UvA tentamenvraag over geheimhouding advies Raad van State

[ella]

Op het tentamen constitutioneel recht (UvA) werd gevraagd of de regering een negatief advies van de Raad van State over een wetsvoorstel geheim mag houden.

In het normantwoord staat: "publicatie van het advies is wettelijk voorgeschreven op het moment dat het voorstel bij de TK wordt ingediend, art. 25a, lid 2, 1e liggende streepje, Wet op de Raad van State (behoudens de uitzonderingen in lid 4)."

Nu zou ik willen weten of een protest tegen deze vraag/normantwoord succesvol kan zijn op de volgende grond: dat art. 25a Wet RvS deze verplichting niet AAN DE REGERING oplegt ?

[Arnoud Engelfriet]

Artikel 25a lid 1 draagt de zorg voor het openbaar maken op aan "onze minister wie het rechtstreeks aangaat". Inderdaad, heel formeel ligt de plicht niet bij regering als zodanig maar bij de betreffende minister.

Maar een groep kan iets niet geheim houden als een van hun leden de plicht heeft om het te publiceren. Zou ik zeggen.

Arnoud

[ella]

Wil je dan ook zeggen: de familie Engelfriet moet in de gevangenis, want Arnoud heeft een moord gepleegd ?!

[Arnoud Engelfriet]

Ik zie niet wat dat met mijn antwoord te maken heeft. Maar probeer het vooral met zo'n reactie bij de examencommissie zou ik zeggen.

Arnoud

[ella]

Het is mij helaas niet duidelijk of je tweede volzin ironisch is.

Wat betreft je eerste volzin: in je eerste reactie redenereer je alsvolgt:

(1) de minister is verplicht X te doen;
ergo (2) de regering is verplicht X te doen.

Deze redenering is volgens mij net min valide als de redenering

(1*) Arnoud moet in de gevangenis;
ergo (2*) de familie Engelfriet moet in de gevangenis.

[bona fides]

Hoe luidde jouw antwoord? Was het een meerkeuzevraag?

In de grond die je zelf aanvoert zie ik niets. Wellicht wordt het strikt genomen dan aan de betrokken minister opgelegd, die minister maakt gewoon deel uit van de regering. Precies zoals Arnoud aangeeft.

[arizona]

Ella ik ben met jou eens dat de tentamenvraag onzorgvuldig geformuleerd is. De minister mag dan deel uitmaken van de regering, dat betekent nog niet dat in formele zin een verplichting die rust op een minister, rust op de regering. Materieel c.q. praktisch gezien klopt het misschien (de regering "kan" het niet geheim houden want de minister is nu eenmaal onderdeel van de regering) maar formeel, strikt juridisch volgens mij niet (formeel "mag" "de regering" het best > en dat was de tentamenvraag). Op een tentamen rechten mag je m.i. juridisch zuivere vragen verwachten en juridisch zuivere antwoorden geven.

[Duch]

Ik heb even geen tijd om de betreffende bepalingen door te lezen maar als jullie begrijp is helder dat de verplichting op een minister berust en is de vraag of dat betekent dat de regering daarmee die plicht ook heeft.

Er valt iets voor te zeggen dat als een minister openbaar moet maken de regering dat geheim mag houden. Maar daar wordt het wel een erg formele en vreemde redenering van. Immers, als de verplichting op de minister berust is het kennelijk ook de minister die (individueel) moet besluiten tot openbaarmaking. Dat zou op zijn beurt betekenen dat de regering niets te maken zou hebben met geheimhouding dan wel openbaarmaking, en dus zou de vraag dan zijn: mag de regering besluiten iets geheim te houden, terwijl zij formeel niet beslist over geheimhouding dan wel openbaarmaking.

Als dat de vraag zou zijn, dan zou het antwoord nee moeten zijn. Immers, als de regering ergens niet over gaat, kan zij ten aanzien van dat onderwerp ook geen besluiten nemen.

