|
Afdrukken Rechtenforum.nl -> Rechtsfilosofie en rechtstheorie |
Geplaatst: za 05 mei 2007 11:32—
|
De laatste tijd kom ik in arresten tegen dat de rechter door het nemen van een beslissing op de stoel van de wetgever/de politiek zou gaan zitten en dat dat niet mag. Begrijpelijk.
Echter, hoe werkt dat dan in de concrete casus? Want de rechter zou de wetgever kunnen adviseren regelgeving op een bepaald vlak te maken, maar voordat het zo ver is gaan daar natuurlijk wat jaren overheen. Hoe moet dat dan in de concrete casus? Blijft die dan maar open staan? Dat is toch in een aantal gevallen heel schrijnend of onredelijk? |
Geplaatst: za 05 mei 2007 12:31—
|
Die casus blijft niet open staan. De vordering wordt afgewezen of het bestreden besluit blijft in stand. Dus geen rechtsherstel.
In Auerbach oordeelde het EHRM dat de bevestiging door de Nederlandse rechter van een schending voldoende genoegdoening kan zijn. |
Geplaatst: za 05 mei 2007 18:22—
Zie over dit onderwerp ook het boekje 'Rechtersrecht' van Rijpkema en hoofdstuk 3 van mijn scriptie. 
Soms is een bepaalde beslissing nemen weliswaar schrijnend/onredelijk, maar minder erg dan de basisprincipes van de rechtsstaat om zeep helpen. Een mooie quote in die richting van Oliver W. Holmes: "This is a court of law young man, not a court of justice." |
Geplaatst: zo 06 mei 2007 1:30—
|
Lex semper loquitur
De wet spreekt altijd; de wet is altijd volledig, zij kent geen leemten. Er bestaat verder een verbod voor de rechter om geen recht te spreken. Uiteraard moet dit naar geldend recht. |
Geplaatst: zo 06 mei 2007 11:03—
|
Dat is wel zo, maar soms is dat lastig. In het strafrecht mag je bijv. niet analogisch redeneren. Toen de computercriminaliteit opkwam gaf dat toch wel een probleem als je iets wilde zeggen over het inbreken in andermans computer.
Of denk aan de moderne familieverhoudingen die zijn ontstaan en de rechten en verplichtingen die daar uit voortvloeien. En leemtes zijn er wel degelijk, anders was er geen behoefte aan nieuwe regelingen. |
Geplaatst: zo 06 mei 2007 11:45—
Dat is één. Strafbaar zijn alleen gedragingen waarop de wet uitdrukkelijk straf heeft gesteld. Ter bescherming van de burger tegen willekeurig overheidsoptreden gebeurt dit door nauwkeurig beschrijving van het strafwaardig gedrag in delictsomschrijvingen. Wat niet binnen zulk een delictsomschrijving valt, behoort straffeloos te blijven. De prijs die voor deze wijze van bescherming wordt betaald, is een zekere inflexibiliteit van het strafrecht: tegen lang niet elke laakbare gedraging biedt het een wapen. |
Geplaatst: zo 06 mei 2007 12:15—
|
De wet kent geen leemten in de zin dat de rechter altijd tot een beslissing moet en zal komen. De rechter kan dus bijvoorbeeld niet besluiten om de zaak maar aan te houden totdat een bepaalde wet is aangenomen.
De wet kent wel leemtes in de zin dat sommige dingen niet geregeld zijn zoals eigenlijk de "bedoeling" is. Maar dit is een vage uitspraak, want wie bepaalt die "bedoeling" als de wet het niet doet? |
Geplaatst: zo 06 mei 2007 12:52—
|
Het probleem is nou net dat de theorie die onder ons systeem m.b.t. de rechter ligt er vanuit gaat dat de wet altijd volledig en duidelijk is terwijl dat in de praktijk overduidelijk niet zo is. De wet bevat leemten en de rechter moet daar iets mee doen.
