in België en België ook de plaats is waar de overeengekomen licentievergoeding moet worden betaald, is de Belgische rechter bevoegd.
De Nederlandse rechter is
onbevoegd.
mr. Marieke Coumans is werkzaam bij bij De Gier | Stam & Advocaten.