Het normantwoord is dus: Nee, er is een plicht tot openbaarmaking. Het hier gepresenteerde alternatieve antwoord is: Nee, de regering gaat niet over dit soort besluiten aangezien het inidividuele ministers zijn die die beslutien moeten nemen.

Ik zou zeggen dat je een kans zou maken als je bezwaar maakt. Maar dan moet je wel heel erg zeker weten dat de regering geen bevoegdheid heeft het bedoelde besluit te nemen, en de verplichting zich uitsluitend tot individuele ministers richt.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[bona fides]

Om te beginnen vraag ik me af of we de precieze formulering wel kennen. Maar laten we aannemen dat het inderdaad was "Mag de regering een negatief advies van de Raad van State over een wetsvoorstel geheim houden?", in de vorm van een open vraag.

Als de student bij bestudering van de vraag en de wet inderdaad op de gedachte komt dat een strikt taalkundige interpretatie (een juridische interpretatie zou ik dat hier niet willen noemen) het antwoord "nee" op zou leveren, dan mag van de student wel op zijn minst worden verwacht dit toe te lichten.

Als ella de juiste wettelijke bepalingen heeft gevonden en deze in voldoende mate heeft toegelicht, en beargumenteerd heeft waarom volgens haar het antwoord op de vraag "nee" moet luiden, omdat minister en regering niet hetzelfde zijn, dan dan heeft ze zeker punten verdiend.

De vraag is of dit het geval is. Mijn interpretatie van ella's vraag hier is dat ze de vraag ongeldig wil laten verklaren (dwz iedereen krijgt alle punten, ongeacht het eigen antwoord) op de grond dat strikt taalkundig op het normantwoord iets valt aan te merken.

Zo'n protest zou uiteraard kansloos zijn.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[ella]

Aan Bona Fides:

De open tentamenvraag luidde min of meer als volgt: mag de regering een negatief advies van de RvS geheimhouden?

En mijn inzet heb je correct geformuleerd: de vraag ongeldig verklaren en alle studenten de maximale score toekennen.

Waar ik echter bezwaar tegen maak, is jouw stelling dat dit op STRIKT TAALKUNDIGE gronden gebeurt.

Ik meen dat het onderscheid tussen "de minister is verplicht X" en "de regering is verplicht X" eerder een juridisch onderscheid is dan een strikt taalkundig.

Aan Duch: hieronder is het relevante gedeelte van art. 25a Wet RvS. Kun jij hieruit opmaken of aan de regering een verplichting wordt opgelegd?

Artikel 25a

1. Onze Minister wie het rechtstreeks aangaat draagt zorg voor het openbaar maken van

a. adviezen van de Raad, door Ons gevraagd,

b. voordrachten en andere voorstellen Ons gedaan ingevolge artikel 16.

2. Openbaarmaking van de adviezen, bedoeld in het eerste lid onder a, geschiedt te zamen met openbaarmaking van de aan de Raad voorgelegde tekst, voor zover daarin wijzigingen zijn aangebracht nadat het advies is gevraagd, en van het nader rapport aan Ons. Zij heeft plaats voor wat betreft

- adviezen over door Ons ingezonden voorstellen van wet: gelijktijdig met de inzending daarvan aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal; [...]"

[bona fides]

[Machiel]

Beste mensen, volgens mij zit het zo:

Adviezen van de Raad van State zijn, behoudens uitzonderingen, van rechtwege openbaar. Dat is een gevolg van de Wet op de Raad van State, waar ook exact wordt aangegeven wanneer die openbaarheid aanvangt. Het (doen) openbaar maken is dus geen bevoegdheid maar het mogelijk maken (faciliteren) van een wettelijke verplichting. Dat is in beginsel de verantwoordelijkheid van de regering als geheel - dus alle ministers, al was het maar om te zorgen dat de verantwoording niet bij de Koning terecht komt, als lid van de regering en voorzitter van de Raad van State - maar om te voorkomen dat de ministers elkaar gaan aankijken en dingen of niet of dubbel gebeuren, zegt de Wet op de RvS dat de minister die het meest met het onderwerp is verbonden artikel 25a WRvS moet uitvoeren. Hij of zij krijgt hier dus geen bevoegdheid maar een opdracht.

