Hoe democratisch is Nederland?

Floriaan · Geslacht: Studieomgeving (BA): EUR Berichten: 147

@Duch:

Betekenis van een woord ontlenen aan de Van Dale en aan een dissertatie onder promotorschap van Ballin lijkt me in eerste instantie best legitiem Applause

. Het neemt trouwens niet weg dat in mijn Van Dale onder hetzelfde woord staat ‘onbeperkte heerschappij’ en ‘door een autocraat geregeerd land’. Hoe dan ook, ‘autocratie van de meerderheid’ is naar mijn idee nog steeds een antinomie; bij een autocratisch stelsel is de macht volgens mijn bronnen toch echt per definitie geconcentreerd bij één machthebbende oftewel een selecte groep van enkelingen – de absolute concentratie en centralisatie van macht is het typische. Als deze absolute en centraliseerde macht dan plotseling toch blijkt te liggen op het meest brede vlak dat voorstelbaar is, namelijk de meerderheid, dan gaat het dus m.i. in wezen juist niet om concentratie en centralisatie (wat overblijft is onder omstandigheden wel het dictatoriale karakter van deze macht, maar dat is wat anders). Ik denk daarom ook dat Van Houten ermee eerder bedoelde ‘dictatuur van de meerderheid’ – in elk geval begrijp ik dat jij er een zulke betekenis aan geeft. Hoe dat ook verder zij, als met ‘autocratie van de meerderheid’ wordt bedoelt aan te geven dat de meerderheid van het volk de soeverein is, dan komt dit ook overeen met mijn idee van een werkelijke democratie.
En eens te meer over Madison; inmiddels kunnen we gelukkig constateren dat de historie heeft aangetoond dat hetgeen hij zo’n twee eeuwen geleden zei m.b.t. directe democratie, niet alleen niet opgaat, maar dat de directe democratie in tegendeel een buitengewoon succesvol staatsbestel is gebleken. Overigens kon Madison volgens mij met zijn opmerking maar aan een antecedent refereren; een radicale directe democratie heerste op het moment van zijn opmerking zoveel ik weet pas een keer eerder, namelijk weer rond tweeënhalve millennia eerder in Griekenland. Wat zou hij met ‘they’ nog meer kunnen hebben bedoeld – is mij het bestaan van andere historische directe democratieën ontgaan?
Uiteraard heb je gelijk met je opmerking dat democratie en non-discriminatie niet logischerwijs met elkaar verbonden zijn. Non-discriminatie hangt – zoals ik ook al opmerkte - inderdaad eerder samen met grondrechten dan met democratie. Maar dat de Nazi’s hebben aangetoond dat (Rousseau’s) directe democratie geschikt is om er in discriminatoire zin misbruik ervan te maken is een misverstand en simpelweg compleet bezijden de waarheid. Het is weliswaar zo dat de NSDAP democratisch aan de macht kwam, maar dat de daarna plaatsvindende holocaust etc. te wijten is aan een stelsel van directe democratie is volstrekt onjuist. Het tegendeel blijkt het geval te zijn: Anderhalve maand nadat Hitler in 1933 Reichskanzler werd, nam de Reichstag het zogenoemde Ermächtigungsgesetz aan dat de gehele legislatieve macht in handen van Hitler zelf, d.w.z. de Reichsregierung, legde. Alles wat aan ‘bestuur’ en ‘uitvoering’ volgde was dictatoriaal van aard en had met democratie niets meer te maken. Hooguit met indirecte democratie: Via democratische verkiezing kwam een regering aan de macht die daarna in volledige autonomie kon opereren. Hitler was dan ook voorstander van een systeem van indirecte democratie, zie hiervoor het volgende citaat (hoe dwaas (understatement) het ook moge zijn): “… En zo werd de democratie het instrument van dat ras dat zijn ware bedoelingen altijd in het duistere houdt. Alleen de Jood kan de lof zwaaien over zodanige instelling die vies en leugenachtig is zoals hijzelf. (…) In tegenstelling hiermee staat de ware Germaanse democratie, de vrije keuze voor een Führer, die de volledige verantwoordelijkheid voor alle beslissingen op zich neemt. In deze democratie zijn er geen referenda over allerlei zaken, maar beslist slechts één persoon, die dan verantwoordelijk is voor zijn beslissing met al zijn vaardigheden en zijn leven.” Dit bewijst eens te meer dat het gevaar van misbruik van democratie eerder ligt in machtsconcentratie (bij een persoon of een regering) dan in machtsspreiding (op het volk; via referenda en initiatieven) en derhalve eerder in indirecte democratie dan in directe democratie. Ik durf dan ook stellig te beweren dat de holocaust niet had plaatsgevonden indien Hitler de macht niet volledig aan zich had kunnen trekken en volksinitiatieven en referenda een instrument van inspraak door het volk waren gebleven. Mede daarom lijkt mij indirecte democratie geen goede zaak. Concentratie van macht is nu eenmaal een buitengewoon gevaarlijke kwestie, helemaal als het volk geen inspraak meer heeft. Maar goed, ik vrees dat jij en ik hierover definitief geen consensus kunnen bereiken.
En nog even over Schwarzenegger en belastingsverlaging via volksinitiatieven: Wat ik hierover weet, is dat een van de beloftes van Schwarzenegger in zijn campagne was, dat belastingen niet omhoog zullen gaan als hij gekozen werd. Zo erg vond hij het in elk geval niet, wat het volk qua belastingen eerder in initiatieven had bepaald (overigens is voor dit soort volksbesluiten over belastingen in Californie een 2/3-meerderheid nodig)...

Bij zowel oligarchie als ook autocratie is de macht geconcentreerd op een beperkte kring; de twee zijn synoniemen en doelen op hetzelfde (als ook autarchie en met wat andere connotaties ook plutocratie en aristocratie, monarchie hoort ook in het rijtje thuis).