Tegelijkertijd moet de rechter enorm oppassen dat hij niet zijn eigen gevoel voor rechtvaaridgheid voor die van de wetgever plaatst. Hij mag dan goed geschoold zijn en veel ervaring hebben, beter weten wat rechtvaardg is dan de wetgever doet hij niet. Dat is zijn werk niet, en hij ontbeert de democratische legitimatie om door hem ervaren 'leemten' op te vangen als de enige reden daarvoor is dat hij een wet niet rechtvaardig vindt. Duitsland heeft daar wel een mooi credo voor: De rechter is onafhankelijk en slechts aan de wet onderworpen. |
Geplaatst: zo 06 mei 2007 13:02—
Hoe leg jij dat uit? Ik kan het lezen als: waar de wet een leemte kent, mag de rechter die naar eigen goeddunken invullen. |
Geplaatst: zo 06 mei 2007 13:43—
Leemtes zijn er enkel als je leemtes uitlegt als zaken die je anders geregeld zou willen zien maar die niet zo geregeld zijn. Zwart wit gezien was er geen leemte toen de computercriminatliteit opkwam. Het was simpelweg niet strafbaar. Dat was de regel. Dat wij een systeem hebben van wetgeving in de vorm van codificatie maakt dit zo. Mocht het overigens zo zijn dat een reeds bestaande regel voor extensieve interpretatie in aanmerking kwam (en dat zal best wel) dan had de recher zelfs de regels die toen gemaakt zijn kunnen uitleggen naar het nu, ook al is dat bij strafrecht moeilijker (extensief wel, naar analogie niet). Leemtes in de vorm van dat geen recht gesproken zou kunnen worden omdat de wet er niet in zou voorzien bestaan niet bij een gecodificeerde wetgeving. Een burgerlijk wetboek van 2 algemene artikelen dekt in een land waar wetgeving gecodificeerd is net zo veel als een burgerlijk wetboek met 1500 artikelen. In het eerste geval is het echter wel zo dat de rechter maar 2 artikelen heeft om te gaan interpreteren. De onwenselijkheid hiervan spreekt verder voor zich. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 10:06—
Ik leg dat zo uit dat de rechter zoveel mogelijk er vanuit moet gaan dat de wet een oplossing biedt voor de casus die hij waarover hij moet oordelen. Voor zover de wetgever vage begrippen/open normen in wetteksten opneemt mag de rechter er vanuit gaan dat het de bedoeling is dat hij die 'inkleurt.' Contra-legemrechtspraak vind ik uit den boze. Daar spreekt de rechter recht onder het motto 'ik laat me de wet niet voorschrijven' en dat kan niet. Als de wet onduidelijk is (en dat komt nogal vaak voor), dan heeft de rechter in belangrijke interpretatieve taak. Uitgangspunt is wat mij betreft wel dat de rechter zoveel mogelijk aansluiting zoekt bij de wet en de bedoeling van de wetgever. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 10:15—
Maar juist in Duitsland laat men sinds WO-II de wet wel eens opzij zetten door rechtsbeginselen. |
Geplaatst: ma 07 mei 2007 10:23—
| Ik ben niet zo bekend met dergelijke jurisprudentie. Maar los van dat: Dat ze een mooi credo hebben (lees: Grondwettelijke bepaling (Art. 97 lid 1 GG)) wil niet zeggen dat ze zich er ook aan houden. Ik ben wel benieuwd hoe men die twee zaken met elkaar verenigt. |
Geplaatst: di 11 dec 2007 13:43—
Jij bent dus, als ik het goed lees, voor een wetshistorische interpretatie. Maar wat nou als veranderende maatschappelijke omstandigheden een andere richting op wijzen dan de bedoeling van de wetgever (bijv. 50 jaar terug), moet je dan nog steeds vasthouden aan de bedoeling van de wetgever? |
Geplaatst: di 11 dec 2007 14:21—
|
Ten principale moeten we er imho vanuit gaan dat als die veranderde omstandigheden wijziging van het recht vergen, de wetgever de eerst aangewezene is die wijzigingen tot stand te brengen. Uit de weigering van de wetgever dat te doen kan prima facie worden afgeleid dat een drastische wijziging van het recht niet gewenst is.
De vraag is steeds wie het best geëquipeerd en gelegitimeerd is het recht te maken en te wijzigen. Volgens mij is dat in eerste instantie de wetgever, en pas daarna de rechter. Daarom moet de rechter voor zover mogelijk aansluiting zoeken bij de bedoeling van de wetgever. Waar dat volgens de rechter niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat dat tot apert onredelijke resultaten zou leiden, kan de rechter afwijken. Waar hij dat echter doet moet hij erg goed in de gaten houden wat hij aan het doen is. Het is de rechter immers (imho) niet toegestaan zijn oordeel over wat rechtvaardig is in de plaats te stellen van dat van de wetgever over wat rechtvaardig is. |
|
Rechtenforum.nl -> Rechtsfilosofie en rechtstheorie
Tijden zijn in GMT + 2 uur |
|
|
© 2003 - 2005 Rechtenforum.nl