Zou de betreffende minister verzuimen dan spelen twee zaken een rol:
- de stukken zijn inmiddels vanzelf openbaar geworden, juridisch gesproken, want daar is geen handeling of besluit voor nodig. Ze zijn alleen voor de burger nog niet feitelijk beschikbaar of ontsluitbaar gemaakt. Maar via een WOB-verzoek kunnen ze zonder meer worden opgevraagd, tenzij de WOB een uitzondering maakt, zie link met art. 25a, 4de lid onder a, WRvS.
- de minister-president zal als voorzitter van de ministerraad (zie art. 45 Grondwet) de betreffende minister er op aan moeten spreken de openbaarmaking alsnog ter hand te nemen en ultimo een andere minister of zijn ambtenaren van AZ gelasten dit alsnog te doen.

Mag de Regering nu afzien van openbaarmaking?

Nee, natuurlijk niet, tenzij dit volgt uit een uitzondering in de Wet (of de WOB). Bovendien heeft een dergelijk taakverzuim juridisch geen gevolg, want de WRvS geeft duidelijk wanneer de stukken (vanzelf) openbaar zijn geworden. Als er een WOB-verzoek binnenkomt en de WOB zelf biedt geen weigeringsgrond, dan moeten de stukken alsnog geleverd worden.

Een mooi voorbeeld van hoe subtiel dit ligt is art. 25a, 4de lid onder b, WRvS. Een advies dat zonder meer instemmend is (een zogenaamd "blanco advies") hoeft niet actief openbaar gemaakt te worden, het heeft immers nauwelijks toegevoegde waarde. Maar het is wel openbaar: als een burger toch perse inzage wil hebben dan biedt de WOB geen grond om toezending tegen te houden.

MAAR: let op, de vraag is: mag de regering adviezen van de RvS geheim houden, en dat is iets anders dan al dan niet artikel 25a WRvS uitvoeren (al dan niet actief bekendmaken, gevolg geven aan de al bestaande juridische openbaarheid).

Tja: dat kan eigenlijk bijna nooit. Ten eerste: het is absoluut onvoorstelbaar dat de regering (of een minister daaruit) zou ontkennen dat er een advies van de Raad van State bestaat. Ten tweede: erkennen dat er een advies is, maar dit actief geheim houden/afschermen, kan alleen als artikel 10 van de WOB dit toestaat.
_________________
Liberae sunt nostrae cogitationes! - Cicero -

[Duch]

Ik kan het uit de bepaling niet rechtstreeks opmaken. Inmiddels heb ik wel het vermoeden dat de regering de normadressaat is en niet de minister. Het is immers de regering die het advies vraagt en ik zou het heel vreemd vinden als vervolgens een minister besluit over openbaarmaking.

Ook strikt juridisch valt een sterke aanwijzing te vinden voor die interpretatie. Art. 15 Wet RvS stelt immers zoiets als 'Wij vragen adies over...'. 'Wij' moet hier worden gelezen als de koning. Aangezien het de (constitutionele) koning is die advies vraagt, en die verplichting gericht is aan 'Wij/Ons', moet 'Onze minister' uit art. 25a op dezelfde manier gelezen worden.

Wat er zo bezien staat is: Wij (de koning) vragen advies, onze minister (de eerstverantwoordelijke minister) draagt zorg voor openbaarmaking. Zoals ik de artikelen nu bij elkaar heb lijkt art. 25a eerder de minister aan te wijzen die een verplichting moet uitvoeren, dan dat die een verplichting schept.

Maar ik moet nu weg. Wordt vervolgd dus.

Overigens ben ik van mening dat het juridisch relevant is een onderscheid te maken tussen verplichtingen en bevoegdheden van de regering en die van een minister.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[Arnoud Engelfriet]

[Duch]