Auteursrecht op overeenkomsten?

[Rikusu]

Is er iemand die weet of er auteursrecht rust op overeenkomsten, meer in het bijzonder algemene voorwaarden?

[bertvanloo]

Vast en zeker. Je mag leveringsvoorwaarden zonder toestemming niet zo maar overnemen als die van jou. Meestal zijn die gemaakt in opdracht van en voor rekening van een beroepsorganisatie. Dat zo maar overnemen wordt
natuurlijk niet zo gauw gemerkt. Overigens ben ik geen jurist maar fotograaf. U kunt hier dus geen rechten aan ontlenen.

[bolletje]

Het ondernemersblad "De Zaak" schrijft in het nummer van november 2007 dat ze hier veel vragen over krijgen. De geciteerde vraagsteller wil de algemene voorwaarden van zijn concurrent letterlijk overnemen en vraagt of dat kan.

De jurist van De Zaak geeft als antwoord: "Er is geen jurisprudentie bekend over auteursrecht op of intellectuele eigendom van de tekst van algemene voorwaarden, dus in die zin is kopiëren niet verboden." (Wel geeft het antwoordt aan dat het raadzaam is om de gekopieerde algemene voorwaarden dan op je eigen situatie toe te snijden: "(zo) kunt u voorkomen dat u bij eventuele geschillen onnodig in het zogenaamde grijze gebied terechtkomt.")

Dit bevreemdt mij allemaal nogal. Letterlijk kopiëren is toch een schending van het auteursrecht? Er is toch geen jurisprudentie nodig om een verbod geldig te laten zijn? Wat vinden jullie ervan?

[Arnoud Engelfriet]

De vraag is of er überhaupt wel auteursrecht op algemene voorwaarden zit. Als dat niet zo is, mag je het letterlijk kopiëren namelijk. Dat is de consequentie van "geen auteursrecht".

De gedachte in dit geval is dat juridische teksten puur zakelijk zijn en geen stempel van de maker (de jurist) dragen. Algemene voorwaarden zijn weliswaar geen literatuur, maar ik vind die stelling toch wat twijfelachtig. Ik ben soms een hele dag bezig met een uitsluiting van aansprakelijkheid of een goed geformuleerde verplichting voor mijn wederpartij. Waarom zit er op dit postje dat ik in 3 minuten tik wel auteursrecht maar op die clausule niet?

Een ander punt is dat we in Nederland nog wel de geschriftenbescherming hebben, die beschermt tegen letterlijke overname van een onpersoonlijk geschrift. Dat wil zeggen, een geschrift waar geen auteursrecht op zit. Dat is dus gek genoeg toch beschermd tot de auteur 70 jaar dood is.

Geschriftenbescherming beschermt alleen tegen (bijna) volledige overname van het hele geschrift. Daarom mag je dus de telefoongids niet zomaar overtypen en uitgeven. Maar geschriftenbescherming beschermt niet tegen gedeeltelijke overname. Dus dan mag je wel een leuke vrijwaringsclausule of strak geformuleerd boetebeding overnemen.

Arnoud

[bolletje]

De vraag die Arnout opwerpt over auteursrecht op juridische teksten kun je volgens mij zo benaderen:
* wetten, overheidsbesluiten, etc. + jurisprudentie: verdienen ruime verspreiding; de opsteller heeft geen redelijk belang bij het beperken van het gebruik (integendeel); de opsteller wordt betaald uit algemene middelen; dat zijn maatschappelijk valide redenen om ze copyright-vrij te willen hebben;
* algemene voorwaarden e.d. juridische teksten: verdienen weliswaar ruime verspreiding (men moet er gratis kennis van kunnen nemen); maar de opsteller kan alleen worden betaald door de markt, en heeft dus een belang bij het beschermen van zijn werk tegen onbetaald kopiëren.

Ben benieuwd naar aanvullende info + zienswijzen t.a.v. mijn eerste post. Zijn er wellicht toch wetsteksten of rechterlijke uitspraken inzake Alg. Voorw.?

[Arnoud Engelfriet]

Ehm, die redelijkheidstoets die jij nu doet wordt in het auteursrecht slechts in zeer uitzonderlijke gevallen erkend (b.v. het Scientology-arrest). De hoofdregel is: ik heb auteursrecht en jij hebt dus van het werk af te blijven, hoe groot jouw belang tot gebruik ook is. Wijs maar aan in de wet waar staat dat jij dit mag.

In LJN AZ9174 werd een verbod op letterlijk hergebruik van andermans algemene voorwaarden bevestigd. In LJN BA6405 werden delen uit andermans offerte hergebruikt, maar die waren zo zakelijk geschreven dat ze niet beschermd werden geacht. In LJN AV0526 werden bestekken (gedetailleerde projectomschrijvingen) niet auteursrechtelijk beschermd geacht, maar werd wel inbreuk op geschriftenbescherming aangenomen.

Arnoud

[bolletje]

Mede dank zij Arnout en wat zelfstudie begrijp ik het nu als volgt.
De Auteurswet (1912) beschermt de auteur van werken van letteren, kunst en wetenschap tegen kopiëren. De leer van de Geschriftenbescherming is daarop een uitbreiding: "Elk geschrift, of dat nu origineel is of niet, is auteursrechtelijk beschermd tegen kopiëren als de maker van het geschrift de bedoeling had het te publiceren." (citaat van www.iusmentis.com)
Inderdaad bevestigt arrest LJN AZ9174 (inz. par. 3.46) het auteursrecht op Algemene Voorwaarden (AV).
Omdat we AV niet kunnen rekenen tot werk van letteren, kunst of wetenschap (toch?), zal deze bescherming door de Auteurswet gebaseerd zijn op het leerstuk van de Geschriftenbescherming.
Nog andere visies op mijn conclusie?

[bona fides]

[Arnoud Engelfriet]

[bona fides]

[bolletje]

Aha, dus (pas!) in art. 10 komt een uitbreiding van de definitie, zodat alle geschriften onder de Auteurswet vallen, niet alleen werken van letterkunde, wetenschap of kunst (is dat wat men verstaat onder "persoonlijk stempel"?). Nou, dan zijn we met Alg. Voorw. gelijk klaar, zolang het geschriften zijn. Te meer daar art. 8 aangeeft dat een Vennootschap als auteursrechthebbende kan gelden.
Per saldo had het blad "De Zaak" (zie mijn post 1) het dus bij het verkeerde eind: (1) AV = beschermd door Aw; (2) er bestaat relevante jurisprudentie over auteursrechtelijke bescherming van AV.

[Arnoud Engelfriet]

Inderdaad. Ik zou echter weinig problemen verwachten met het copy&pasten van een leuk geformuleerd anticoncurrentiebeding. Je moet meestal toch zo veel verherbouwen voor je eigen contract dat je uiteindelijk hooguit het achterliggende idee overneemt. En dat mag

In Angelsaksische contracten krijg je vaak nog een hele partij extra riedels ("De kopjes boven de artikelen betekenen niets" blijft mijn favoriet), maar die zijn zo kort dat ik werkelijk niet zie hoe ik daar iets beschermds overneem.

Arnoud